5/5

Turėtų būti atskiras žodis gedului ir sielvartui, kurį patiria tėvai, laidodami savo vaikus, net jei praradimas yra taisyklė, o ne išimtis. Ir prieš tą skausmą, rodos, nieko nėra nepateisinamo, tuo pačiu ir nieko pasiteisinančio – viskas ką darai, ką bandai, ko griebiesi – viskas tik dar viena siena, į kurią atsitrenki – dar vieni vartai, kuriuos bandai atidaryti, dar viena tamsa, į kurią pasineri, dar vienas delnas aplink kaklą, neleidžiantis įkvėpti. Ar delnas to, kuris išėjo? Ar tiesiog tavo paties? Ir kur prasideda tas, kuris gimė iš tavęs, o pasibaigi tu pats? Ir tos gelmės, į kurias neri, kurios pripildo plaučius vandens – nekenti gylio, į kurį pasineri, bet tuo pačiu nekęstum ir seklumos. Nes tas, kuris išėjo, buvo vertas tik plačiausių, giliausių vandenų. Ir likai juose kapanotis vienas. O gal niekada nebebūsi vienas? Ar tas, kuris išeina, palieka dalį savęs? Ar pasiima dalį tavęs? Kaip dalinasi sielos tokio skausmo akivaizdoje?

„Peterburgo meistras“ – tariamai biografiška, bet iš tiesų nepaprastai autobiografiška knyga. Prisidengdamas Fiodoro Dostojevskio vardu, veidu ir patirtimis, gausiai perleistomis per savo paties prizmę, Coetzee tarsi žvelgia iš už šydo, kaukės, kalbėdamas apie savo paties skausmą – anksti paslaptingomis aplinkybėmis mirusį savo paties sūnų, skausmą tėvo, gedinčio vaiko. Coetzee įsuka ne tik į skausmo, lydinčio kiekviename sakinyje, bet ir į literatūrinio meistriškumo, detektyvinio veiksmo, savo ir kitų seksualumo, politikos, socialinės (ne)lygybės, ekonomikos sūkurį. Sielvartas, užtrenkiantis sielą į tamsiausią kalėjimą, tuo pat metu atveria nepaprastai daug durų, pro kurių rakto skylutes Coetzee leidžia žvilgtelėti – niekur neužsibūdamas per ilgai, neleisdamas nei nuobodžiauti, nei pamiršti kodėl čia esame. Nes viskas galiausiai veda ten pat, visi keliai prasideda ir pasibaigia stovint akis į akį su didžiausiu įmanomu skausmu. Tokiu dideliu, kad net nesuvokiamu.

Vienintelis priekaištas, kurį turiu šiai nuostabiai parašytai, nepriekaištingai Reginos Chijenienės išverstai knygai – Coetzee pasirinkimas skaitytoją vesti koja kojon su Fiodoru Dostojevskiu. Pastarasis, kuriamas talentingo kūrėjo, prieš skaitytoją nesimato aiškiai – jis iškreiptas, kreivų veidrodžių karalystėje. Į jo lūpas dedami žodžiai, į jo sielą – pasirinkimai, sprendimai, mintys, vietomis tokie siaubingi ir sunkiai pateisinami, jog priskirti juos tam, kuris nebegali apsiginti, atrodo neteisinga, apgaulinga. Ir nors akivaizdu, kad į romaną nereikėtų žvelgti kaip į Dostojevskio biografiją, vis dėlto atrodo, kad „Peterburgo meistras“ būtų buvęs toks pat meistriškas, jei Coetzee būtų kalbėjęs kieno nors kito lūpomis. Vis dėlto, atsiribojant nuo bet kokio knygos biografiškumo, tai vis tiek nuostabus, lėto skanavimo kūrinys, mano akyse prilygstantis netgi „Nešlovės“ šlovei.

رابطه‌ی شکننده‌ی پدر و پسر، همراه با حسادت و نگاهِ از بالا و تجربه‌ی فقدان،خیلی ظریف و درست گفته شده است،آدم‌ها و جریانات سیاسی بر اساس واقعیت هستند(کوتسی خودش بدون صرع و ارجاع دادن به شاهکارها هم خیلی قَدر است)امانگاه و فاصله‌ی کوتسی با فعالیت‌های سیاسی نسل جوانجای درنگ دارد،نگاهی با طمأنینه که حالا شورش خوابیده و تندروی و سطحی‌گری را زود تشخیص می‌دهدولی درنهایت جوان‌ها دورش می‌زنند..

