"This book is not a biography", wrote Kazantzakis in his introduction. "It is the confession of every man who (...) struggled, was much embittered in his life, and had many hopes."
His version of the synoptic Gospels is a masterpiece of literary expressionism indeed, a masterful display of writing skills ranging from a classical, old-school technique (reminding of the great 19th century novel) to an often modernist approach. What strikes the most here is obviously not the narrative; it's Kazantzakis' sense of aesthetics. Pure physiognomy, poetically, artistically exploited in order to paint an impressive fresco of a transcendental as well as exquisitely earthly Passion.

Kazantzakis' work is among the 'bêtes noires' of modern Christianity; one of those embarrassing books that seem to elude any attempt to unravel its mysterious, charming unorthodoxy.
It's neither heresy nor blasphemy really; although the Greek Orthodox Church is still treating both the book and the author as such, "The Last Temptation of Christ" is neither a serious doctrinal challenge nor a truly outrageous attack. What the religious authorities do dislike is the way Jesus of Nazareth embodies in an intense, physical way what the author perceives as a painful fracture between the Old and the New Testament, between Jewry and Christianity, thus re-opening a theological wound that, sadly, will never stop bleeding. In fact I found this book quite flattering for any Christian believer, whereas - were I Jewish - I would dream of having Kazantzakis' head delivered on a silver platter. Like Queen Herodias, one of my all-time faves.

The book starts with a heartrending depiction of the spiritual and political turmoil of Jesus' times. Israel was more than ever tormented by its inner contradictions as well as by the iron-fisted Roman government. The ancient messianic prophecies had been turned into mere ideology by rebels and zealots, whose (suicidal) violent reaction against the Romans and their sympathisers threatened to end up in a bloodbath that would destroy Israel once and for all.
In this overheated climate Jesus is a self-destructive, psychotic mystic who struggles to understand whether the voice he hears within himself is God's or Satan's. This Manichaean attitude is despised by Judas, a political activist involved in the ferocious Jewish guerrilla.
Jesus is desperately trying to escape God by building crosses for the Roman centurion, but God's will prevails over his weakness: his resistance wanes and the Son of the Carpenter realises what part he is to play in his life... and beyond.

I suppose there's no need to waste time and words telling the story, which is definitely well-known: what is worth talking about here is the way it is told.
I mentioned Expressionism and physiognomy as Kazantzakis' literary choices. When natural landscape and human feelings reflect and affect each other, that's Expressionism. When the characters are hunchbacked, dwarfish, limp, ugly, decrepit, and their behaviour is equally monstrous, well, that's physiognomy. Judas is possibly the best specimen, with his face divided in two halves, each with a different expression; but also a crowd of misshapen, demented monks; filthy villagers smelling of sweat and dung; crazy pilgrims wandering in the desert with rotting bodies and deranged minds. Even Christ's apostles are dumb, moronic, mean, opportunistic creatures whose ugliness is both moral and physical.

Kazantzakis' Jesus is the embodiment of a fracture: it's hard not to see him as such, when his human experience is the transition from a paralysing fear (the Jewish God is a ferocious man-eater devouring the believer's body and soul) to the most refreshing peace of the mind; from God's Anger to God's Love - or rather, God as the purest Love of all, embracing all mankind... including the Gentiles and the Roman enemy. Hence the fracture.
As for the Jews, they're blinded by their dreams of revenge and grandeur; their Messiah must be a military commander advocating violence and rage, not a preacher of joy and tenderness. Freedom is just a political matter: who cares about the soul when the body is afflicted by hunger, illness, injustice? That's a blindness neither Jesus can cure. The most painful temptation tormenting his soul is indeed the feeling of being fighting a nonsensical war, and the prospect of living a peaceful life as a father, husband (Mary Magdalene is always an easy target...), humble worker will haunt him to the end.

An interesting characteristic of Kazantzakis' writing style is the use of astonishingly incongruous words, although I can't fathom whether it is conscious or not: I mean, these 1st century AD men talk about friars, abbots, China, gunpowder... I felt a weirding, puzzling effect, the same feeling I get watching the denim trousers of the Roman soldiers in "Jesus Christ Superstar". It's not unpleasant at all, though; it adds an onyrical atmosphere I enjoyed both artistically and conceptually.

