Τι να μπορέσω να διαβάσω μετά από αυτόν τον ύμνο;

قهرمانان و گورها . همچون کتاب تونل در این کتاب هم نویسنده در ابتدا با خبری که به خواننده شوک وارد می کنه ما را در جستجوی چرایی ماجرا به دنبال خودش در سطرهای کتاب می کشونه اینبار با مرگ دختری به نام آله خاندرا از خانواده ای اشراف زاده و ثروتمند در آرژانتین. در ابتدای داستان با مارتین ارتباط برقرار می کنیم جوانی که دو سال قبل از شروع ابتدایی روایت شده در پی برخوردی کوتاه وارد رابطه ای عاشقانه و البته کمی عجیب با آله خاندرا می شه و سپس با برونو آشنا می شیم فردی که در واقع نمایی از خود نویسنده است برونویی که در ابتدا عاشق مادر آله خاندرا بوده اما عشق به دختر را جایگزین عشق به مادر می کنه. در فصول اول و دوم راوی داستان با استفاده از زاویه دید سوم شخص به اوج و نزول رابطه مارتین و آله خاندرا می پردازه و در فصل سوم با تغییر زاویه دید به اول شخص از دید فرناندو پدر آله خاندرا که فردی خود آزاره بصورت گزارشی به بیان اتفاقات می پردازه و در فصل آخر هم برونو به جمع بندی داستان و روایت آن مشغول می شه.
در فصل آخر که برونو گویی در جلوی دانای کل نشسته و به شرح آشنایی خود با خانواده فرناندو و تشریح وضعیت اون خانواده می پردازه. . تغییرهای متناوب زمان و زبان روایت از مواردیه که کمی باعث سخت شدن کتاب و البته جذاب تر شدن اون شده اند. فضای جبری داستان بر پایه انسان اسیر سرنوشت، محکوم به جبر و تحمل زندگی بنا شده و منجر به گذشتن از عشق های رو به فنا، زندگی های برباد رفته و انسان های وحشت زده تنها می شه و تا اونجا پیش می ره که مارتین به انکار خدا می پردازه و پس از این عدم قطعیت ها و تجربه های تلخ و آزاردهنده در دامان طبیعت به آرامش می رسه. . در مجموع با یک کتاب به شدت تکنیکی روبرو هستیم که حرف های زیادی برای گفتن و فکر راجع به اونا داره و جزو کتاب های نیمه سختیه که خوندنش واقعا لذت بخشه.

Iz nekog razloga veoma mi je teško pisati o ovoj knjizi. A ne bi trebalo biti. Ako se za jedno djelo može reći da u potpunosti predstavlja sopstvenu zemlju, onda je to ovo. Argentina sa svim svojim ljepotama i okrutnostima, istorijskim stradanjima, nedoumicama, jeste ovaj roman. Naslov "O junacima i grobovima" možda najbolje upućuje na temu neuhvatljive argentinske nacije, sačinjene od izbjeglica drugih evropskih naroda. Čak i strukturno roman predstavlja tu vrstu nacionalne amorfnosti, pošto se i sam prolazi kroz metamorfoze pred čitaočevim očima. Od policijske hronike razvija se ljubavna priča, sa elementima psihološkog i filozofskog romana. Kroz genealogiju porodice Olmos i tragičnu epizodu Lavaljeove legije, roman dobija i karakteristike istorijskog. Potom, u najneočekivanijem trenutku dolazi "Izvještaj o slijepima" koji ima elemente dobrog detektivnoskog i horor romana, ali ih nadilazi u svakom pogledu. Ipak, Sabatovo majstorstvo je u tome što nam već na prvoj stranici daje čitav siže i glavna pitanja, koja će čitaoca natjerati da pročita više od 500 stranica samo da sazna da ih nikada neće otkriti i da će tajne njegovih junaka (Alehandre i Fernanda) ostati u tami autorovog uma, ako i on zna odgovore na njih. "Izvještaj o slijepima" se može čitati kao samostalan roman, ali u sklopu veće cjeline dobija kontekst koji ga čini još bogatijim (pogotovo lik Alehandre, jedan od možda najuspjelijih ženskih likova svjetske književnosti). Ako bih mogao nešto zamjeriti ovom djelo, onda bih rekao da je posljednji dio pomalo antiklimaktičan nakon Fernandovog somnambuličnog teksta, ali i on ima jasnu funkciju, jer u apokaliptičnoj sferi Buenos Ajresa, koju je Sabato savršeno izgradio, potrebno je ostaviti prostor za nadu i ukazati da pored svega vrijedi živjeti. Uz sve moguće zamjerke, ovaj roman ipak zaslužuje pet zvjezdica, jer je jasno da je ovo roman jednog naroda i jednog vijeka,

Un roman foarte bun pe care nu trebuie să-l ignorați.