«..چون اگر نکُشید،جدی گرفته نمی‌شوید. کشتن تنها گواه جدیت است که به حساب می‌آید.»
«اما چراباید جدی گرفته شوید؟چرا تا وقتی می‌توانید جوان و فارغ‌البال نباشید؟..»
«..من در روسیه‌ی امروز نیستم تا زندگی‌ای فارغ از درد و رنج داشته باشم. بر من مقدر شده که یک زندگی روسی داشته باشم: یک زندگی درون روسیه، یا با روسیه در درون من، حالا روسیه به هر معنایی که می‌خواهد باشد..گریزی از آن ندارم.»

«گاهی فکر می‌کنم آیا ما، هرکداممان، لیاقت پناهگاه یا مأمنی را نداریم؟ جایی که تیغ عدالت دمی از بالای سرمان برداشته شود و بر ما شفقت آورند؟ آیا ما لایق آن چیزی نیستیم که لایقش نیستیم؟»

خاطرات خیالی!
شخصیت اصلیِ «استاد پترزبورگ» فیودور داستایفسکی است در اکتبر ١٨۶٩، درست قبل از شروع نوشتن سومین رمانش، «شیاطین». استاد در درسدن زندگی می‌کند، تا این‌که پس از مرگ ناگهانی پسرخوانده‌اش، پاول، در ١٢ اکتبر به سنت پترزبورگ فرا خوانده می‌شود. پاول در حادثه‌ای مشکوک از ارتفاع سقوط کرده و مرده، حادثه‌ای که معلوم نیست خودکشی بوده یا قتل. داستایفسکی که از دست طلبکاران فراری‌ست، با اسم و پاسپورت جعلی به پترزبورگ می‌آید، ساکن اتاق پسرش می‌شود و با ماجراهایی سیاسی و واقعیاتی از زندگی او که باخبر نبوده درگیر می‌شود.
‌
روایت کتاب نه واقعیت است و نه قصه. درواقع یک‌سری واقعیت‌ها از زندگی داستایفسکی گرفته شده و در قالب قصه پرورده شده است، بنابراین نه داستان واقعی است، نه کاملا پرداخته ذهن نویسنده است. مثلا در «استاد پترزبورگ» پسر داستایفسکی در حادثه‌ای در شهر پترزبورگ کشته می‌شود، ولی در واقعیت پسرخوانده داستایفسکی هیچ‌وقت به این شکل نمی‌میرد. در واقعیت این پسر خود کوتسی است که به شکل مشکوکی از ارتفاع سقوط کرده و جان خود را از دست داده است و با این کتاب تراژدی زندگی خود را با تاریخ پیوند می‌زند.
‌
پدران و پسران، از دشمنی تا مرگ؛ کوتسی به روابط بین پدر و پسر می‌پردازد، به کشمکش‌ها و رقابت بین آن‌ها، به پشیمانی پدر و دلتنگی برای پسری که حالا دیگر برای همیشه رفته. پدری که نسبت به پسرش مهربان نبوده و حالا می‌خواهد جبران کند، اما هیچ راه جبرانی وجود ندارد؛ چون پسرش مرده است و مرگ فرصت هرگونه جبرانی را از او گرفته است. پدری که هم عزادار پسرش است و هم عزادار خود؛ در دنیای موازیِ استاد، او خود را با چشمان پاول می‌بیند، اگر استاد بتواند بفهمد که پاول واقعا در مورد او چه فکر می‌کرده، شاید خود را بهتر بفهمد...
‌
کتابی جذاب به‌خصوص برای داستایفسکی خوانده‌ها! پر از ارجاعات به رمان‌ها و شخصیت‌ها و زندگی داستایفسکی. رمانی که هم به تاریخ نظر دارد هم به زندگی شخصی کوتسی، با ترجمه‌ای دقیق و پاکیزه و ویراسته.
و همان‌طور که سپاس ریوندی در مؤخره کتاب نوشته: استاد پترزبورگ اثری است به‌غایت پیچیده و عمیق و به سؤالاتی می‌پردازد که با ملاحظاتی می‌توان آن را به زندگی هر فرد در یک رژیم سیاستاً سرکوبگر اطلاق کرد.

Don't we all chase the ghosts of our loved ones? Even the ones that are still breathing?

An interesting and very well written book, as always in the case of Coetzee, about which I have some reservations though. On the one hand, the book has such obvious qualities when it makes the connection between Dostoevsky's stepson, Pavel, and the young, intellectual protagonists of his novel The Possessed, and the milieu of Russia in the 1860s with the so-called nihilist movement. Whether Pavel was a nihilist or not, it is brilliant of Coetzee to find a background to Dostoevsky's masterpiece in Dostoevsky's own family history as well. For us contemporary readers both of The Possessed and then also of Coetzee's book, it is striking how much similarity there was and always will be between the idealism of young people - and some of them as violent extremists - then, now and arguably at all times. On the other hand, I find it difficult to reconcile the close relationship between Pavel and his stepfather that Coetzee's book describes, and the book's almost glossy picture of Pavel's character, with the very negative picture of Pavel as an inept, unreasonable and spoiled stepson, as painted by Dostoevsky's wife, Anna Grigorievna Dostoevskaya, in her memoir of her marriage to the great author (which I have the pleasure of reading at the moment).