I'd really like to give this five stars, but there are two flaws that can't reasonably be overlooked.
Kazantzakis tends to mannerism: his characters seem to be on stage. Their gestures are often too emotionally charged, dangerously close to become stereotypes, as though acting in a Greek tragedy. Of course the Old Testament is full of melodramatic reactions - they were part of the ancient behavioural code; anyway, here they sound a bit repetitive and unseemly.
The plot is also excessively orchestrated, to the point of being (sometimes) too predictable; when it comes to his characters' actions Kazantzakis seems unable to let loose his visionary intellect.

However, this book is worth reading for the sake of it. It's an aesthetic pleasure that has nothing to do with faith or theology. After all, one doesn't need to be Catholic to enjoy the beauty of the Sistine Chapel.

This is a beautifully written fiction of the life of Christ that focuses on the human aspect of the savior. Rather than assuming that Jesus knew what would happen through the course of time, Kazantzakis shows how Jesus struggles with events and temptations and still manages to triumph. Aside from the beautifully written prose, what I liked most about this book is how it makes the person of Jesus more accessible to the average person by focusing on His struggles. In addition, the author does a wonderful job of fictionalizing how/ why Judas would betray Jesus. Rather than simply vilifying the action, we get to watch Judas go through his own struggles as he also seeks to do what he believes to be the right thing.

This is a book that will make you think and give you an interesting perspective on stories that many of us have heard repeatedly. If you enjoy stretching your mind and are comfortable with challenging your own beliefs you will probably enjoy this book.

… ο Θεός δε βρίσκεται στα μοναστήρια, βρίσκεται στα σπίτια των ανθρώπων! Όπου άνδρας και γυναίκα, εκεί και ο Θεός, όπου παιδιά κι έγνοιες και μαγερέματα και καβγάδες και φιλιωμοί, εκεί και ο Θεός. Μην ακούς τι λεν οι μουνούχοι. Τα δε φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια. Αυτός που σου λέω εγώ, ο σπιτίσιος όχι ο μοναστηρίσιος, είναι ο αληθινός Θεός. Αυτόν να προσκυνάς. Ο άλλος για τους μουνούχους και τους τεμπέληδες…

Ίσως το πνευματικότερο έργο του Καζαντζάκη (δηλαδή φανταστείτε πόσο ψηλά έχει ανέβει η πήχης - σα να ψάχνει κανείς τη μελωδικότερη σύνθεση του Mozart ένα πράγμα). Το πιο αληθινό. Το πιο καθάριο.
Δε φιγουράρει τυχαία στη λίστα με τα σημαντικότερα δημιουργήματα του μεγάλου μας συγγραφέα.
Αναγνωστική εμπειρία. Πνευματική μέθεξη. Ενδοσκόπηση. Αναζήτηση. Αμφισβήτηση. Αμφιβολία. Κάθαρση.
5/5 φυσικά!

آنها عیسی را دستگیر کردند.در حالیکه او را هو می‌کردند،از روی سنگ‌ها،کنده درختان سرو و زیتون درون وادی قدرون،از میان اورشلیم و بالاخره تا قصر قیافا کشیدندش.
شورا در قصر قیافا تشکیل شده و منتظر محاکمه شورشی بود.

يبدو المسيح في هذه الرواية فكرة مطاطية جدا ً بشكل ٍ غريب ، فهو ابن الله الذي يرغب بالتضحية في نفسه ، و هو نفسه الإنسان الذي يرغب بالحياة كما يشاء ، و كأنه يعترض على إرادة الله ، من أجل خلاص روحه هو فقط ، المسيح هنا خليط ٌ عجيب من الإنسانية و الألوهية و الرسالة و النبوة ، فكرة الصلب و تخليص العالم من آثامه ليست مجرد حلم فقط ، بل فكرة جميلة قادرة على تخدير الإنسانية بأن هناك من كفّر غنها خطاياها ، فكرة الصلب ما كانت لتكون هذه المسيحية من دونها ، هذه الفكرة التي ألهبت قلب الإنسان من خلال مفهوم التضحية من أجل إسعاد الآخرين ، التضحية التي تسحر الجميع ، فالأضحية التي تختار تاريخ استشهادها قادرة على تغيير مصائر البشرية ، فالإنسان بطبعه يحتاج إلى أمثولة مثل هذه من أجل الإيمان بقكرة ٍ ما ، طبيعة الإنسان النتظر إلى الشهيد على أنه طريقة لتكفير الذنوب .

