Wise, humane, playfully outrageous, space-time-dilating, credulity-straining, genre-bending & heart-rending, skeptical-not-cynical, erudition-bespeckled and yet streetwise & of its time, this was a vertigo-inducing roller-coaster of a polyphonic novel that grows and grows on you, even if (as with me) magic realism isn't your main squeeze. I will read this'un again, methinks.

(2.5 ** το μισό το χρωστάει στην συναναγνωστική μου Ταλεντάρα )



Ο Ρούσντι με τους Σατανικούς Στίχους παίζει δεξιοτεχνικά με όλα τα είδη αφηγηματικής τέχνης μα και με το νευρικό σύστημα των αναγνωστών.

Το πολύπλευρο παραμύθι του μαγικού και ζοφερού ρεαλισμού του εισβάλει σαν ιός στο μυαλό.
Διαχέεται αργά και βασανιστικά σε όλα τα πνευματικά αιμοφόρα αγγεία προκαλώντας πολλαπλά επεισόδια και κρίσεις συνειδητής και ασυνείδητης απροσδιόριστης κατανοητικής καταληψίας.

Με πιο απλά λόγια μπορεί να διάβαστεί ελαφρά τη καρδία και να αποφέρει μια απλή νοητική φλεγμονή, μπορεί όμως αν διαβαστεί ως πολυσήμαντο,πολύπτυχο και σκανδαλώδες λογοτεχνικό αριστούργημα να αποφέρει ανήκεστη βλάβη και κατάρρευση εγκεφαλικών κυττάρων.
(Φθηνά τη γλίτωσα)

"Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν έτσι και δεν ήταν, έγινε κάποτε και ποτέ, όπως έλεγαν τα ινδικά παραμύθια..."

Ακριβώς έτσι εξελίσσεται όλη η ιστορία.

Ο συγγραφέας δημιουργεί μια ισλαμική παραγωγή η οποία δεν οριοθετείται στο Κοράνι και τον Προφήτη.
Εξαπλώνεται και δημιουργεί φαντασία και μύθο με θρησκευτικές και πολιτικές αναφορές,με κοινωνικά,ταξικά,τοξικά,ηθικά,και παρανοϊκά φαινόμενα που επηρεάζουν άμεσα την ανθρώπινη υπόσταση και την ατομική βούληση.

Η τριτοκοσμική Ινδία με τη γλωσσική πολυμορφία και την θρησκευτική ποικιλία της
(ινδουισμός,ισλαμισμός,
Χριστιανισμός,σιχ,βουδισμός) συγκρούεται και παραπαίει με το σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο πολιτισμικό καθεστώς.

Εξ αρχής,ο συγγραφέας χαρακτηρίζει αυτή τη χώρα
των πολύχρωμων και αρωματικών παραμυθιών,
αδύναμη να κατοχυρώσει οποιαδήποτε γνησιότητα
αν δεν συγκεραστεί με τους λαούς της δυτικής "κατοχής".

Ο κινηματογράφος αποτελεί τη λαϊκή παραδοσιακή τέχνη της Ινδίας και ο ρόλος του -με όποιο θέμα κι αν καταπιαστεί-είναι θεμελιώδης.
Επιτελεί κοινωνικό και πρωταγωνιστικό έργο όχι απλώς διασκέδασης και ψυχαγωγίας μα και χειραγώγησης ως αποτροπή κοινωνικών εντάσεων.

Μια ταινία δημιουργεί και ο Σαλμάν Ρούσντι με σκοπό την απόσχιση του καλού απο το κακό.

Δυο θρησκευτικά στρατόπεδα ετοιμοπόλεμα και φανατισμένα ξεκινούν την ιστορία και ρίχνουν κατόπιν τους τίτλους κάποιου άχρονου τέλους.

Οι ινδουιστές με τον πολυθεϊσμό τους και οι ισλαμιστές με τον μονοθεϊσμό και τον καταραμένο και έκλυτο προφήτη τους.
Και εστιάζουμε κυρίως στον Μωάμεθ που ως νεαρός και άπειρος συμβουλεύεται το θεϊκό πνεύμα που του αποκαλύπτειται κατά αποκλειστικότητα.
Μετά την θεϊκή παραίνεση αποφασίζει να ενώσει όλες τις υπάρχουσες θεότητες ανεξαρτήτως φύλου σε αγγελικές υποστάσεις του Αλλάχ.

