وكأنما سحر الدنيا انسكب في زجاجات موشاة بالياقوت الأحمر، وحتى فاضت عن آخرها بألف قطرة وقطرة، حملتها جنية جميلة من عالم الأحلام على بساط الريح المعبق بشذا الشرق الساحر إلى البلد الموعود بالحكايات. ومع كل ليلة من الألف ليلة وليلة تنسكب قطرة على عتبة الحلم فينفتح الباب وتنزاح الحجب عن حكاية تضوي بألف لون ولون من السحر الآخّاذ.
فهنا شهرزاد وشهريار وحكاية القلب الذي تغير مع حال الزمان. ودنيا زاد وحكاية الحبّ الذي تعجبت له البلاد. وحكاية الجني الماكر الذي لعب بعقول الرجال. والسندباد الذي كُتب عليه أن يمضي عمره تتقاذفه أمواج البحر بين حنين وشوق غامر. والشيخ الذي يردد طوبى لمَن كان همه همًا واحدًا ولم يشغل قلبه بما رأت عيناه وسمعت أذناه... وألف حكاية وحكاية تحمل ألف عجيبة وعجيبة لا تسعها وصفًا حروف الأبجدية.
Ένα πολύ καλογραμμένο retelling του κλασικές Αραβικής συλλογής "Χίλιες και μία νύχτες", από έναν Νομπελίστα συγγραφέα, μεταφερμένο σε μια πιο ρεαλιστική, ας την πούμε, εκδοχή, με τις ιστορίες της γυναίκας του Σουλτάνου, Σαχραζάτ να αποτελούν ψηφίδες της κοινωνίας και να μας δίνουν κομμάτια της προσωπικότητας του Σουλτάνου όπως και απλών ανθρώπων που συχνάζουν στο καφενείο "Οι εμίρηδες" και αποτελούν τους ήρωες των αλληγοριών που περιγράφονται. Οι αξίες που θέλει να περάσει ο Μαχφούζ στο βιβλίο αυτό είναι αρκετά ξεκάθαρες, με πρώτη και κύρια την ανάγκη να μην είμαστε τόσο σκληροί κριτές της δυνητικής μοίρας ενός ανθρώπου, ώστε τελικά να μην κρίνουμε αυστηρά τους εαυτούς και τις εαυτές μας. Το κακό με εμένα είναι πως έχω αρκετά μεγάλο θέμα με τον διδακτισμό στα βιβλία και σε στιγμές με έπνιγε, όμως απόλαυσα τις ιστορίες και πώς περιπλέκονται αυτές μεταξύ τους και επιφρούν στον κακό χαρακτήρα του Σουλτάνου, σταδιακά μαλακώνοντάς τον.
تجربة فريدة وفذة ، قرأت روايتين متتاليتين لنجيب محفوظ ، سطور مليئة بالحكمة كأنك في حضرة شيخ ديني حكيم عن العدل والطمع والجبن ، محاكاة بليغة لنفس الإنسان ، طرح للمفاهيم الوجودية مع إجاباتها على غير عادة العدمية التي اجتاحت الكتّاب ، يطرح الأسئلة ويجيب عليها ، كتابة كاملة الفكر والأسلوب ومما يزيدها روعة دمجها مع الخيال . قراءة ممتعة بالفعل
لما يجتمع نجيب محفوظ مع ألف ليلة وليلة مع الحارة مع السحر مع التصوف مع الخيال مع الحياة وطبيعة الإنسان هيطلع أيه يعني؟ ما أكيد أجمل حاجة ممكن تقراها في حياتك
"من العقل أن نعرف حدود العقل" "إذا دعيتم لخير ادعيتم العجز، واذا دعيتم لشر بادرتم إليه باسم الواجب!" "من مات يجب أن يستمر في الموت رحمة بمن يحب" "لولا الإيمان لتساءلت عن معنى ذلك" "نحن نكابد أشواقًا لا حصر لها لتقودنا في النهاية إلى الشوق الذي لا شوق بعده، فاعشق الله يغنك عن كل شيء" "أعطاه الله حظ الفقراء وشهوات الأغنياء فما ذنبه؟" "وما ترى من الأشياء إلا ظلها الأخرس، وما تحت الرماد إلا جمرات نار، وسيوقظك الغد من غفوة العمى" "جرت المقادير بأن يوجد عاقل واحد في كل مدينة مجنونة" "اللهم حررن�� من أمس..اللهم حررني من غد" "إنا قد نجيناك من الموت بالموت"
I decided a month or so ago to read some books by Arab authors. I was hoping to find the longing and the loneliness, the need for love and for useful work that we all share as human beings. I hoped that I would find in Arab authors kindred souls to help me bridge the sense of separation that I felt with my Muslim brothers and sisters. I'm so glad I undertook this personal journey. I found such beautiful writing, yes, but also a willingness and ease in dealing with matters of the spirit that all but a few Western writers are brave enough to explore in their books. Naguib Mahfouz. I am blessed to find you.