No hay muchas palabras para describir este libro. Es para sentarse a platicar sobre él con un buen café o una cerveza, en lugar de escribir cualquier cosa en este sitio.

---

Es que de hecho sí escribí una reseña, pero no cabe aquí, así que la dejo en

https://medium.com/p/be360d64a02d/edit

خواندن یعنی اینکه شما هم‌ دست باشید، هم تبر و هم جمجمه. خواندن وانهادن خویش است، نه دور ایستادن و ریشخند‌کردن!

Crime and Creativity?

This book is a radical reflection about how Fyodor Dostoevsky's pursuing of his darkest sides goes hand in hand with the creation of literature. If one of Rodion Raskolnikov's fever dreams was about his creator, it mighr have been this one.

Only when God is silent does God speak.

Neabejotinai puikia parašyta knyga. Kadangi pasakojama dostojevskio vardu, tai ir perteikiama dostojevskiška nuotaika, šiam rašytojui būdingas pasaulėvaizdis. Pačioje pabaigoje gal kiek per daug metaforiško filosofavimo, kuris mane labiausiai ir suglumino - pajutau prarandanti pasakojimo siūlą, lyg prasmės neužsilaikydamos tekėtų pro pirštus. Rusiška beatodairiško maišto tema kaip niekad akruali. Aišku, ir tėvų bei vaikų nesusikalbėjimo, meilės - savanaudiškumo, ribų peržengimo. Šios temos amžinos, bet knygoje rasta savita kalba gana netikėtas veiksmo fonas joms aptarti.

A brilliant book. Based on the death of Dostoevsky's step-son in a odd falling accident at the age of 23. The novel examines his complex feelinsg as Dostoevsky returns to Saint Petersburg to grieve and resolve his step-son death. But there is no resolution here. Instead, we have a heart-wrenching look at the great Russian author and a mystery that only deepens the sorrow. This can be a difficult book for some. Each time is is a possible resolution we only receive more questions. This can be easily considered an existential novel and should be seen as such.

وقایع رمان استاد پترزبورگ در سال 1869 رخ می‌دهد. کاراکتر اصلی آن نویسنده‌ای میانسال است که همسر دوم و فرزندانش را ترک می‌کند تا به شهر پترزبورگ برگردد، چرا که خبر بدی به او داده شده است: خودکشی پسرخوانده‌اش!
شخصیت اصلی داستان، فئودور داستایفسکی است که پس از شنیدن خبر خودکشی پسرش به پترزبورگ آمده و قصد دارد وسایل شخصی پاول را از پلیس تحویل بگیرد. دست‌نوشته‌های پاول که برای پدرش بسیار ارزشمند است در دستان پلیس قرار دارد. کمی بعد فئودور درمی‌یابد که پسرش عضو یکی از گروه‌های آنارشیست و تندرو به رهبری فردی به نام سرگی نچایف بوده است. او با رهبر این گروه آشنایی دیرینه دارد، به همین خاطر پلیس از فئودور بازجویی می‌کند. شک و تردید درباره‌ی نحوه‌ی مرگ پاول قوت می‌گیرد. آیا او واقعاً خودکشی کرده یا به قتل رسیده است؟
کتابی بسیار خواندنی از دستش ندهید

Dostoevskij torna a Pietroburgo perché il figliastro Pavel è morto.
Nella realtà Pavel non è morto così giovane (20 anni tipo) e questo è un fatto inventato da Coetzee.
A Coetzee però il figlio Nicholas è morto davvero a 21 anni in un incidente stradale, circa 4/5 anni prima la pubblicazione di questo libro.

Libro molto profondo e sentito. Parla della morte di un lutto immenso.
La seconda parte è più incentrata invece sulla figura di Necaev e dei rivoluzionari amici di Pavel, personaggi questi che saranno d'ispirazione a Dostoevskij per il romanzo I Demoni.
In oltre: storia d'amore tra il Dosto e Anna, la donna che affittava la stanza di Pavel; e sottotrame sottilmente pedofile tra Dosto e la figlia di Anna.

Ha scritto di molto meglio, ma il libro è scritto con grande sensibilità e onestà che è davvero dura dargli meno di 4 stelle.

Ho letto ormai 7 libri di Coetzee almeno, e ogni volta c'è un cane. In ogni libro c'è almeno una scena con un cane o metafore coi cani o simbolismi coi cani o tutt'e e tre. Devono piacergli i cani (o gli animali) forse per la loro capacità di accettare passivamente la morte e il mondo come gli si presenta. Cosa che spesso i suoi protagonisti non fanno, o fanno alla fine.