الصليب الذي تخبرنا عنه المسيحية لم يكن خشبا ً أبدا ً بالمطلق ، بل روحا ً حرة قادرة على تخليص الإنسان من آثام الحياة ، و الغوص في ملكوت الروحانية ، هذا الصليب بصورته المسيحية الخالصة صُوّر على أنه بوابة الابن لأبيه ، كان الفكرة الأمثل لتغطية آثام و رغبات الإنسان ، و تخدير عقله من أجل تسويق فكرة ٍ ما ، وحده الشهيد المضحّي يمثل أفضل مادة إعلانية للحياة الآخرة تماما ً كما هي فكرة المرأة و الجسد في الإسلام - الحور العين - .

عن الرواية :

يطرح كازنتزاكيس المسيح على عدة أشكال متغايرة و مختلفة بنفسيات و أرواح لا تمت لبعضها بصلة ، بل إن الصراع بينها دائر ٌ ، أساسه الطمأنينة و التخلص من الشر الكامن في هذه الحياة ، فهذه الأشكال متغايرة في الروح و النفسيات لكنها مشتركة في المصير بالنهاية ، فتارة ً على هيئة إنسان ٍ مضطرب ٍ تصرفاته غير مفهومه بالنسبة للمحيطين به ، انطوائي يعد أموراً ٍ مبهمة ، هذا الإنسان الذي يُرسم له قدره ، و يعاني جراء هذا الرسم حتى ليكاد يهرب منه ، على أن فكرة الهروب ليس من هذا القدر و من الصراع النفسي داخله ، بل من هذا العالم برمته ، و من فكرة الإنسان الذي يعاني خللا ً في أعين الآخرين و اضطراباً غريبا ً يكاد يكون بوادر النبوة التي تحل في قلوب الأنبياء و أرواحهم ، و رغم ذلك فهذا النبي المعد لا يخلو من صراعات ٍ داخل روحه هذه الصراعات التي تقوده إلى مصير ٍ ليس متأكدا ً منه حتى و هو يمارسه .

فهو يعرض يسوع ما قبل النبوة كمتحدث ٍ عن الحب و مبشر ٍ بخلاص البشرية بفكرة طوباوية خارقة حتى للخيال ، هذه الفكرة التي تنسب له الكثير من الاتهامات و التي تجد قبولا ً في قلوب الكثيرين من الناس البسطاء و المعدومين و المحتاجين ، فكرة الطمأنينة و الحب و الأمان و السلام و الإخاء و العدالة التي تجلب لهم الخبز و الخمرة و البيت المريح ، هذه اليوتوبيا التي يتحدث بها إنسان ٌ هو في دخيلته لا يكاد يفهمها ، فهذا المتحدث يخبر عن أشياء أقرب ما تكون إلى الخيال منه إلى الواقع ، ثم فكرة النبي الذي يصبح ابن الله أو المخلّص الذي يبحث عن موته من اجل تحمّل آثام الخيقة و التي تمثلت في مرحلة الصلب ليكون طريق الخلاص للبشرية .

في النهاية تعرض فكرة مغايرة عن المسيح المخلص و عن تلامذته ، فالمسيح الذي استطاب و لو لبرهة فكرة الحياة بشكل ٍ إنساني ٍ عادي ، اكثر من الشكل النبوي و الرسولي و الإلهي ، هذا الشكل الذي لم يعجب تلامذته حتى و لو كانت الفكرة مجرد خيال ٍ في رأسه ، فضمميره الذي صوّر له غضب أصدقائه سداً في سبيل هذه الحياة ، فالكاتب يرى أن التلاميذ استطابوا فكرة الصلب ، كي تكون وسيلة ً يستفاد منها لا أكثر ، فالصلب كرمز ٍ ديني مثله مثل الكنيسة و الكرسي الرسولي و سواها معالم لها دورها في نشر المسيحية و استخدامها كرمزيات روحية تستقطب الكثيرين من أجل الإيمان بهذه الفكرة أو تلك او هذا الدين او ذلك .