من يشكك في براعة وخلود وأصالة وديمومة اسم نجيب محفوظ انصحه فقط بقراءة هذه الرواية ..سيصبح من المدافعين المتعصبين له قطعا فور الانتهاء منها! ألف نجمة ونجمة
ليالي ألف ليلة = Arabian Nights and Days = Les Mille et Une Nuits, Naguib Mahfouz
Arabian Nights and Days is a novel by Egyptian writer Naguib Mahfouz, winner of the Nobel Prize for Literature.
The novel serves as a sequel and companion piece for One Thousand and One Nights and includes many of the same characters that appeared in the original work such as Shahryar, Scheherazade, and Aladdin.
تاریخ نخستین خوانش: روز نخست ماه دسامبر سال 2012میلادی
عنوان: هزار و یک شب- دنباله ی داستان شهرزاد قصه گو؛ نویسنده: نجیب محفوظ؛ مترجم: عبدالرضا هوشنگ مهدوی؛ تهران، مروارید، 1389؛ در265ص؛ شابک 9789641910787؛ موضوع: داستانهای نویسندگان مصر - سده 20م
معرفی کوتاه: سلطان «شهریار» که طی هزار و یک شب، از شنیدن قصه های «شهرزاد» قصه گو، لذت برده، تصمیم میگیرد او را به همسری خویش برگزیند؛ اهالی شهر با شادمانی جشن میگیرند؛ ولی غافل از آنکه از آن پس در زندگی روزمره ی خود، شاهد رویدادهای عجیب و حیرت انگیزی، نظیر قصه های شهرزاد خواهند بود؛ پس از ازدواج «شهریار» و «شهرزاد»، شهر دستخوش یک سلسله رویدادهای سرگیجه آور میشود، که در آنها مرز میان رویا و واقعیت، دیوانگی و عقل، و نیکی و بدی، که به کلی از بین رفته، و مردمان، شاه، و ملکه را به مبارزه میطلبند؛ و ...؛
تاریخ بهنگام رسانی 27/07/1399هجری خورشیدی؛ 03/07/1400هجری خورشیدی؛ ا. شربیانی
Για άλλη μια φορά είχα βρεθεί σε προσωπικό τέλμα όταν ανακάλυψα στο πατρικό μου – αποτέλεσμα των ανταλλαγών βιβλίων της παρέας των δικών μου – τα Κρυμμένα όνειρα στο Χαν ελ Χαλίλι. Κυριολεκτώ πως το βιβλίο αυτό είναι τραγικά ωραίο. Οι παλιές γειτονιές στις οποίες μεγάλωσα ανάμικτες πολυκατοικίες με σπίτια παραπήγματα σε μουντά χρώματα, παιδιά που παίζαμε στη γειτονιά, μπάτηδες σαν αυτόν που έγραφε ο Σαββόπουλος, μεθυσμένοι, εργατοπατέρες, φιλοσοφίσκοι, έκφυλοι, αλητάκια, βουή απ’ το πρωί ως το βράδυ, είναι αυτό το Χαν ελ Χαλίλι. Κρατώ αυτό το χρώμα, θα μπορούσα να κρατήσω και το θρησκευτικό χρώμα, άλλωστε μεγάλωνα την εποχή που σταμάτησε ο κόσμος να βάζει χρυσά δόντια, στο μεταίχμιο δηλαδή που τα παιδιά περνώντας μπροστά από παπάδες άλλες φορές τους φιλούσαμε το χέρι με σεβασμό της στιγμής και άλλοτε προσπερνούσαμε κρατώντας τα @@ μας, δεισιδαιμονία άλλου τύπου, οι ρίζες της οποίας δεν ξέρω που βρίσκονται. Οι πρώτοι έρωτες της εποχής, οι πρώτες απογοητεύσεις όπου ακόμη δε μπορούσες να είσαι σίγουρος για τη φθορά και τη χαλκομανία της σάρκας ώστε να εντυπωσιάζεσαι απ’ τους έρωτες των παραμυθιών για τη θωριά της πριγκηποπούλας, ήταν μια εποχή που ανακαλύπτοντας το Μαχφούζ τέλειωσα το διαμάντι αυτό σε 8 ώρες κι έμεινα άλλες 13,5 στο κρεβάτι σε κατάσταση σοκ. Ήξερα, απλώς το ήξερα ότι γράφει αλήθειες, μου σκάγανε στη μούρη σαν εξακριβώσεις οι καθημερινές συμπεριφορές των ανθρώπων γύρω μου, οι αποδείξεις του λόγου του Μαχφούζ, ενός απ’ τους μεγάλους ανατόμους της ψυχής και της κοινωνίας, αλλά ωστόσο δε μπορούσα να αντέξω τόση αλήθεια.
Έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να πιάσω πάλι στα χέρια μου Μαχφούζ. Αυτό το βιβλίο, Μέρες και νύχτες Αραβίας είναι τελείως διαφορετικό. Η κατηγορία στην οποία ανήκει, συμπεριλαμβάνει επίσης τα Σιντάρτα, Ζαντίγκ κ.α. φιλοσοφικά αφηγήματα, ή μυθιστορίες φιλοσοφικών ακμών όπως επιλέγω να τα ονομάζω. Αδόκιμο, ωστόσο ρεαλιστικό. Πρόκειται για ένα παραμύθι. Τα παραμύθια είναι μαγικά χαλιά, σε μεταφέρουν σε κόσμους όπου τα πάντα είναι πιθανά και ταυτόχρονα ισχύουν οι κανόνες της ζωής και δεν ισχύει τίποτα. Το δέντρο είναι δέντρο αλλά οι ρίζες τους μπορεί να βρίσκονται εκεί που θα περίμενες τα κλωνάρια και όμως αυτό δεν είναι παράλογο. Τα παραμύθια όμως έχουν ένα βαθύ διδακτικό χαρακτήρα, το ηθικό δίδαγμα κατακλείδα. Τα φιλοσοφικά παραμύθια πρέπει να αντιμετωπίζονται διαφορετικά σου μιλούν καθ’ όλη τη διάρκεια.
Πήρε λοιπόν ο Μαχφούζ τις 1000 και μια νύχτες και μας ανάγκασε να μη δούμε τη ζωγραφιά στο κάδρο αλλά να εστιάσουμε στην κορνίζα. Κορνίζα είναι ο αιμοδιψής σουλτάνος που οι ιστορίες της Σαχραζάτ τον ωθούν σε μια κρίση ταυτότητας και παράλληλα εμείς όπως σε μια κορνίζα θα βλέπαμε κάθε τρυπαλάκι, ρόζο, απόχρωση, ατέλεια, αντικρύζουμε τους ανθρώπους που συνθέτουν την κοινωνία του, την κοινωνία μας. Η συσπείρωση απέναντι στον βίαιο, αδίστακτο, άδικο σουλτάνο δημιουργούσε μακροσκοπικά στις 1000+1 μια επιφάνεια ενιαία την οποία δεν είχαμε εξετάσει ποτέ. Ο σουλτάνος ήταν άδικος και κακός, άρα ο κόσμος γύρω του ήταν καλός. Μικροσκοπικά όμως αυτός ο κόσμος είναι ανάλογος του εκπροσώπου του. Στους ανθρώπους ενυπάρχει το καλό και το κακό σε μια ισορροπία. Γι’ αυτό και ο Σαχλούλ είναι αυτός που είναι, ο άγγελος του θανάτου όσο και η λίθος της ισορροπίας, ο πανταχού παρών. Όσο απ’ την άλλη ο Τρελός αποτελεί τη Μεταμόρφωση, την πορεία μέσα από πολλές ζωές που όταν ανοίγουν τα μάτια διδάσκεται και τελικά διδάσκει και δε διαφέρει καθόλου ο Τρελός, απ’ το Μονόφθαλμο ή τον Τυφλό του Βολταίρου, δεν τον ξεχωρίζεις απ’ τον Περαματάρη δάσκαλο του Σιντάρτα.
