Questo romanzo ha dovuto sudare per farsi apprezzare. Non so perché, ma all’inizio prevaleva una sensazione di avversione.
Forse la scrittura mi pareva leziosa e artefatta (prima esperienza con questo autore). Forse non avevo voglia di leggere questo tipo di storia (uffa, ancora un adulterio - eppure avevo scelto io di leggere questo libro, non me l’aveva prescritto il medico, e sapevo di cosa parlava), forse i personaggi mi ispiravano davvero troppa antipatia (che vi devo dire, c’è chi non ama quelli disperati e depressi, io ammetto di avere dei problemi con quelli cattivi - cattivi di quella cattiveria senza rimorsi - ho delle difficoltà a trovarli realistici), come se ci trovassi un cinismo che non mi apparteneva.
Poi non so cos’è successo. La bravura di Nabokov deve aver tracimato, mi ha dato uno strattone e mi ha tirato giù, dentro al romanzo, dentro questa scrittura che rende la lettura un’esperienza sensoriale, nella psicologia di questi personaggi così veri pur così esasperate caricature di se stessi, in questa storia che è una beffa, uno sberleffo, alla piccineria umana.
Nabokov, uno a zero per te.

"King, queen, knave" is Nabokovs tweede roman. Maar de maestro heeft zelf vele jaren later de vertaling in het Engels verzorgd, samen met zijn zoon, en heeft daarbij met name de stijl van het Russische origineel behoorlijk aangepast. Dus is dit boek van de nog jonge Nabokov tegelijk ook een boek van de rijpere Nabokov. En het is in elk geval heel amusant. "Of all my novels this bright brute is the gayest", zegt Nabokov niet voor niets: de stijl en plot zijn vol aanstekelijke humor. Wel met een zwarte bodem, omdat de personages soms pijnlijk beseffen dat er verdrongen duisternis gaapt achter al het alledaagse: "And behind these regular everyday thoughts, as behind words written on glass, lay darkness, a darkness into which one ought not to peer". Maar toch overheerste bij mij de vrolijkheid.

De roman draait om een wel heel maf soort driehoeksverhouding, die zich afspeelt in het Berlijn van de late jaren 20 . De wat oppervlakkige en leeghoofdige entrepreneur Dreyer heeft een nogal kleinburgerlijk en weinig verheffend huwelijk met de jongere Martha, en Martha krijgt dan weer een affaire met Dreyers neef Franz die duidelijk jonger is dan zij. Die driehoeksverhouding ontstaat door allerlei wel heel vermakelijke ongerijmde toevalligheden, en heeft daardoor vanaf het begin het karakter van een absurdistische farce. Een farce waaronder veel leegte gaapt, want de toch behoorlijk verliefd lijkende Franz ziet, zijns ondanks, Martha soms ook als volgt: "In the inexorable light her skin looked coarser and her face seemed broader, perhaps because her chin was propped on her fist. The corners of her damp lips were lowered, her eyes looked upward. A complete stranger within Franz's consciousness observed in passing that she rather resembled a toad". Franz zelf wordt trouwens ook niet altijd heel vleiend beschreven: ook Martha's verliefde blik ziet als het ware "in passing" zijn onhandigheid, en veel anderen zien Franz niet zonder reden als onbenul. En sommige passages suggereren zelfs dat Franz zich ooit tot een onherkenbaar monster zal ontwikkelen, misschien zelfs tot een Nazi. Maar goed, ze hebben dus een affaire. Die affaire krijgt al snel grimmige kantjes door hun voornemen om Dreyer om te brengen. Niet eens uit haat of wanhoop, maar uit gebanaliseerde en uitgeholde behoefte aan vrijheid: uit dromen van romantiek die door hun fantasieloosheid eerder parodieën zijn op romantiek. Daardoor wordt echter ook de farce nog aanstekelijker, want alle plannen lopen op niks uit. Elk moordlustig motief en elke concrete actie leidt tot iets anders dan je als lezer verwacht. Ook Martha, Franz en Dreyer staan voortdurend op het verkeerde been. En ook de ontknoping is bij alle tragiek eerder absurd- komisch dan tragisch te noemen. Al was het maar omdat het boek eindigt met een schaterlach.