Η "Κυρία" της ερήμου (θα σας τρελάνω πριν τρελαθώ ) όμως,αρνείται κατηγορηματικά να ασπαστεί τον Αλλάχ και να απαρνηθεί τις γυναικείες θεότητες, ακόμη κι αν αυτές εμπεριέχοταν με άλλο ρόλο στη νέα θρησκεία.

Ξεκάθαρα και με κάθε εξουσία που της αναλογεί απαγορεύει να προσκυνήσουν τον Αλλάχ.

Ο Μωάμεθ ανεβοκαταβαίνει τα βουνά και ζητά την επιφοίτηση του Αγίου πνεύματος και τη λύση στο πρόβλημα.
Όταν απελπίζεται,συμπράττει με την πονηριά και τη μισαλλοδοξία μετατρέποντας τις παραδοσιακές γυναικείες θεότητες σε πνεύματα του κακού.( πάρτε το αποκορύφωμα της επικείμενης βλάβης που αχνοφαίνεται).

Ο πολύτροπος προφήτης υποχωρεί φαινομενικά και με δόλιο-δίκαιο τρόπο αποκτά δύναμη.
Συγκεντρώνει "αγάπης"όπλα, ακατανόητα θέσφατα επιβολής σε φτωχούς και αμόρφωτους πιστούς, φανατισμένους οπαδούς με κύρος και δόξα και επιβάλλει με θρησκευτική ευλάβεια τη νέα θεολογική πίστη. (Έρχεται το τελειωτικό χτύπημα )

Η "Κυρία" της ερήμου,η απόλυτη εξουσία, είναι η πρώτη που ασπάζεται το κοράνι και γίνεται φανατική μουσουλμάνα. (Μετά επήλθε το χάος).

Ένα συνονθύλευμα απο γυναικείες προφητικές μορφές,έκπτωτοι και ιεροί,πνεύματα του κακού,παρανοϊκά μυαλά, κερασφόροι ψυχωσικοί,άγγελοι μετά ποιμένων,λάτρεις του δυτικού πολιτισμού,ακλόνητοι πολυθεϊστές
μετανάστες,φτωχοί, πλούσιοι, άρρωστοι και αρρωστημένοι παρουσιάζονται με εξέχοντα ρόλο στο έργο μας.

Αρχή και τέλος προφανώς απροσδιόριστης επεξήγησης.
Όλες οι παρενέργειες ορμούν με βία στον ανυποψίαστο αναγνώστη.

Εγκιβωτισμένες αφηγήσεις για τη ζωή και τις πράξεις των δορυφόρων των πρωταγωνιστών πέφτουν κατά ριπάς και αναρωτιέσαι αν έπαψες να κατανοείς γεγονότα ή παραληρείς.

Μέσα απο την πάλη του Καλού με το Κακό εμπεριέχεται η παραδοσιακή ιεραρχία του κατεστημένου όπου ο καθένας κάνει τελικά το καθήκον του.
Το αναπόδραστο και το μοιραίο.

Αυτή η κινηματογραφική ιστορία για τον Μωάμεθ και τα έργα του,οδήγησαν το συγγραφέα σε θανατική καταδίκη. Η μουσουλμανική κοινότητα θιγμένη προέβη σε παράνομες και εγκληματικές πράξεις με θύματα πολλές ανθρώπινες ζωές.

Εν κατακλείδι, η ολοκλήρωση της ανάγνωσης αυτού του βιβλίου οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στον πολυαγαπημένο μου συναναγνώστη Kyriako Sorokkou γνωστό πλέον ως Ταλεντάρα.

Μαζί καήκαμε. Γελάσαμε. Μπερδευτήκαμε. Ανταλλάξαμε απόψεις για όλα όσα ισχυριστήκαμε πως κατανοήσαμε (ψέμμα). Κουραστήκαμε. Αλλά τα καταφέραμε!!!