Πρόκειται για έργο αμφίσημο και υπερβατικό, όσο και ισοπεδωτικό εκεί που μας δίνει τα κλειδιά του. Όλα έχουν να κάνουν με την εμπειρία και τη γνώση. Μόνο αντάμα η γνώση γίνεται κλειδί για τη ζωή, αλλιώς όπως θα ‘λεγε κι ο Τερζάκης η γνώση που έρχεται πολύ νωρίς μένει στατό σε κάποιο βάθρο που μπορούμε να θαυμάζουμε και πρέπει να τη μάθουμε απ’ την αρχή όταν η ζωή μας φέρει ως δώρα με αγκάθια εκείνα που διδαχτήκαμε πολύ νωρίς.
Το βιβλίο αυτό περισσότερο από πολλά άλλα μας δείχνει πως κανένας μα κανένας δεν έχει το δικαίωμα να δικάζει τους άλλους για όσα δεν έχει ζήσει. Ναι το κάνουμε, ναι θα το κάνουμε για πάντα, αλλά είναι λάθος, είναι άδικο για τους άλλους, για τον εαυτό μας. Οι δικαστές αυτοί μας δίνουν μια να πέσουμε πιο χαμηλά, τραβούν τη σάρκα μας κι άλλο ώστε απ’ την προσπάθεια να την κρατήσουμε πάνω μας βγάζουμε ότι λιγότερο ανθρώπινο έχουμε μέσα μας. Δεν έχουμε άλλο περιθώριο να προστατευτούμε από ‘κεινους όσο κι απ’ τον εαυτό μας, να μη δούμε την πραγματική αντανάκλαση.
Η λαγνεία, η λαιμαργία, η φιλαυτία, η ματαιοδοξία σε διάφορες μορφές υπάρχουν σε όλους μας. Δεν έγραψαν τυχαία ένας Στεντάλ πως απ’ τον τύραννο της ματαιοδοξίας όλοι υποφέρουμε με κάποιο τρόπο κι ένας Μπαλζάκ πως όλοι αρκεσκόμαστε να εμπνέουμε το θαυμασμό ακόμη και μονοσήμαντα.
Όλη η ουσία του έργου αυτού είναι η Μεταμόρφωση. Αλλάζουμε ρούχα και ρόλους συνεχώς. Αλλά μόνο με τα μάτια ανοιχτά στις αλλαγές, στις συμπεριφορές, στον ίδιο μας τον εαυτό όσο και στους άλλους μπορούμε να έχουμε μια ελπίδα πως θα επιπλέουμε στη νηνεμία όσο και στα κύματα, πως δε θα πιούμε πολύ νερό, θα διατηρήσουμε μια βάση της ταυτότητας μας, θα εξελιχτούμε και δε θα οδηγηθούμε στον πάτο με απρόβλεπτες συνέπειες. Μόνο αν δεν έχουμε κρίνει πολύ και αυστηρά τους άλλους για όσα νομίζουμε ότι δε μας αφορούν θα δώσουμε μια ευκαιρία στον εαυτό μας όταν έρθει η ώρα που δε θα φαντάζει κάλπικη και χαριστική γιατί δεν αναγνωρίσαμε το δικαίωμα στους άλλους.
Ο καθένας μας είναι μικρόκοσμος και μακρόκοσμος. Όσα είναι και όσα δεν είναι, εκείνα που πράττει κι εκείνα που αρνείται είναι όλες οι εκφράσεις και μη εκφράσεις της κοινωνίας, οι επιλογές κι οι απορρίψεις της. Όλοι είμαστε απ’ όλους.
4 Αστέρια γιατί υπάρχει το Χαν ελ Χαλίλι. 4 Αστέρια γιατί το ίντερνετ είχε πρόβλήμα αυτές τις μέρες και δεν πρόφτασα να ανεβάσω την κριτική μου νωρίτερα κι έτσι πρόφτασα να εισχωρήσω πολύ μέσα στον Εξάδελφο Πονς κι έτσι αυτό εδώ το έργο έχασε μέρος του λούστρου του, μοιάζει περισσότερο διδακτικό απ’ όσο θα ήθελα. Αλλά και πάλι είναι ένα υπέροχο έργο, ένα πανέμορφο παραμύθι που με ταξίδεψε.