Vooral Franz en Martha zijn personages zonder veel verbeeldingskracht en zonder veel heel oprecht gevoel voor schoonheid en tederheid. Die lacunes worden door Nabokov mooi bespot. Wat niet zonder bitterheid is, want juist hun gebrek aan verbeeldingskracht- inclusief hun neiging om het beoogde slachtoffer Dreyer te reduceren tot een eendimensionaal en zielloos beeld- is de motor van hun idiote moordintriges. Tegelijk roept Nabokov toch enige sympathie voor deze lege personages op, en ook de nogal oppervlakkige Dreyer is als personage best innemend. Te meer omdat hij van alle drie hoofdpersonen nog de meeste verbeeldingskracht en de meeste esthetische dromen heeft: hij versmoort de kunstenaar in zichzelf door alles commercieel te maken en door alle schoonheid met een "veil of familiarity" af te schermen, maar hij heeft nog iets van esthetisch gevoel, zij het niet veel. Nabokov zet dus drie lege hulzen neer die toch sympathie oproepen, en dat vind ik best knap. Maar nog knapper vind ik hoe Nabokovs plot ons met zijn maffe wendingen voortdurend verrast. En helemaal reteknap vind ik hoe hij vaak middenin een hoofdstuk ineens helemaal verandert van perspectief. We volgen bijvoorbeeld Franz een tijdje, maar kijken dan ineens mee met Dreyer, en zien daardoor de dingen plotseling in een heel ander licht. Of we volgen een tijd lang een geheel nieuw en onbekend personage, dat dan ineens Dreyer blijkt te zijn, maar een Dreyer die we nog helemaal niet op die manier kenden. Of we volgen een tijdlang de mistige wereld van de zwaar bijziende Franz wiens bril kapot is, om daarna dan weer verrast te worden door de vele kleuren van de wereld gezien door minder bijziende ogen. Met dat soort trucs maakt Nabokov mij de hele roman door heel vrolijk. Bovendien strooit Nabokov gul met mooischrijverij op niveau, met passages vol van de verbeeldingskracht en de esthetische gevoeligheid die zijn personages vaak zo missen. Bijvoorbeeld: "The lustre of the black asphalt was filmed by a blend of dim hues, through which here and there vivid rends and oval holes made by rain puddles revealed the authentic colors of deep reflections- a vermilion diagonal band, a cobalt wedge, a green spiral- scattered glimpses into a humid upside- down world, into a dizzy geometry of gems. The kaleidoscopic effect suggested someone's jiggling every now and then the pavement so as to change the combination of numberless colored fragments. Meanwhile, shafts and ripples of life passed by, marking the course of every car. Shop windows, bursting with tense radiance, oozed, squirted, and splashed out into the rich blackness".

Martin Amis bejubelde Nabokov ooit met zinnen als: "To read him in full flight is to experience stimulation that is at once intellectual, imaginative and aesthetic, the nearest thing to pure sensual pleasure that prose can offer". Ook bij "King, queen, knave" voelde ik precies dat plezier, door de steeds verrassende plot, en door de bijna achteloze pracht van de stijl. Martha en Franz lijken door hun totaal ontbrekende verbeeldingskracht soms bijna de personificaties van de banaliteit van het kwaad. Toch sprankelt hun verhaal voortdurend. De drie hoofdpersonen lijken nauwelijks oog te hebben voor de verborgen schoonheden van de wereld. Toch glanzen die schoonheden ons als lezers volop tegemoet, dankzij Nabokovs briljante pen. "Lolita" en "Pale fire" blijven voor mij Nabokovs meesterwerken. Maar ook met dit minder bekende Nabokovje heb ik mij weer als een kleuter vermaakt.

درس نویسندگی؛ از نظر توصیف‌ها و شرح‌ها و بک‌گراند کاراکترها، و همین‌طور مصداقی بر جمله‌ی معروفِ «همه‌ی پیرنگ‌های داستانی قبلاً نوشته شدن، مهم اینه که تو اون‌ها رو چطور بنویسی.»
ناباکوف خط داستانیِ تکراری و دست‌مالی‌شده رو می‌تونه جوری بنویسه که کرک‌وپر همه بریزه.

پی‌نوشت؛ پشت پوسته‌ی شیرین و بانشاط و بی‌قیدش، خیلی دردآور بود برام. نمی‌دونم چرا.

پی‌نوشت ۲؛ حضور نویسنده و زنش هم توی دو فصل آخر جذاب بود برام. و همین‌طور ارجاع‌های بامزه به مادام بوواری و آنا کارنینا.

زبان سحرانگیز ناباکوف با تصویرهایی جاندار و سرزنده‌ای که دارد اصلأ قابل تقلید نیست.
شاه، بی‌بی، سرباز که هم از بازی ورق حکایت دارد و هم لابلای داستان معلوم می‌شود که نام فیلم و نمایشنامه‌ای به همین نام است علاوه بر این‌ها در واقع بر نقش‌های درایر، فرانتس و مارتا در این رمان عجیب و متفکرانه دلالت دارد.
تراژدی، کمدی و فاصله تعلیق‌وار این دو ژانر، با هنر ناباکوف به هم متصل شده و ما را در این داستان با خود همراه می‌کند.