تمثل فكرة الصلب بجانب رمزية الخلاص للبشرية و التخفف من أعباء الآثام ، رمزية افتتاح مرحلة الخلود بالنسبة للإنسان المؤمن فالمسيح الذي اختفى من على الصليب و من قبره في اليوم الثالث ، و رحل إلى السماء ما زال يمثّل أجمل أفكار التضحية و خلاص الإنسان من آلامه الشخصية كما آثامه تجاه الله ، و فكرة العدالة و المحبة كفترة نبوته ، قبل أن يكتشف ذاته ابنا ً لله !



/

اقتباسات :
"
-
لمعلوماتك الرب ليس كافيا ً ، و الإنسان ليس كافيا ً ، عليهما أن يتقاتلا معا .
-
افتحوا عيون أرواحكم و تأملوا السموات ، الرب فوقنا ، و أبواب السموات مفتوحة ، و جيوش الملائكة تتقدم ، و الهواء امتلأ بأجنحة حمراء زرقاء .
-
إن الرب هوة سحيقة ، هوة سحيقة ، و أفضل ألا أقترب منه !
-
إن الرب ليس في عجلة ٍ من أمره ، لكن الإنسان مستعجل .
-
الرب يا بطرس صياد سمك ٍ مثلك !
-
أيها الشيطان التعس ، ألا تعلم أن الرب لا يوجد في الأديرة فبل في منازل البشر ؟ إنك حيثما تجد زوجا ً و زوجة ، تجد هناك الرب ، حيثما يوجد الأطفال و الهموم الصغيرة و المناقشات و المصالحات ، يوجد أيضا ً الرب . لا تنصت إلى أولئك الخصيان ، إنهم عنب ٌ حامض ، الرب الذي أعنيه هو الأليف ، و ليس الديري : هذا هو الرب الحقيقي ، غنه الجدير بعبادتك ، دع الرب الآخر لأولئك البلهاء الكسالى العقيمين القابعين في الصحراء !
-
لا اتحمل رؤية البشر ، لا أريد أن أراهم ، حتى الخبز الذي منحونك إياه مسموم ، ليس هناك غير درب ٍ واحد ٍ يؤدي إلى الرب : الدرب الذي اخترته هذا اليوم . إنه يمر من خلال الناس دون أن يلمسهم ، و يدخل في قلب الصحراء !
-
يا إلهي تصور الحياة التي لا بد أن الرب المسكين يمر بها بدوره ، لا شك انه تورّط في خلق العالم ، إن السمك يصرخ ، لا تعمني يا رب لا تجعلني أدخل الشباك ! و يصرخ الصياد ، اعم السمك يا رب اجعله يلج الشباك ! فإلى أي ٍ منهما يجب أن ينصت ؟ احيانا ً يلبي طلب السمك ، و طورا ً يلبي رغبة الصياد ، بهذه الطريقة يسير العالم !
-
شكرا ً لك يا رب ، على كل شيء ، على العزلة ، على الجوع ، و البرد . لم يعد ينقصني شيء !
-
إن روح المرأة هي لحمها !
-
إن المرأة ظبية جريحة ، و متعة تلك المسكينة الوحيدة هي ان تلعق جروحها !
-
إذا لم تُمنح الغفران . انتزعه ! أنت رجل .
-
مبارك ق الذي يبعث الخبز و الفاصولياء العريضة و العاهرات إلى العالم ، و الضيوف الورعين .
-
إن جسد الإنسان ملعون ، الجسد هو الذي يتدخل دائما ً و يرفض أن يدع الروح ترى و تسمع اللامرئي . اقتلني يا رب ، أريد أن أكون قادرا ً على المثول بين يديك متحررا ً من جدار الجسد الفاصل ، حتى أسمعك حين تكلمني !
-
ماذا بوسع الحروف أن تقوله ؟ إنها قضبان السجن الذي تختنق الروح داخله من طول الصراخ . إن الروح تنتقل بحرية ٍ بين الحروف و الأسطر ، و في أرجاء الهوامش الخالية ، و اتنقّل أنا معها لأحضر لكم هذه الرسالة العظيمة : يا أخوتي أولا ً جاء الجناحان و من ثم جاء الملاك .
-
في البدء أيها الأب حبقوق ، كان التوق إلى الحرية ، الحرية لا توجد. و لكن فجأة ً وسط أغوار العبودية ، يحرك رجل ٌ يديه المغلولتين بسرعة ، و عنف و كأنهما جناحان ، و من ثم رجل ٌ آخر فآخر ، و أخيرا ً الناس جميعا .
-
لقد افترق الصديقان ، و عاد كل ٌّ إلى بيته ، عاد اللحم إلى التراب ، و الروح إلى الرب .
-
ما معنى حياة الرجل ؟ ما قيمتها ؟ لا شيء إذا لم تكن حرة !
-
آه ! ليت هناك رجل ٌ واحد ٌ يملك القدرة على أن يجوع حتى الموت لكي لا يموت الناس من الجوع !
-
الأنبياء حيوانات متوحشة ، إنهم يفتحون أفواههم هكذا فجأة و يبتلعونك حتى آخر عظمة !
-
أما من أمل ٍ في أن أزهر مرة ً أخرى يا رب !
-
كلما زادت الشياطين داخلنا ، زادت فرصتنا لخلق الملائكة . الملاك هو الاسم الذي نطلقه على الشياطين التائبين !
-
و أنا حين أميل على نملة ٍ فإنني أرى داخل عينها السوداء اللامعة وجه الرب !
-
الموت ليس بابا ً يٌغلق ؛ غنه باب ٌ يفتح ، إنه يُفتح و انت تلجه !
-
حين يتقدم العمر بالشيطان يصبح ناسكا !
-
الحياة الرهبانية مرض ٌ معدٍ !
-
وحدهن النساء الشريفات يعرفن كم أن الشرف مرير ٌ و غامض !
-
الزمن ليس حقلا ً يُقاس بالقصبات ، و لا بحرا ً يُقاس بالأميال ! إنه نبض القلب .
-
كلنا يعلم أن القديسين يأتون إلى العالم من أجلنا نحن الخطاة !
-
أن تسألني عن معنى الجنة؟ إنها آلاف ٌ من المتع الصغيرة .
-
أليس هذا هو معنى الشباب ؟ إرادة تخليص العالم !
-
لا توجد في العالم إلا امرأة ٌ واحدة ، امرأة ٌ واحدة ٌ لها وجوه ٌ لا تُحصى !
-
الروح حيوان ٌ يفور بالحياة !