Ταλεντάρα μου, ανυπομονώ για την κριτική σου και για το επόμενο
συναναγνωστικό μας ταξίδι.

Τελικά ο προορισμός δεν έχει σημασία,μα θεωρώ ούτε το ταξίδι.
Σημασία έχει ο "συνοδοιπόρος" σου.


Καλή ανάγνωση σας εύχομαι ( χαιρέκακο γέλιο).
Πολλούς ασπασμούς!!

I actually hid this book while I read it after the fatwa was proclaimed on Rushdie. It was mesmerizing and the parts still haunt me. Do I write what I feel or should I be afraid?

I never got past page 60 in this book. I read and forgot and reread and forgot again up unto about the fifth reading when I thought to myself that I might rate Midnight's Children as one of the greatest books I've read, enjoyed the depiction of Benazir Bhutto as the Virgin Ironpants in Shame a great deal, but I also couldn't read Shalimar the Clown and thought that Grimus was excreble (not even Rushie rated this first offering of his oeuvre). So what was I doing trying so hard with the Satanic Verses? I felt that for a book to engender such a farrago of praise, death and destruction I must read it for myself and see what it was all about. But I couldn't. It bored me rigid.

However from the synopsis and reviews I have read of the book, I think it might translate into an excellent film, I just don't think there is a director alive courageous enough to make it, nor a cast who would act in it, and I don't blame any of them. But I do hate that the fundamentalists have got even that much of a victory.

Death to all those that oppose *freedom! Well not death, nah, not that, just shut up already and go and moan to your friends and family like everyone else would.

*One man's freedom is another man's murder; this is a word that changes its meaning according to the philosophy of those spouting it.

Also see Joseph Anton for what I thought of Rushdie writing the Satanic Verses.

So großartig, dass ich es bald wiederlesen muss.

