Absolutnie wspaniała.
10/10

książki Remarqua to jedna wielka złota myśl, żaden autor nie dociera do mnie bardziej i nie pisze bardziej poruszająco

Review to come when I'm back in the groove, for now I'm just glad I finally managed to read a book again. (Have been in a massive reading slump for over two years now - not because of this book, this was great!)

This was the volume that followed All Quiet on the Western Front. The German soldiers were not victorious. Look for similarities with American soldiers returning home from Viet Nam.

"Ех, усі ми діти, які заблукали, дурні діти, і довкола нашого дому завжди панує ніч".

"...для мирного життя? Чи здатні ми на це? Чи зможемо стати ще кимось, крім солдатів?"

"Ех, на фронті було значно простіше: живий - значить, усе добре".

"І ця порожнеча породжує тривогу: ми відчуваємо, що нас не розуміють і що навіть кохання не може нам допомогти. Між солдатами й несолдатами пролягла прірва, яку неможливо подолати. Допомогти собі можемо лише ми самі"

Назва роману натякає на його головну проблему - як після повернення з війни змогти жити колишнім життям? Чи це взагалі можливо? Їх забрали зі шкільної парти і відправили вчитися іншому, справжньому життю, але надто різко, надто жорстко. Ці хлопці бачили надто багато страшних речей, вони не уявляли, що зможуть повернутися додому, хоч тільки про це і мріяли.
Вони постійно стикаються з нерозумінням з боку цивільних, і неважливо чи близьких, чи чужих. Вони подивовані, що життя вдома тривало своїм плином, поки вони сидіти в окопах і кожного дня воювали не лише з ворогом, але й зі смертю. Вони захищали людей, яким зараз здається байдуже до цього. Вони просто ускладнюють усім життя. Вони не можуть себе знайти в мирному світі. Вони страждають на явний ПТСР, на який тоді очевидно не звертали увагу.
Цивільні розумахи сидять і розказують, як треба було виграти війну, як треба було воювати, при тому ні дня не бувши на війні...
Я читала цей роман і мене постійно переслідувало відчуття, що хоч від подій роману пройшло більше ніж 100 років, але мало що змінилося. В часі нашої війни також є і "диванні" військові експерти і люди "ми-вас-туди-не-посилали". Сподіваюсь, що коли наші захисники повернуться з війни, вони не будуть відчувати себе непотрібними, самотніми чи чужими, а відчують всю нашу вдячність і любов.

Erich Maria Remarque returns with a sequel to his epic Great War novel, exploring life after the armistice is signed and the German soldiers return home. While All Quiet on the Western Front depicted a strong war and 'behind the trenches' sentiment, this novel explores more the re-integration of soliders and how their time away served almost as a 'time gap' that left them wondering if they took a wrong turn on the journey. Remarque offers apt commentary through his prose to explore the struggles of returning home to settle, vilification by citizens, and trying to move forwards from what was seen on the battlegrounds. An eye-opening piece that complements the series debut well, even if I would not call it a classic.

It took four long and intense years, but the Great War has finally ended, with Germany on the losing side. Ernst and some of his fellow soldiers prepare to return home, hoping that things will go well, but worried about what awaits them. As they arrive, nothing is as it seems, from the tiny houses to the people who are less than eager to engage with them, while the rationale for war seems extinguished. This leaves Ernst wondering if it was a useless fight.

As they try to find their niche, Ernst and his fellow soldiers realise that peace may have been the worst thing for them., They are villains and mocked, Germany suffers dibilitating food shortages, and the political scene is anything but pleasant. Still, Ernst has to believe that the end to the fighting was propitious and strives to find himself in this new Germany. When something unexpected occurs, Ernst has an epiphany and discovers where he belongs in this world of unknowns.