7.40 AM

(لو ان الرب ينصت الى كل ماتقوله الامهات لتعفنا جميعا في مستنقع الامان والعيش الرغيد) !

البحث عن تحرير الذات جليه في البحث عن المأساة!
وكأن الرب يقايض كل هبه قبل اهداءها لعباده ..

الرواية مليئة بآباء وامهات يكنون كل الضغينه للرب لسرقته أبناؤهم بينما يغلق الرب ابواب السماء كي لايستمع للمزيد من الشكاوى..

"لاتسأل يااخي فهذه خطيئه" هذه العباره هي بدء ومكمن الشرور لاتسأل لانه لايوجد تبريرلافعال الاله. السيئة والتفسير الوحيد " انه الافعى التي افسدت المخلوقات الاولى وجعلت الرب يطردها من الجنه " !
الرواية تعج بالسخرية اللاذعه لكل مايمت للاهوت بصلة؛
ربما يكون هذا الصياد الابله هو يونان النبي!
اللانبياء حيوانات متوحشه

"حين يتقدم العمر بالشيطان يصبح ناسكا" !
عذوبة الصورة وفظاعتها تكمن في اعماق الجمل الاعتراضيه وكأنها حكم شيطانيه ..

يقول دي لوكا؛ تكمن مهمة الكاتب أيضًا في إعطاء الماضي احتمالاً آخر، ذكاء آخر


لكن هذه؟ هذه ماذا؟ -في رأيي- هذه لا تعدو كونها خيبة أخرى؛ فكما أولاد حارتنا لنجيب محفوظ التي لا تعدو كونها "قص ولصق" لقصص الأنبياء باستثناء الفصل الأخير ورمزيته


جاءت الأغواء الأخير للمسيح التي –في رأيي- لا تعدو كونها "قص ولصق" لقصة المسيح باستثناء الجزء الأخير، باستثناء اللحظة الأخيرة التي يتعرض خلالها المسيح للأغواء ذلك الجزء "الخرافي" الذي استحق وحده الثلاث نجوم


الماضي؛ ذلك الذي يحفظه كل أحد ككف يديه؛ إن لم يكن لديك القدرة على جعل كل من يقرؤه يفغر فاه وكأنها المرة الأولى التي يعرفه فيها
فرجاءً، لا تكتبه...