الرواية الثانية - من ثلاث روايات- للكاتب والفنان إرنستو ساباتو نُشرت عام 1961
سرد بارع يحكي عن الأرجنتين في الماضي والحاضر ويدخل بقوة عالم الجنون والهذيان
يبدأ بذكر حادثة قتل وانتحار ويحكي عن أليخاندرا الشخصية المعنية بالحادث
حياتها وغرابة وغموض شخصيتها وعلاقة الحب المتقلبة مع مارتين المفتون بها
وبالعودة لماضي عائلتها يكتب عن ملامح تاريخ الأرجنتين في القرن التاسع عشر
الحرب الأهلية والعداء والصراع على الحكم بين الوحدويين والاتحاديين
الانقسامات الشعبية والسياسية التي أثرت على الأرجنتين لفترات طويلة
ومن خلال شخصية برونو الصديق والمفكر يعرض الأحداث في النصف الأول للقرن العشرين
التغيرات السياسية والصراعات الحزبية والحركات الفوضوية والشيوعية وصولا للفترة البيرونية
الأفكار والأحلام المثالية التي تتحطم في زمن الاضطرابات السياسية والفوضى الفكرية

هناك شخصية أخرى مكتوبة بمهارة .. فرناندو فيدال وهو حالة من حالات الخلل العقلي والهوس بالعمى
داخل السرد نقرأ تقريره المجنون والغرائبي عن هواجسه الخاصة بطائفة العميان التي تسيطر على البشر

ساباتو يشبك الشخصيات في عالم معقد يعيش فيه كل منهم في عزلة نفسية
ويثير التساؤلات عن حقيقة الوجود والوطن, الحب, البطولة والتطرف
والبشر بكل تغيراتهم وتناقضاتهم وما يختفي في نفوسهم من خير وشر

Recunosc, nu a fost o lectură care să îmi ajungă în suflet, deși nu au fost puține dățile în care gândirea autorului m-a uluit. Același lucru mi s-a întâmplat și când am citit Cartea neliniștirii, iar Sabato, la fel ca Pessoa, este un autor care nu trebuie ratat; trebuie doar să fie cunoscut la momentul potrivit. Argentina fiindu-mi total străină, scriitura densă în detalii despre aceasta m-a cam obosit și nu am putut înțelege în totalitate personajele fără să știu mai multe despre impactul unor informații asupra poporului argentinian. Dar îmi reveneam din oboseală de câte ori Sabato se întorcea la analiza psihologică.

Romanul este un amestec elaborat de mister, contradicții inextricabile și deznădejde alternată cu o credință de nestrămutat în eroi, idealuri, experiențe dureroase care trebuie parcurse pentru a ajunge la maturizarea sufletească și morminte la care trebuie să ne întoarcem măcar din când, căci în ele sunt îngropate și părți din trecutul nostru, iar prezentul nu poate fi conștientizat fără înțelegerea trecutului. Dacă ar fi să îl țin minte pentru un singur lucru pe Sabato, acesta ar fi jocul de lumini și umbre în care își prinde cititorii: îți arată grotescul din lume, degradarea morală și inicvitățile, dar, de parcă ți-ar întinde o mână pentru a te scoate din marea învolburată, reușește să îți arate și calea spre speranță. Un autor la care poate voi reveni cândva, ca să-i cer părerea despre lume, dacă voi fi confuză. Recenzia aici: https://bit.ly/38XGCkp.

,,Pentru că, din fericire (se gândea), omul nu este plămădit numai din disperare, ci și din credință și speranță; nu numai din moarte, ci și din dorința arzătoare de a trăi; și nici doar din singurătate, ci și din momentele de comuniune și de dragoste. Căci, dacă ar domina disperarea, ne-am lăsa cu toții să murim sau ne-am sinucide, și asta nu se întâmplă în niciun caz. Ceea ce demonstrează, după părerea lui, cât de puțin importantă este rațiunea, fiindcă nu e rațional să avem speranțe în lumea asta în care trăim.''

Μ΄ άρεσε ή δεν μ΄αρεσε. Με την απορία αυτή ολοκλήρωσα το βιβλίο, απορία που συχνά αιωρείται στο Σάμπατο. Κάποιες σελίδες του αριστουργηματικές, κάποιες άλλες όμως σε βυθίζουν σε αναγνωστική απόγνωση....