It is always difficult to write a sequel to a highly popular and impactful novel, or so it would seem. Filling the boots of the highly-accliamed All Quiet on the Western Front is tough, to be sure, leaving Erich Maria Remarque in a difficult spot. While the book was surely not as strong or blatantly impactful as its predecessor, Remarque does well to leave the reader thinking and wondering throughout the story. Tales of war should leave the reader wondering things, particularly at this time of year. While the narrative was slow at times and I felt it did need a jolt, I was pleased with the message that resonated from its pages. It is too bad that some readers hold the books next to one another and pan this one for not being like its 'cousin'. Alas, it is those who see past this superficiality that can truly learn what Remarque is trying to convey.

Ernst was a great protagonist to offer the reader a wonderful message of war and re-integration. I found myself eager to see what he found and his sentiments about returning all those years later. There is a great deal that is discovered by young Ernst, not the least of which being that life was sure never to be the same after the war. The people treated soldiers differently, the sentiment of the country changed a great deal, and the future looked bleak. Ernst does his best to push through this and make his own impact, only to learn that things on the battlefield might have been preferable, at least to a degree.

Remarque is surely a stunning writer in his own right. While I have only read these two books up to this point, the way he depicts the fighting and the societal re-integration left me wanting to know more. I have always enjoyed the politics surrounding the Great War, as well as the fallout for both governments and people from the four year skirmish. Remarque brings all that to light here and provides the reader with something intense and well worth the reader's time. The narrative is surely not as impactful on a superficial level as the precediing book, but there are some stunning parts where the reader can see into the mind of the returning soldier or the citizen reacting to seeing them. Remarque does this so well and keeps the reader involved in the realisations that come of it. Broken into eight parts, the story shows the evolution of Germany in a post-war world and explores the changes that needed to be made, as well as the sentiments that would fuel the anger that led to the Second World War. I was quite taken by all of this and found myself wanting to learn more when I was able. I will also be checking out some of Erich Maria Remarque's other books about wartime.

Kudos, Mr. Remarque, for another powerful narrative that left me thinking well past the time I closed the book.

Love/hate the review? An ever-growing collection of others appears at:
http://pecheyponderings.wordpress.com/

A Book for All Seasons, a different sort of Book Challenge: https://www.goodreads.com/group/show/...

Esu Remarko kūrybos gerbėjas, todėl malonu matyti, kad šią knygą kai kurie skaitytojai vertina aukščiausiu balu. Man vis dėlto "Trys draugai" ir "Juodasis obeliskas" geresnės. Bet romanas "Kelias atgal" tikrai vertas stiprių 4 žvaigždučių.

Inegalabilul Remarque! Oricâte cărți s-ar scrie despre războaie, nimeni nu poate scrie mai profund decât cineva care a fost acolo. Imaginează-ți că ești în clasa a 11-a și tu împreună cu colegii tăi sunteți toți luați în război și trimiși pe front, iar după 4 ani doar câțiva dintre voi se mai întorc acasă, unii mutilați fizic, alții mutilați psihic. Reveniți acasă trebuie să vă reluați locurile în băncile școlii și să ridicați două degete când vreți să spuneți ceva, asta după ce ani de zile ați fost învățați cum să omorâți inamicii și cum să păcăliți moartea care vă pândea în fiecare secundă. Acum sunteți alți oameni, familiile și apropiații nu vă înțeleg, societatea s-a schimbat, lupta internă continuă. “Întoarcerea din război” este o carte despre reversul medaliei, despre camaraderie, despre tot ce înseamnă revenirea dintr-un infern în care știai că vrea să te omoare într-un alt infern dominat de alte legi. Numai cine a trăit așa ceva poate descrie asemenea gânduri și sentimente. Magistral!

An incredibly touching and tragic follow-up to the most remarkable anti-war novel “All Quiet on the Western Front,” “The Road Back” is a must-read for everyone who enjoys great literature and history combined. The plot follows Ernst and his comrades who, after the Great War is over, find themselves restless and abandoned by their own country and compatriots. The armistice has just been signed, yet for them, the road back to civilian life will be long and difficult, and not everyone will be able to adapt. The signs of PTSD, turmoil surrounding them, political unrest, and the new life that they simply can’t comprehend any longer - all this is brilliantly delivered through Remarque’s beautiful prose and memorable characters. Certain scenes will move you to tears while some will cause rightful indignation as the first paramilitary units - future SS and Hitlerjugend squads - begin to rear their ugly heads. “My God, Willy… here we are alive still and only just out of it - how, in God’s name, is it possible there should already be such people to do that sort of thing?” (P. 310 paperback edition) Brutally honest and impossibly lyrical, this novel is a deserving sequel to an immortal classic, “All Quiet on the Western Front.”