اصل داستان یا شاید این همه کش دار کردنش را دوست نداشتم.

Sonu beni tatmin etmedi ne yazik ki...

بسیار ناباکوف رو دوست دارم. لولیتا همیشه از بهترین های من برای پیشنهاد کتاب بوده و هست و همین طور پنین.

کتاب شاه، بی بی، سرباز اما کمی متفاوته با بقیه کارهای ناباکوف. از اولین رمان هاشه و نویسنده هنوز اون سبک عالی سال های بعد رو پیدا نکرده. اما طرح اصلی این کتاب بعد ها در کتاب خنده و فراموشی دوباره پرداخت شده و خیلی هم پخته تر و موفق تر اجرا شده. اگر از طرفداران ناباکوف نیستید من پیشنهاد می کنم این کتاب رو ندید بگیرید و خنده در تاریکی رو بخونید. اما اگر مثل من استاکر ناباکوف اید کتاب رو بخونید. ببینید بارقه های اون جهان بینی خاص ناباکوف چطور تو این کتاب برق می زنه و لذت ببرید.


آوا
بهمن ۱۴۰۱

Кликнете за по-голям размер на картинката:

n  n

3,5/ 5

A novel full of chess-move level tactics in its storytelling with swings in its character-arc and story-arc that leave your mind and emotion fluttering like a

The train is on the track…

The huge black clock hand is still at rest but is on the point of making its once-a-minute gesture; that resilient jolt will set a whole world in motion. The clock face will slowly turn away, full of despair, contempt, and boredom, as one by one the iron pillars will start walking past, bearing away the vault of the station like bland atlantes; the platform will begin to move past, carrying off on an unknown journey cigarette butts, used tickets, flecks of sunlight and spittle…

And in the end of the railroad there is a capital city… And a new life waits ahead…
Vladimir Nabokov’s expressionistic style of narration adds to the story the special dynamism…

Meanwhile, shafts and ripples of life passed by, marking the course of every car. Shop windows, bursting with tense radiance, oozed, squirted, and splashed out into the rich blackness.
And at every corner, emblem of ineffable happiness, stood a sleek-hosed harlot whose features there was no time to study: another already beckoned in the distance, and beyond her, a third.

And the author always remains derisively ironic.
Three playing cards: King, Queen, Knave – a man, his wife and her lover – it’s a classical love triangle…
The queen keeps her great expectations…

With a vague resentment, she recalled that her sister had already had at least four or five lovers in succession, and that Willy Wald’s young wife had had two simultaneously. And yet Martha was already past thirty-four. It was high time. In turn, she had been given a husband, a beautiful villa, antique silver, an automobile; the next gift on her list was Franz.

And the knave is full of anticipations too…

And Franz told the pillow, in the half-obscene, half-grandiloquent idiom he affected when talking to himself: ‘Never mind – better betray my career than wait till my brain cracks. Tomorrow, yes, tomorrow, I’ll grab her and tumble her, on the sofa, on the floor, on the table, on broken crockery…’

So they are lovers… And the king stays aside, more resembling a joker than a king now… Then the knave becomes a captive of the queen and the king must be deposed…

Reality returned. And once again everything became oppressive, dark, and relentless.
‘… strangle him,’ she muttered. ‘If we could simply strangle him. With our bare hands.’

But playing cards can’t change their denomination so a knave is never capable to turn into a king…

The opening and setup of this early novel from Nabokov, his second (written in Russian, translated into English much later by his son), are so dazzling, from the memorable train-station first page to the relaxed but efficient laying out of all the book's major elements all in a few pages, that it feels almost churlish to complain that the second half of the book flags noticeably. That might in part be because each of the three main characters, the Berlin man with a thriving business and upbeat but detached approach to life, his fashionable wife, and his nephew, who he invites to come to Berlin and work for him, are each genially off-putting and awful in their own way. Nabokov cheerfully admits that when he wrote the book he had no idea of Germans, and didn't try to have an idea. The characters could be from anywhere, a conceit that emerges too visibly when he has Dreyer, the man with the thriving business, meet an inventor and have no idea where he comes from - he "might have been Czech, Jewish, Bavarian, Irish." Even with allowances made for the distracted way Dreyer goes through his days, it is a pinch-the-reader kind of moment, given how utterly impossible it would be for a Berlin man not to place a Bavarian; few Berliners would not have been able to spot a Bavarian from a hundred meters, let alone had trouble recognizing one from the way they speak. Still, this is clearly the work of a master and the plot does have a jolly kind of momentum to it that is probably what Nabokov had in mind when he called it his "gayest" work. For fans of the great books that came later, this early effort is well worth a look.