Чудно је сазнање да је књига по којој је неки аутор познат, која је његов синоним, између којих стоји знак једнакости, заправо књига која није његово уметнички највредније дело. Индијски књижевник Салман Ружди добио је Букера за књигу Деца поноћи, неки ће рећи антологијско дело са фантастичним описима Бомбаја, живота на улицама тог нама егзотичног града, односима који владају негде где је мало ко од нас био и судбине миленијумске деце рођене у поноћ на прелазу из другог у трећи миленијум. Деца поноћи донела су велику славу, али су донела и прве претње, религиозне природе. Бритак на језику, вешт у паковању мисли у алегоријске повоје, запаковао је скривену критику света у коме је одрастао и запаковао себи погледе пуне презира, а неретко и мржње. А онда су дошли стихови или ајети, произишли из пакла или џехенета, писани руком сатане или шејтана, они су донели оно што су Деца поноћи и најавила, мржњу, претње смрћу и на крају фатву даривану од верског вође исламског света Ајатолаха Хомеинија. Фатва даје слободу сваком исламском вернику да по божјој правди може да убије писца без страха од греха. Више од тридесет година прошло је од издања књиге која је довела до убиства јапанског преводиоца, али и разбијеног излога Просветине књижаре у Сарајеву у чијем је декору стајала управо ова сатанска књига. Поставља се питање шта толико страшно пише у овој књизи пуној ироније, сатире, алегорије и оштре критике света огрезлог у религијску заслепљеност, па да један књижевник, не политичар или официр, буде осуђен на смрт?
Један од главних ликова ове књиге јесте Џибрил у хришћанском свету познатији као Габријел или архангел Гаврило који на самом почетку пада са неба, као један од двојице преживелих у терористичком нападу на авион. Индијски емигранти падају са неба а један од њих је Џибрил Фаришта боливудска звезда, која се преображава у анђела Габријела, док се преживели пријатељ у несрећи Саладин преображава у самог ђавола, под њима је Ламанш, Лондон, цео свет. Џихад на делу, девице на небу, смрт недужних, али живот се наставља у џенету, под божјим скутима, рајским одајама и храни и миловањима и зато суза нема, већ само поделе на јин и јанг, таму и светло, зло и добро. Пандорина кутија је отворена. Док је Џибрилов преображај у анђела одраз менталног преображаја и болести Саладинов преображај и кретање на улицама Лондона указује нам на живот индијских емиграната који никада у западном свету неће бити прихваћени док не одбаце и последњи оквир индијске културе, заувек ће остати онај који је другачији, који изазива страх и на кога ће западни свет пгледати са страхом у очима. Поред указивања на последице и злочин колонијализације, Ружди указује у свом свету препуном магијског реализма и на проблем исламског света, који се пред крај двадесетог века преображава у расцеп који одваја две струје исламског света, али и две струје читаве светске религије, оне који су посвећени и религијом незаслепљени и оне фундаменталне, који би убијали зарад бога и у име бога. Овде је писац повукао свој најјачи потез и у игру убацио пророка Мухамеда да приповеда своју причу у друштву анђела Џибрила. Друштво рајских девица, њих свих четрдесет, на земљи скривених у шаторима достојним султана, који скривају блуд и изопаченост, проституцију невиних дева скривену иза тканина и склоњених маски. Маске је скинуо он, добио фатву као дар, а описивао је не само Мухамеда, већ све оне који са ножем у зубима и са бомбастичним направама око струка пружају дарове и даривају их невиним људима, онима које није брига ко је чији и одакле је, али који су допустили да се плаше различитости, оних који су дозволили да се мудри ућуте и склоне у страну, а они гласовити ставе на пијадестал да запале масе, да дижу устанке и буне, џихаде и крсташке ратове и бацају фатве како им се прохте. Критика западног и индијског света из којег је потекао, критика материјализма и религијских догми, а не увреда обичног света, реч која је гађала појединце и нашла право место, али за собом повукла и милионе следбеника спремних да у љутњи наплате оно што нису ни читали, баш попут оних који су против Граса, Хандкеа или Руждија.
„Они који се данас најгласније противе ’Сатанским стиховима’ мишљења су да ће их мешање са другачијом културом неизбежно ослабити и уништити њихову властиту. Ја сам супротног мишљења. Роман ’Сатански стихови’ слави хибридност, нечистоћу, мешање, преображај који произлази из нових и неочекиваних комбинација људских бицћа, култура, идеја, политика, филмова, песама. Он ужива у укрштању и плаши се апсолутизма Чистога. Меланге, папазјанија, мало овог и мало оног је како ново долази на свет. Масовна миграција даје свету велику могућност и ја сам је покушао пригрлити.“

I should have read "The Satanic Verses" years ago, when I bought it. Truth be told, its huge and scandalous popularity made me reluctant to read it -- I'm often disappointed by modern mega-bestsellers. Unfortunately, it took the atrocious attack on the writer for me to finally sample his work.

"The Satanic Verses" is a marvelous magic tapestry weaved by a virtuoso genius.

Strangely, its hybrid narrative, where a sharp depiction of contemporary life is interconnected with retelling of sacred mythology, made me think of Bulgakov's "The Master and Margarita".

I'm not going to retell the plot or discuss the characters, so just a few notes on what impressed me most about this book.

1.Salman Rushdie's mastery of writing-- true art, seemingly effortless, like Fred Astaire's dancing.;)

2.His polymathic erudition and the richness of cultural references in the book -- from quantum physics to Walter Matthau and Goldie Hawn to Latin sources to Bollywood, to name just a tiny sample (aka from Hollywood to Bollywood and so much more -- sorry, couldn't help the pun). And these references are always an organic part of the narrative, they don't seem forced or overdone.

3.Salman Rushdie excels both in panoramic scope of his story and in focusing on the most intimate emotions of its characters.

4.There is a lot of wisdom sprinkled around in "The Satanic Verses". For example, I didn't expect to find a quote that would resonate so much with the current war:

A people that has remained convinced of its greatness and invulnerability, that has chosen to believe such a myth in the face of all the evidence, is a people in the grip of a kind of sleep, or madness.

I will be sure to read more of Salman Rushdie's work, and I hope he makes a full recovery and writes new books, to the bitter disappointment of his haters.