Ξαναδιαβάζοντας το βιβλίο με την ίδιες απορίες. Μ΄ άρεσε ή δεν μ΄ άρεσε; Καλό ή κακό βιβλίο; Καλή η μπερδεμένη η ροή της σελίδας;

این کتاب از هر نظر فوق‌العاده ست! داستان هم عاشقانه ست و هم سیاسی-اجتماعی هم تاریخی و هم فلسفی و در واقع پر از لایه های متعدده که نویسنده با مهارت تمام همه اونا رو به هم پیوند داده. همونطور که نویسنده تو کتاب در مورد زندگی میگه "هیچ چیز اتفاقی نیست!" درواقع هیچ المانی از کتاب هم اتفاقی نیست و بر اساس جنبه های انسانی و روانشناسی و فلسفی، هرکدوم از شخصیت ها مفهوم خاصی پیدا میکنن.

داستان درباره دختری مرموز به نام آله خاندراست و درست مثل کتاب "تونل" ساباتو از ابتدای داستان، سرنوشت نهایی شخصیتشو به ما نشون میده و تو خود کتاب هم به محکوم به سرنوشت بودن شخصیت ها اشاره میکنه اما در کنارش این مفهوم رو هم میرسونه که مسیر سرنوشت از پایانش مهم تره!

شخصیت ها همگی دارای مشکلاتی تو کودکیشون بودن که مسبب شکل گیری افکار آینده ی اونا شده بود. افکاری مسموم مثل مهرطلبی و پارانویا یا درگیر شدن در مثلث کارپمن(قربانی، نجات دهنده، زجر دهنده)
خیلی حرف دارم برای تک تک شخصیت ها بزنم ولی دوست ندارم زیاد طولانی شه نقدم.

توصیه میکنم اگه خواستین کتابو بخونین قبلش تونل رو بخونین چون ارجاعاتی به اون داستان هم وجود داره.

اما با وجود لذت بی نهایتی که از کتاب بردم، به نظرم کتاب مناسب "همه" نیست! دلایلشم اینه: تعداد شخصیت ها و اسامیشون ممکنه گیج کننده بشه(مخصوصا اوایل داستان)، رمان طولانیه، وقایع سیاسی-اجتماعی که تعریف میشه ممکنه تو خواننده حس پراکندگی مطالب رو ایجاد کنه و در آخر اینکه ممکنه کتاب زیادی پیچیده باشه از نظر تعداد و مفهوم وقایع!

در نهایت یه بخشی از پایان بندی کتاب برام جالب بود که دوست دارم بیارمش ولی اگه میخواین داستان لو نره نخونینش:

بخشی از کتاب گفته بود: "بازماندگان آنها که با وحشت و درماندگی شاهد مصیبت هایی بوده‌اند که طبیعت یا انسان ها به روز آنها آورده اند،همان کسانی که در لحظه های یاس و درماندگی فکر میکنند که دیگر هرگز نمیخواهند زندگی کنند یا هرگز نخواهند توانست زندگی را از سر گیرند، مثل مورچه های ریز نادان ولی قهرمان، شروع به نوسازی دنیای کوچک هرروزه شان میکنند." و خیلییی فوق‌العاده بود که داستان هم واقعاً به همین شکل تموم شد و مارتین به زندگیش برگشت و با دادن انگشترِ مادرش به زن فقیر که نماد همه سرخوردگی هاش بود، گذشته رو پشت سر گذاشت!

ad un terzo del libro, senza fiato, decido che ricomincio da capo. Intensità e potere d'analisi direi denudanti
In queste pagine fitte, senza interlinee che alleggeriscano il pensiero, si ha la sensazione che Sabato abbia inserito con ordine e consapevolezza e con la volontà e quasi necessità di condividere comunicando, tutto ciò che aveva da dire, ciò che ha pensato in una vita. Sabato è vissuto cent’anni - 1911-2011 - e "Sopra eroi e tombe" è stato pubblicato nel 1961, giusto nel mezzo del cammino della sua vita.
Si trovano splendide riflessioni sui più svariati argomenti che riguardano l’animo umano e tributi diretti di stima a grandi “analisti di interni” quali Proust, Dostoevskij, Faulkner, Borges. La narrazione non trascura però fatti e accadimenti. C’è la storia completa dell’Argentina, il desiderio di indipendenza, le guerre civili, l’anarchia e il comunismo, la repressione dittatoriale, la fame, la povertà, il significato che può assumere il concetto di patria in un paese così commisto. Poi la storia di amore totale e acerbo di Martìn, le stranezze, le manie, la realtà alternativa e proibita di Fernando e Alejandra, il viaggio onirico, il passato eroico, il presente scialbo, e poi il dramma, la sensazione di pace e amarezza.
Lettura impegnativa e appassionante, un viaggio nelle pieghe dell’animo e nella storia di un popolo.