تمّت

ako si se ikad dotakao evanđelja da bi stekao uvid u isusov život i djelovanje, onda si primjetio da su krajnje siromašna opisima i detaljima, da se uglavnom baziraju na predstavljanju isusa kao sina božjega i da su fokusirana prema njegovom uskrsnuću. napadno izostaje isusov ljudski element. po učenju crkve, evanđelja su stup i okosnica doživljaja isusa i iz njih proizlaze sva ostala tumačenja, dogme i vjerovanja.

i onda nikos kazantzakis napiše knjigu u kojoj cijelu evanđeosku priču podredi isusovoj ljudskosti. njegov je kick bio upravo potreba i želja približiti isusa prvenstveno samome sebi, a onda i nama ljudima, tek smrtnicima; u prologu piše: "ovu sam knjigu napisao htijući ponuditi vrhunski uzor čovjeku koji se bori". u tom duhu, isus je čovjek od dvojbi, strahova, patnje, strasti, napasti i cijelog spektra emocija svojstvenih nama, ljudima. prikazujući njegov život (ali držeći se evanđeoskih tekstova u smislu slijeda događaja i glavnih aktera), isus nikad nije bio bliži ljudskom rodu.

naravno da je knjiga izazvala sablazan u crkvenim krugovima i, slijedom, dospjela na popis vatikanskih zabranjenih knjiga. i danas i u stoljećima koja slijede bit će ljudi koje će sablažnjavati pomisao na isusovu potpuno življenu ljudskost. ipak, kazantzakis sablažnjava s mjerom: ni u jednom trenutku ne upada u kršenje osnovnog isusovog poslanja. i ako se na momente nađeš uvrijeđenim likom kojeg ti kazantzakis nudi, vjerojatnije je da će ti umjesto bijesa, gorčine ili povrede tradicionalnih stavova prevladati sućut i razumijevanje.

likovi koje pratiš su klasični - josip, marija, apostoli - ali svi izuzetno bliski. posebno mjesto imaju juda iz kariote (iškariotski, "izdajica"), marija magldalena, baraba i šimun cirenac, s kojima isus uspostavlja posebne odnose, a neki drugi, s kojima, po crkvenom učenju, isus ima osobniji odnos (npr. apostol ivan, majka marija) padaju u drugi plan. ali, opet - svi su izrazito pitoreskni, autentični i ja do sada nisam naišla na tekst koji bi uvjerljivije predstavio te likove na kojima se bazira cijela kršćanska vjera.

za kraj: fantastičan prijevod stjepe martinovića, rapsodija riječi i rečenica za koje ti se čini da samo njihovo čitanje, bez obzira na tematiku teksta, stvara maksimalnu duševnu ugodu.


(1988. martin scorsese po knjizi je snimio film, the last temptation of christ, s willem dafoem u ulozi krista, harvey keitelom kao juda, a david bowie (!) kao poncije pilat.)

Как се говори за „Последното изкушение“? Огромна книга. Книга, писана с любов. С топлота към Христос. И още по-важното - книга, която не е само за християнството. Тя е за свръхчовека на Ницще. Тя е за борбата във всеки – борбата, най-лесно описвана като между дух и тяло; борбата в гърдите.

Казандзакис нито за миг не се отклонява от библейския текст. Имената, действията, чудесата, последователността – всичко е същото. Но черно-бялото на притчата е оцветено в живи цветове. Исус, учениците му, майка му, любимата му Мария Магдалена, Лазар - всички те са хора мислещи, съмняващи се, с мотиви и мисли зад постъпките им, които ги сближават с нас, обикновените, страхливите, материалистите.

Книгата е забранявана от католическата църква. А всъщност именно такива думи, точно този изпълнен с обич поглед би могъл да направи някого християнин повече от всичко друго. За невярващите пък Казандзакис е велик с представянето на ужаса и сладостта от себенадмогването в името на дълг и цел.

Езикът. О, езикът. Той гали, приласкава. С няколко кадифени щриха, с няколко кратички изречения успява да издигне пред погледа ароматите на нощта, градините, тежестта на пустинята, смрадта на тълпата, допира на дрехите, болката от разранените боси крака, милувката на дъждовете, нежността на женската кожа – изкушение и спасение, прохладата на разпуснатите женски коси. Цял един свят, пълнокръвен, понякога по-ярък и наситен от кръга на собствената ми стая.