First time in 2014 I've read a book worthy of 5 stars. It's a brilliant book, I'm still overwhelmed by this book. It's so intense, so powerful and dramatic (not melodramatic), that I simply wasn't able to concentrate on anything while I still had some pages left to read.
It's been six years since the last time I read All Quiet on the Western Front, which still remains one of my favourite books, and only a couple of months ago I started to wonder whether Erich Maria Remarque had written any more books. And he had! So, the natural place to start with was with the so-called sequel to his most famous novel. It starts in the last months of the war, in April 1918, but quickly moves to peacetime. Actually, you actually get to know more how life was in the trenches through the character's memories than during those 40 odd pages at the beginning. However, they are also interesting because they will serve as a contrast in the interaction between a group of six or seven soldiers who were only 18 when they became soldiers, and now they have to come back to civilian life.
At the beginning, even if Ernst is the narrator, we don’t know much about him. Most of the story is about what happens to his comrades, to the company of men he is with, they are a community. But this stops when they come back from the war and need to adapt to their civilian lives. They lose touch and they become different people, so that even they cannot understand each other.
It's a beautiful book, beautifully written (something that already fascinated me from his first novel), and it's a pity that this translation is not very good (or that's my feeling). But it's very tough to read sometimes, the accounts of what happened in the war, or the despair of some former soldiers, who see that they are no longer fit for "normal" life, they cannot adapt to society, that war has killed them in some other cruel way. It is also a very interesting portrait of German society after the war and it gives an intuition of what happened later.
Anyway, great book, the best I've read this year so far. It's not required to have read All Quiet on the Western Front to understand it!

In a word- phenomenal. If All Quiet on the Western Front was brutal in its depiction of trench warfare and ugly violence, The Road Back is far more subtle in showing how war shattered the emotional stability and peace of these men.

"But we let ourselves be taken in by their phrases; and instead of fighting against them, we fought for them. We thought it was for the Future. It was against the Future. Our future is dead; for the youth is dead that carried it. We are merely the survivors, the ruins. But the other is alive still—the fat, the full, the well content—that lives on, fatter and fuller, more contented than ever! And why? Because the unsatisfied, the eager, the storm-troops have died for it. But think of it! A generation annihilated! A generation of hope, of faith, of will, strength, ability, so hypnotised that they have shot down one another, though over the whole world they all had the same purpose!"

Truer words have never been said. Theirs was a generation who no longer belonged back in the old world precisely because that world ceased to exist. The war haunts them- society's callousness drives some to suicide, others to murder, none among them is the same. I learnt in the course of my reading that the Germans didn't consider shell-shock manly, some soldiers were even punished, and medical recognition of the term was censored. What an unholy mess!

The narrator tries to find his way in the new normal. The scene depicting his flashbacks are beautifully written. Another rejoins the army, only to return disappointed. The troops too are not what they were at the time of war. Parents, wives, acquaintances nobody understands their trauma. The incident where Ernst's mother is horrified at his usage of cuss words is telling of their disconnect.

"In May ’17, I stabbed a Frenchman with these hands. The blood ran nauseatingly hot over my fingers, and in a panic of fear and of rage I stabbed again and again…Now I sit here before my mother, and she is on the verge of tears because she cannot understand that I should have become so coarse as to make use of an improper expression…You must never know, mother, never know of these last years; never even wonder what they were like, and much less what has become of me. A hundredth part would break your heart…”

The post-war society brings back old class divisions and prejudices, preventing their old ease of comradeship. This disillusionment and loss is their tragedy and forms the spine of the duology.
The novel ends on a somewhat optimistic note as Ernst picks up the pieces and hopes to "silence the dead and the past".

An essential completion of the first part and a stern warning to those who fantasise about war without contemplating its consequences.

