Recunosc, am început romanul cu puțină reticență. Răsfoindu-l în librărie, mi-am dat seama că autorul a pășit pe teren minat vorbind “în numele lui Isus”, adoptând o perspectivă pe care orice creștin ar întâmpina-o cu circumspecție.
Dacă la început l-aș fi putut cataloga drept insolent, la final de lectură aș îndrăzni să-l descriu ca fiind un roman curajos. Fiecare pagină întoarsă nu face decât să reitereze ceea ce mulți uităm uneori despre Isus: umanitatea sa, prăfuită de atâtea reprezentări solemne, care au făcut din el un Dumnezeu infailibil, sigur pe sine, prețuit doar pentru miracole. Or, în romanul lui Schmitt, Isus are conștiința propriei sale umanități, se teme (pentru că nu există curaj adevărat fără frică), își pune întrebări, are dubii, și, uneori, simte apăsarea crucii pe care știe că urmează să fie răstignit.
Confesiunea lui Isus din prima parte e cutremurătoare, înduioșătoare și smerită, ceea ce nu poate fi decât un ecou al smereniei scriitorului, care nu dă de înțeles nicio clipă că se erijează în Dumnezeu, așa cum ar avea, poate, tendința alți romancieri în abordarea unei astfel de teme.
În a doua parte a romanului, mi se pare că Schmitt reușește să pună în fața fiecăruia dintre noi o oglindă, și nu mare i-ar fi surprinderea să ghicească, dincolo de ea, un Pilat privind cu scepticism omul din fața oglinzii: un om suficient, care nu poate accepta decât evidența, a cărui aroganță rămâne de fiecare dată dezarmată în fața misterului pe care nu-l poate dezlega. Pe Pilat, Claudia este cea care reușește să-l aducă aproape de Isus, iubirea față de ea îi clatină necredința. Omul din fața oglinzii are, la rândul lui, misiunea de a găsi necredinței sale propriul călcâi al lui Ahile, de a-și “pleca urechea mai aproape de inimă”, pentru a scăpa de complexul lui Dumnezeu și a se putea mântui prin credință și iubire de aproape.

“Nici tronul, nici sceptrul, nici lancea nu pot să curețe sufletul pentru a primi iubirea cea adevărată. Fiecare poartă Împărăția mea în suflet, ca un vis, ca un dor. Cine nu simte că este fiul unui Tată pe care nu-l cunoaște? (…) Iubirea freamătă, dar o rănim fără încetare, o oprim, o dezamăgim. Eu nu deschid gura decât pentru a da curajul de a fi noi înșine, de a îndrăzni să iubim.”

Am început cartea aceasta săptămâna trecută, și nu am terminat-o numai astăzi, și asta nu pentru că nu mi-a plăcut, ci pentru că nu am avut timp deloc de ea.
Am mai încercat să o citesc și acum câțiva ani, dar nu m-a interesat. Dar, acum vreau să citesc toate cărțile lui Schmitt, iar aceasta este una dintre ele, poate de aceea i-am dat și 3 stele. Totodată, nu a fost o carte rea, doar că pentru mine atât a fost să fie. În final, mă bucur că am citit-o, îl înțeleg mai bine pe Schmitt acum.

‏‎مـراجـعـة وتقـيـيـم لرواية ‎الرجل الذي صلب المسيح أو الإنجيل برواية بيلاطيس
للمؤلـف الفرنسي إيرك إمانويل شميث
‏‎ترجمـة وليد بن أحمد ‎طباعـة مسكلياني للنشر والتوزيع
‏ ‎عدد الصفحـات 238
.
‏‎

فَلَمَّا رَأَى بِيلاَطُسُ أَنَّهُ لَا فَائِدَةَ، وَأَنَّ فِتْنَةً تَكَادُ تَنْشَبُ بِالأَحْرَى
أَخَذَ مَاءً وَغَسَلَ يَدَيْهِ أَمَامَ الْجَمْعِ، وَقَالَ: أَنَا بَرِيءٌ مِنْ دَمِ هَذَا الْبَارِّ
فَانْظُرُوا أَنْتُمْ فِي الأَمْر، فَأَجَابَ الشَّعْبُ
بِأَجْمَعِهِ: لِيَكُنْ دَمُهُ عَلَيْنَا وَعَلَى أَوْلاَدِنَا
24٫25:27 إنجيل متى

n  n

No, jednak nie - to nie jest pisarz dla mnie. Jego książki mnie drażnią, ale nie pobudzają.