باز خوبه تا نصفش رفتم تا بفهمم جدا نه. برای من نه!

ملال‌انگیزتر از پنداشتنِ «متن» چون موردی برای تعمق، تجزیه و تحلیل، مقایسه، انعکاسی از چیزی و ... وجود ندارد. متن، خود موردی از لذت است. خوشیِ متن، معمولن شیوه‌ی بیان آن است ... هرچند گاه، لذتِ متن به شیوه‌ای عمیق‌تر به‌دست می‌آید (و این زمانی‌ست که می‌توانیم بگوییم: این حقیقتن یک متن است)؛ زمانی که متنِ ادبی (کتاب) به درونِ زندگی‌ِ ما نقل مکان می‌کند، زمانی که نوشته‌ای دیگر (نوشته‌ی شخصی دیگر) بتواند قطعه‌هایی از زندگیِ هرروزه‌مان را به نگارش درآورد؛ کوتاه‌سخن: آن هنگام که هم‌زیستی رخ دهد.

Sade, Fourier, Loyola - Roland Barthes

An Argentine story in the labyrinthine tradition of the author’s countryman, Borges.



The last descendants of an old oligarchical family of Buenos Aries reside in a decaying center city mansion now in the midst of a factory and warehouse district. The family and the house are disintegrating.

The house is occupied by a spinster aunt who hasn’t been out of the attic in half a century, a mentally challenged nephew who constantly plays the flute, and a 90-year-old man who is still reliving the wars of the 1800s. And did I mention a mummified, severed head of one of the ancestors? What’s that little keepsake worth on Antiques Roadshow?

A young man, still in his teens, runs into the one quasi-functioning person who lives in the house; a young woman who is an epileptic, a drug addict (laudanum in those days), and an alcoholic. And did I mention bipolar? Obviously this young man never saw the movie “Fatal Attraction.”

“The world is filth… and I’m garbage…” she tells him. How does that work for you as a pick-up line? You can’t say she didn’t warn him.

Another crazy paranoid character, the young woman’s father, does not live in the house but writes a Stephen Kingish treatise about how “The Blind” have a secret conspiracy to control the world. I wonder if Sabato meant this as a metaphor for the types of slanders that were said of Jews during WW II? One the old man’s lines is “See that blind man across the street? I told you they were following us.”

Tied up in the story is a lot of local color of Buenos Aires in the 1950s and 1960s and a search for the “Argentine national character,” if we believe in such things anymore. Through stories from the old man and others, we hear about the wars of Argentina’s independence from Spain and the quasi-civil wars between liberals and conservatives fought over the years that the echo the Spanish Civil War and that continue to plague Latin American nations even today. We read of the Communist and anarchist movements of the 1950s and the military dictatorships.

It fascinates me as a geographer to see, as in some other Latin American stories, the motif that “our family tree is written on the street names of the capital.” It’s a poem by Borges and it’s also in Spilt Milk by Chico Baraque (a Brazilian book).

We are treated to deep thoughts:

“…we hope for great happiness, some enormous, total happiness. And as we wait for this phenomenon to take place we let the little happinesses, the only real ones, pass us by…”

For Argentina, a nation of immigrants: “In the end that had proved to be the real America for the immense majority: poverty and tears, humiliation and pain, homesickness and nostalgia.”

On our masks: “…we are never the same person for different conversational partners, friends or lovers…”

This is a long, dense book, almost 500 pages, sparse dialog, and occasional paragraphs that run more than a couple of pages. All in all, a heavy-duty read, but worth it.



Sabato was a physicist who worked at the Curie Institute in Paris and at MIT. After WW II, in his 30s, he lost interest in science and started writing. Sabato burned all his work except for three novels, saying that he did not want to be remembered for mediocre work. All three have been translated to English and he is best known for The Tunnel (also translated as The Outsider). His third novel is The Angel of Darkness. Sabato was born in 1911 and died at 99 in 2011.

Top photo of the abandoned Nazar Anchorena House in Buenos Aires from reddit.com
Argentina stamp honoring the author from ebay.com