Liệu hoà bình có phải là những nốt nhạc vui, là khúc ca khải hoàn cho những người lính không? Hay là họ lại trở về trong một cuộc chiến khác, một cuộc sống của nội tâm, của mưu sinh và của sự lạc lõng? Chiến tranh cứ chồng lên nhau năm này qua năm khác với hy vọng vĩnh viễn thoát khỏi các cuộc chiến luôn thường trực. Thế mà giờ phút cận kề hoà bình cũng trở nên thật nặng nề cho tất cả. Mỗi ngày trôi qua trong cuộc chiến, số người đã hy sinh luôn đông hơn và số người được trở về lại vắng đi. Bởi vì trong chiến tranh, cái chết là điều tất yếu, không ai cho phép mình vì nỗi đau mà chùn bước. Nhưng rồi khi dứt tiếng súng để trả lại hoà bình, điều họ nhận lại chỉ là những tâm tư triền miên và những ký ức không thể nào xoá sạch.

Họ - những người lính còn sống sót trở về hẳn nhiên là những người lính ưu tú với phù hiệu trên áo và kinh nghiệm trên từng centimet cơ thể. Họ vẫn là những chàng thanh niên đầy rẫy tò mò, ham muốn. Họ trao đổi những vật dụng chiến tranh một cách hồn nhiên với kẻ thù, họ giành giật nhau từng chỗ trên chuyến tàu về nhà để rồi một số phải tử nạn trên nóc toa tàu. Những tấm băng vết thương dính máu đổi bánh xà phòng thơm hay điếu thuốc, những hân hoan gặp lại người thân đổi bằng mạng sống ngay thời khắc đầu của hoà bình. Đường về ngay trước mắt đó nhưng cũng vẫn là một chặng đường của vật lý và của cả cảm xúc lẫn lộn không thể tỏ bày: “Thành phố nằm đó, thở dồn trong ánh sáng man dại của những tia chớp, và chúng tôi lao vào nó trên đoàn tàu chở lính, đoàn tàu hồi hương từ chốn hư không, đoàn tàu của nỗi mong chờ lớn lao, gần nữa, gần hơn nữa…”

Họ, chia tay ở sân ga, mỗi người một hướng về nhà. Sự đoàn tụ đâu hẳn như mong đợi khi mà mọi thứ đã trở nên lạ lẫm và bỡ ngỡ đến nỗi họ không tin rằng mình đã thực sự trở về nhà. Lẽ ra những gương mặt người thân, những tiếng nói cười thân yêu, những bữa ăn ấm cúng sẽ xoa dịu những năm tháng gian khó nơi họ nhưng không! họ chỉ muốn ở một mình, được nghiền ngẫm những ngày đã qua, họ mơ về đồng đội, về tình đồng chí, về những âm thanh rát tai quen thuộc của súng đạn. Với họ, chiến tranh đã hằn sâu trong từng lớp xương tuỷ. Sự yên lặng quá mức, sự bất động trong không gian nhỏ hẹp khiến họ đánh mất bản năng của mình. Việc hoà nhập trở lại với trường lớp cũng vô cùng khó khăn vì họ hầu như quên hết mình đã từng được học gì. Nhìn ngắm khung cảnh bình yên của làng quê mà cũng chỉ nhớ tới chiến hào. Họ lao vào những thú vui đã bị tước mất trong chiến tranh với rượu, thuốc lá, với gái điếm để rồi nhận ra tất cả đều vô vị và chẳng có giá trị gì, thậm chí phải trả giá bằng những cuộc ẩu đả và tù tội.. Họ đi săn thực phẩm, rủ nhau lang thang khắp các ga tàu, con phố để ôn lại tình đồng đội nhưng có vẻ như tình đồng đội đang dần mất đi và thay thế bằng những lợi ích cá nhân, họ cố vớt vát thật nhanh những gì có thể từ cuộc sống. Trong số họ, có người ám ảnh bởi quá nhiều vết thương tâm hồn và sự mất mát của đồng đội mà phải vào nhà thương điên. Dù họ vẫn nhận ra tất cả những gương mặt còn lại nhưng không thể chống lại những cơn ác mộng.