"Ewangelia wg Piłata", to tak naprawdę dwie "nowe" ewangelie:
- ta wg Piłata to druga część i dotyczy wydarzeń, które następują po śmierci Chrystusa.
- Poprzedza ją ewangelia wg samego Jezusa, w której wspomina on swoje życie, czekając na oprawców, którzy przyjdą wkrótce go pojmać.

W pierwszej części poznajemy także Judasza, którego rola w tej powieści jest dalece inna niż ta, którą znamy z oficjalnych przekazów. W drugiej poza Piłatem ważna jest jego żona - Klaudia. To miłość do niej powoduje, że Piłat tego konkretnego skazańca traktuje inaczej.

Niestety czytając tę książkę odczuwałem zawód za zawodem. Ujęcie wszystkich postaci było okropnie szablonowe. Modyfikacje znanych wydarzeń przewidywalne. Wyglądało to tak, jakby autor wtłoczył swoich bohaterów w jakieś koleiny i nie umiał ich już stamtąd wydobyć.

Bardzo mnie drażnił język. Był jakąś dziwną mieszanką; próbą uwspółcześnienia języka oryginalnych źródeł z zachowaniem nastroju ewangelii a jednocześnie zawierającego elementy języka (kiepskich) kryminałów. Cała ta próba była bardzo nieudana. W efekcie język jest irytująco nijaki.

Trudno mi było uwolnić się od skojarzeń z "Mistrzem i Małgorzatą" a konkretnie ze znajdującą się w powieści Bułhakowa książką w książce, czyli dziełem Mistrza poświęconym właśnie Piłatowi. W "M&M" także mamy do czynienia ze swoistym apokryfem, pokazującym dzieje Chrystusa z innego, nieznanego w oficjalnych źródłach, punktu widzenia. No więc wszystko jest u Bułhakowa ciekawsze. Postać Jezusa jest oryginalniejsza, Piłat bardziej krwisty i ludzki, intryga wokół śmierci Jezusa barwniejsza i przede wszystkim - margines czyteniczej refleksji dużo większy. Właśnie taki, jaki powinien być: czytelnik sam musi zdecydować czy czytał boskie objawienie czy relację z fascynującego spotkania niezwykłych ludzi.

Tymczasem Schmitt daje wszystko na tależu. Jak sam pisze w dodatku do książki - jest człowiekiem wierzącym. I choć ubiera swoją wiarę w wątpliwości, które - jak twierdzi (i tu się z nim zgadzam) - są immanentną częścią wiary, to jednak jasno widać, że w swojej powieści opowiada historię prawdziwego Mesjasza. Wg mnie w takiej sytuacji ta powieść traci sens; a cała ta maskarada ze zmianą imion, okoliczności jest po prostu głupia. Gdy autor stawia sprawę tak jasno, książka przestaje być ambitnym dziełem analizującym tak ważne zjawisko jak chrześcijaństwo i jego geneza oraz wiara. Jest tylko banalną chrześci-przygodówką.