(още: http://our-walls-and-bridges.blogspot... )

العظمة والأبهة والكمال والبهاء
في رواية

المجد لأصحاب الحروف المبهرة
لمجد لمن يمنحونا النشوة بين دفتي كتاب

من موفق به خواندن نسخه کاغذ این کتاب نشدم.فیلم این کتاب توسط مارتین اسکورسیزی ساخته شده و فقط تونستم فیلم رو ببینم.اگر بخوام از روی فیلم قضاوت کنم میتونم بگم یک دید جدید و زاویه جدیدی نسبت به زندگیه مسیح بوده.این کتاب در زمانی که نوشته شد بسیار مورد انتقاد قرار گرفت و در بعضی موارد نویسنده کافر خوانده شد.در کل با خواندن این کتاب دید نسبتا جدیدی به زندگیه عیسی مسیح پیدا میکنید.

ეს არის ერთ- ერთი მოწინავე წიგნი მათ შორის, რომელზეც საუბარი ძალიან რთულია. ასევე საკმაოდ რთული საკითხავიც არის და კითხვის პროცესში, თავდაპირველად, გიჩნდება კითხვა, რატომ გადაწყვიტა ნიკოს კაზანძაკისმა, რომ ამ წიგნით შეასრულებდა პროლოგში მოცემულ პირობას იმის შესახებ, რომ მისი დახურვის შემდგომ ქრისტე კიდევ უფრო მეტად შეგვიყვარდება!
გეჩვენება, რომ ეს წიგნი არაფრით გამორჩეული არ არის იგივე ჟანრში დაწერილი სხვა ნაწარმოებებისგან, მაგრამ რაც უფრო ღრმად მიჰყვები ავტორს, მისეული ქრისტეს თავისებური და განსაკუთრებული თვისებები იკვეთება.
კაზანძაკისის ქრისტე სხვა პერსონაჟი "ქრისტეებისგან" იმით განსხვავდება, რომ ყოველი გვერდის გადაშლის შემდგომ უფრო და უფრო ადამიანური და ახლობელი ხდება შენთვის. ბრძოლები, უარყოფები, თავისუფლებისთვის ბრძოლა... ყველაფერი ის, რისთვისაც შენც, მეც , ყველას გვიბრძოლია. გარდაუვლისგან თავის დაღწევის მცდელობა...
წიგნის აღწერაში, გარდა იმისა, რომ ნათქვამია ნიცშეს და ფროიდის გავლენების შესახებ, რაც სიზმრების და ძალაუფლების მოპოვებისთვის ბრძოლის სახით არის გამოვლენილი , მგონია, რომ გამოვლენილია ჰეგელის უმთავრესი და საკვანძო ციტატაზე მინიშნება, რომ "თავისუფლება არის გაცნობიერებული აუცილებლობა".
გარდა იმისა, რომ ქრისტე ძალიან ახლობელია ჩვენთვის, თავისი ტკივილებიანად, ამასთანავე ძალიან შორეულიც არის, რადგან მან შეიგნო ჰეგელის ეს უმაღლესი გონებისთვის გასააზრებელი ციტატა. დაჰყვა განგების ნებას და ამ ნების გზაზე, უკვე მერე თვითონ დაიწყო სწორი ნაბიჯების არჩევა . ალბათ, ეს არის კიდევაც ღმერთი, თან ახლო და თან შორეული.

განსაკუთრებით გამოსაკვეთი და საინტერესო პერსონაჟი იუდა ისკარიოტელია, რომელიც სახარების იუდასგან რადიკალურად განსხვავებულია. პერსონაჟი იუდა მეამბოხე, მებრძოლი, კრიტიკული, სკეპტიკური, მოაზროვნე , ძლიერი, ერთგული მეგობარი და მყარი საყრდენია ძე კაცისა-სთვის. იუდა არის ის, ვინც დაიხსნა სუსტი ადამიანები პასუხისმგებლობისგან, წარწყმედისგან, ცოდვისგან და თავის თავზე იტყვირთა ყველა ეს სიმძიმე. რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, გაცემის ფაქტი იესოსთან შეთანხმებით ხდება.
იუდა არ არის გამყიდველი- იუდა მოაზროვნე სიზიფეა, რომელმაც გაცნობიერებულად აიკიდა სამყაროს ყველაზე დიდი ცოდვა კისერზე და კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტი- კაზანძაკისი იუდას თავს არ აკვლევინებს. მგონია, რომ იუდა ამ წიგნის ყველაზე დადებითი და ძლიერი პერსონაჟია ქრისტეს შემდგომ.