“Tôi không hiểu vì sao mình đang đứng đây và không còn cảm thấy giống như đã từng cảm thấy ngày nào dưới những hố bom và trong những lều trú quân. Đâu rồi sự trọn vẹn của những rung động, tươi sáng, hào quang và cảm xúc dâng trào không thể gọi tên? Phải chăng nó đã trở thành hiện thực, khi mà nó lui về và co rúm lại cho tới lúc chẳng còn gì ngoài một cái khung trần trụi mà trên đó đã có thời những lá cờ rực rỡ tung bay? Phải chăng nó đã tách khỏi thực tế và lúc này chỉ còn bồng bềnh trôi như một đám mây buồn trên đó? Có phải những năm chiến tranh đã thiêu trụi cây cầu trở về quá khứ? Rất nhiều câu hỏi nhưng không lời giải đáp…”

Chiến tranh không chỉ huỷ diệt tuổi trẻ, nó lấy đi nơi những người lính sự bình an trong tâm hồn. Sự tuyên dương chủ nghĩa anh hùng chẳng có nghĩa lý gì khi họ phải đối mặt với những con người xảo quyệt lật lọng, của thói gièm pha đặt điều, của tranh giành quyền lợi, của sự nhàm chán với cuộc sống vô công rồi nghề và nhất là không được cất tiếng nói, không được bảo vệ. Dường như sự hy sinh những năm tháng tuổi trẻ đánh đổi lấy sự cô đơn và lạc lõng, bề dày kinh nghiệm chiến trường không đủ trấn áp những điều lệ phi lý từ kẻ có quyền. “Đường về” không phải là phép thử như trong chiến tranh nữa, nó hiện ra trước mắt một con đường vô định khi người ta vẫn đang sống rành rành, họ không trút bỏ màu áo lính, chỉ là nguỵ trang bởi chiếc áo giả tạo của hoà bình, một chiếc áo không bao giờ vừa vặn.

“Sẽ không phải là sự thành công mà chúng tôi từng mơ thời niên thiếu hay đã trông đợi bao nhiêu năm ngoài chiến trường. Sẽ chỉ là một con đường như bao con đường khác, cũng đầy sỏi đá và những quãng bằng phẳng, những chỗ sụt lở, cũng đi qua làng mạc và những cánh đồng - con đường của lao động. Tôi sẽ đơn độc. Có lẽ thi thoảng tôi sẽ tìn được ai đó cùng đi với mình một quãng đường…nhưng chắc hẳn không phải là vĩnh viễn. Có thể tôi thường xuyên vẫn phải nâng ba lô lên khi đôi vai đã mỏi; có thể tôi sẽ còn thường xuyên do dự trước những ngã rẽ và đường biên, sẽ phải bỏ lại phía sau nhiều thứ, và sẽ vấp, sẽ ngã… nhưng tôi muốn lại đứng lên chứ không nằm gục, muốn bước tiếp chứ không quay đầu. Có lẽ tôi sẽ chẳng bao giờ còn có thể hạnh phúc hoàn toàn, có lẽ chiến tranh đã phá nó tan tành, và tôi sẽ luôn cảm thấy hơi lạc lõng, không có nơi nào thực sự là nhà… nhưng chắc hẳn tôi cũng sẽ không bao giờ hoàn toàn bất hạnh… vì sẽ luôn có thứ gì đó giữ cho tôi đứng vững, cho dù đó chỉ là chính đôi tay của tôi hay một cái cây, hay mặt đất đang thở.”

Erich Maria Remarque vẫn luôn nhiều cao trào, vẫn bền bỉ trong sức viết vô hạn của mình. Khó có một nhà văn nào khác có thể viết về chiến tranh tỉ mỉ, thấm thía mà có chiều sâu đến vậy. Chiến tranh không chỉ tước đi nhiều thứ, nó còn lấp đầy cả “đường về” bằng sự chơi vơi và lạc lõng, bằng sự vô định với cuộc đời.