P.S. Sam Dastor, who narrates the audio book version, deserves a special mention--just like one of the main characters of the book, he is "the man of a thousand voices". Superb narration, worthy of the superb text.

NOTE: I was literally in college when I read this book and wrote this review. I've been on this site for decades now, and you can see the date on a review when you read it, so maybe keep that in mind before leaving me a snarky comment. Eventually I will reread this and write a different (better) review, but until then...

Here's the thing about this book that you will immediately grasp from what everyone says: it's a beast. I do not mean this in a bad sense. I mean this in the sense that it's overwhelming. It's long, complex (storylines that involve overlapping characters and storylines that don't overlap in time or space at all), dense and occasionally slow. It is not for the reader with ADD. No matter how quickly you think you might read, reading this book will slow you down. No matter how determined you are to catch every single detail and nuance of this book and what it means, you will not.

I can generally blaze through a book in a matter of days. It took me an entire year to read this book, and was almost certainly my longest read. I often had to go back and refer to other parts of the book to keep names and events straight. but you know what? it was worth every minute.

Rushdie is a master writer, and I can't tell you how much I took away from this book. I would have liked to taken a class on it while reading it so that I could have understood more of it, but even without one, I enjoyed every second of it. reading it is a labor of love, but it's a highly rewarding one.

I can't really review Rushdie's work. I don't understand everything he writes about. But I do love him because his language and his prose and his stories are just so Indian.

He writes lushly, extravagantly, with story tripping over story, subplot over sub sub plot. Characters tromp through with no regard for their antecedents. The colors are candy pink, good luck red, and Aegean blue, and everything is crashing and tumbling into each other.

And on top, his stories are amusing, mischievous, clever, full of naughtiness and frank stupidity. And if someone rides his ass backwards through parliament, no one blinks, and Bollywood is even more bollyish and saints ride rats in homespun, and then all of sudden, his stories are so sharp, so smart, quick to cut and they leave you, well, feeling awed. Do I need to say more....

It is taxing to read Rushdie and you need time, "Verses" took me a month of straight reading; but Rushdie is a big beautiful genie of a writer and the ride is fantastic.

Salman Rushdie’s magical realism breaks tradition with modern Indian literature, which is firmly rooted in the broad brush-strokes of Anglo Saxon realism and linear narrative techniques-the brush-strokes which form ‘The Satanic Verses’ is a composite of post-modern authors-from the metafiction of Calvino, to the use of fantastical characters and situations of Marquez, the punning and solecisms of Nabokov and intertexuality of Borges. Rushdie is a writer whose roots are spread across a myriad of writers, from which flowers Rushdie’s opus, ‘The Satanic Verses’.

The story follows the diffident and narcissistic Bollywood star Gibreel and Chamcha, a voice actor residing in London. The pair are magically transformed into the angel Gabriel (Gibreel) and Satan (Chamcha) following the explosion of a plane they are travelling on over the English Channel. Yet Gibreel’s transformation is more symptom of his deteriorating mental health and narcissistic tendencies after years of constant adulation cause him to loose his sense of reality, his life a haze of halitosis and sexual conquests in his mind he has become on of deities he used to play in his early films. Chamca meanwhile as a man who is literary uncomfortable in his own skin-his sense of Indianess is a heavy load on his shoulders as he strives to integrate into a society who will never accept him until he sheds the last vestiges of his culture. In many ways ‘The Satanic Verses’ is a novel about the difficulties of integration as an immigrant, the deep-rooted prejudices which still exist in the Western world and the continued after effects of colonialism.

The novel, however is equally critical of the superficial glibness of Bollywood and the worst excessed of religion-in this case Islam-in fostering division and fundamentalism. Rushdie is however able to imbue the novel with irony and humour, beneath which lies a parable about integration, the spiritual emptiness of religious dogma and a criticism of both Western and Indian materialism.

Having just finished The Satanic Verses I'm not quite sure what to make of it. I found it to be well written and descriptive for the most part, but at times, hard to understand and boring. It definitely got more interesting for me nearer the end, when the plot lines started coming together a little more.

Rating: 3/5 stars