Wyznanie wiary pojawia się w dodatku do książki opisującym powstawanie powieści i przemyślenia autora. Dość megalomańskie. Ale pada tam jedno ważne zdanie. Przy okazji opisu genezy postaci Judasza i nagrody 30 srebrników, którą odebrał - Schmitt pisze, że właśnie to wydarzenie leży u źródeł chrześcijańskiego antysemityzmu (Żyd, który za kasę sprzedałby nawet swojego Mesjasza). Podkreśla, że przedstawianie Judasza jako prostego zdrajcy jest niespójna intelektualnie i nielogiczna, nawet w oparciu o 4 Ewangelie. I właśnie dlatego zależało mu, by pokazać innego Judasza (nie piszę, jakiego, żeby nie spoilerować, ale można się domyślić). Chciał podkreślić, że to nie Żydzi czy Rzymianie zabili Chrystusa, ale po prostu ludzie. Ludzie, którzy nie umieli pogodzić się z "nową ideą", więc chcieli ją zniszczyć. Stosy płonące paręset lat później, pokazują, że idea walki dość radykalnymi metodami z "nową ideą", jest wiecznie żywa. Obecnie na tapecie mamy ekologizm.

P.S. Martwię się, że książki, które mi się nie podobają, wywołują we mnie żywsze (zawierające więcej słów) reakcje niż książki, które lubię. To może oznaczać, że robię się zrzędliwy.

الشك والإيمان أمر واحد، بيلاطس. عدم الإكتراث وحده إلحاد.
Douter et croire sont la même chose Pilate Seule l’indifférence est athée.

Un très beau livre sur les derniers moments de Jesus. Une première partie où l’auteur se met à la place de Jesus et montre ses doutes sur ses capacités et une deuxième partie centrée sur le personnage de pilate qui va s’interroger et chercher à comprendre si la Résurrection a bien eu lieu. Un livre que je recommande même aux athées ici il n’y a pas de dogmatisme ni d’idéologie mais plutôt une réflexion sur le message du Christ.

"ما الحقيقة؟!..
توجد حقيقتك، وحقيقتي، والحقيقة الخاصة بالآخرين. كنت أنسّب الأمور من موقع رومانيّ نشأ على الشك الأغريقيّ. تنتمي الحقيقة إلى كلّ من قالها. عدد الحقائق مساوٍ لعدد الأشخاص. القوّة وحدها تفرض حقيقتها عبر السلاح، بحدّ السيف، بالقتال، بالاغتيال، بالتعذيب، بالابتزاز، بالخوف، بحساب المصالح، وتفرض على العقول الانصياع مؤقتًا لعقيدة ما. الحقيقة في صيغة المفرد انتصار، هزيمة الآخر، هدنة في أفضل الأحوال. لكنّ الحقيقة ليست واحدة، لذلك هي لا توجد أبدًا."

- الرواية بتنقسم لقسمين:
القسم الأول على لسان "المسيح" وأفكاره أثناء انتظاره لكتيبة الرومان اللي هتقبض عليه..
والقسم الثاني رسائل "بيلاطس" الحاكم الروماني لأخيه "تيتوس" اللي بيحكيله فيها الأحداث بعدها من وجهة نظره..

- القسم الأول من الكتاب هو نفس الفكرة اللي بتعتمد عليها "الإغواء الأخير للمسيح" لكزانتزاكيس واللي في رأيي كانت الأجمل بكل المقاييس..

- يمكن الكتاب مقدمليش جديد لكن يحسب له اللغة الأدبية البديعة للكاتب والترجمة الموفقة جدا..
—

Molto particolare. Mi è piaciuto, come è evidente dal voto
La prima parte sono i pensieri di Joshua nel giardino degli ulivi, in attesa di essere arreestato. Ripassa la sua vita, i suoi dubbi ...
La seconda parte è un epistolario da Pilato al fratello Tito, sul "caso" Joshua

Un beau petit roman pour une grande question. Bien loin d'Onfray, voilà que s'immisce le doute. Et avec le doute, évidemment la foi....A lire, même si comme moi, vous êtes loin de la foi. Une histoire que tout le monde connait et que tout le monde finalement aime à relire. Rien que pour le coté extraordinaire de cette aventure.

უფრო 3.5. ერთ-ერთი ყველაზე ადამიანური პერსონაჟებით სავსე წიგნია რატომღაც.

Просто Шмит.