რაც შეეხება თავად ღმერთს- ღმერთი აქაც მკაცრი, დაუნდობელი, უდრეკი და პრინციპულია, რომელიც ითხოვს მსხვერპლს და არცერთი წამით არ იძლევა უკანდახევის შანსს.
აღსანიშნავია, რომ (რასაც ყველანი ელოდებით ალბათ ამ წიგნისგან) პერსონაჟი - სატანა აქ ცხადად არ არის გამოვლენილი . მთელი წიგნი ქრისტესია. ეს ქრისტე გაიძულებს შეიყვარო, რადგან მან შენ გამო, ჩვენ გამო დათმო ის, რაც ყველა ჩვენგანს ასე გვეძვირფასება. დათმო ყველაზე დიდი ადამიანური ბედნიერება: სიყვარული . ჯვარზე ავიდა თავისი ნებით, რადგან გააცნობიერა თავისი პასუხისმგებლობა,რადგან მიხვდა, რომ მისი სიკვდილის გარეშე ჩვენ ვერ ვიცოცხლებდით. გასათვალისწინებელია, რომ წიგნის პირველ ნაწილში ქრისტე აბსოლუტურად ადამიანია და ჩვენ მასთან ერთად გავდივარ�� გზას, რომელიც მას განღმრთობამდე მიიყვანს.

საინტერესოა ასევე პილატეს პერსონაჟი, რომელიც ასევე რადიკალურად განსხვავდება სახარების პილატესგან. ამ პილატეს საერთოდ არ აინტერესებს ქრისტეს ჯვარცმა და ფიქრობს, რომ მისი ეს ნაბიჯი პირიქით, დახმარების გაწევა იქნებოდა ახალი ღმერთის სახის ჩამოყალიბებაში. მას არც კი აღელვებს კიდევ ერთი ახალი მესია.

ალბათ, არაფერი განსაკუთრებული არ იქნებოდა ამ წიგნში, რომ არა ასე ვთქვათ, ორიგინალური ეპილოგი. სადაც განსაკუთრებით კარგად ჩანს ქვეცნობიერი ვნებების თამაში სიზმარში. და ალბათ, ეს ეპილოგი არის სწორედ მიზეზი იმისა, რომ ეს წიგნი "აკრძალული წიგნების თაროს"- სექციას მიაკუთვნეს.
ქვეცნობიერის და ზეცნობიერის ორთაბრძოლა.
ქრისტეს გზა აქლემიდან ზეკაცამდე. ესეც ნიცშე და ფროიდი.
თუმცა მგონია, რომ უფრო მნიშვნელოვანია ჰეგელის - გარდაუვალის თავისუფლებად ქცევის მომენტი.
რაც სტილს შეეხება, მარტიივი არ არის, თუმცა საინტერესოა ალუზიები ძველი აღთქმიდან. მათი გადმოტანა ახალ აღთქმაში და ორივესი ერთად მხატვრულ ტექსტში - ეს ალბათ კაზანძაკისის ერთ- ერთ მნიშვნელოვან მიღწევად უნდა დასახელდეს.
ბოლოს კი იმის თქმა მინდა, რომ საკმაოდ კარგი წიგნია, ორიგინალური ფინალით. ქრისტე ჯვარს ეცვა, თუმცა აქ ნათქვამია ის, რაც ჯერ არცერთ წიგნში არ შემხვედრია.
აღსრულებულ არს! რაც ნიშნავს, რომ ყველაფერი ახლა იწყება!
ყველაფერი მაინც ისე მოხდა, როგორც უნდა მომხდარიყო, თუმცა აქ ისე არა, როგორ ზებუნებრივადაც ჩვენ გვგონია, არამედ ძალიან ძალიან ახლოს ჩვენთან!
სწორედ ამიტომ გაყვარებს ეს წიგნი ქრისტეს უფრო მეტად... ეს მებრძოლი ღმერთ- ადამიანი შენშიც არის და ყველა ჩვენგანშიც.