Pohvala ludosti je sveobuhvatna kritika feudalnog poretka provučena kroz satiričnu prizmu. Najoštrije vakele su upućene ka crkvi kao glavnom entitetu tog vremena. Knjiga je pisana pred osvit Reformacije i pokazala licemerje tadašnjeg društva obuhvatajući sve slojeve, struke i uticajne grupe.

Gledajući iz današnje perspektive ovakva dela su doprinela slobodi mišljenja i omogućili razvoj disciplina koje nisu direktno vezane za književnost i filozofiju. Uzburkavši duhove vremena, usmerili su brod čovečanstva ka drugim, tada neočekivanim horizontima.

When madness starts talking about humans, it has a lot to say. No one is spared, not even those who believe themselves to be the most learned, those theologians of yesteryear who held the unique interpretation of divine truth. Or these all-around specialists of today who bathe us with their empty speeches. Therefore, what is attractive in this little book that tries not to take itself seriously is the painting of society's faults, that of the Renaissance, in crisis and transition, like ours. If very often the points are blunted by their targets' disappearance, we dream of new praise of madness, which would show the ridiculousness of our time, but the book would undoubtedly take on far too essential dimensions. Madness is human, it has always been characteristic of man, and it gives life to existence by embellishing it, hiding shit under the carpet, and giving importance to what is not. Not but which encumbers our daily life. Madness is more necessary than wisdom, says Erasmus. So let's be crazy and believe it.

Bijzondere uitgave met de oorspronkelijke Latijnse tekst naast de ver- en hertaalde Nederlandse. Ook de oude illustraties zijn opgenomen. Iedereen heeft ergens wel eens gehoord van een citaat als “Al draagt een aap een ring, hij is en blijft een lelijk ding” (pg 59). Ondanks die herkenning blijft de tekst vaak ontoegankelijk, enerzijds vanwege de grote hoeveelheid verwijzingen naar de goden waarmee wij niet zijn opgegroeid. Anderzijds vanwege de wijze van redeneren en tekstbehandeling, die maar doorgaat en doorgaat en doorgaat. Maar goed, meer inhoudelijk: eerst neemt Erasmus filosofen (gelijk hemzelf) op de hak. Daarna wordt de draak gestoken met geloof en bijgeloof, zondaars die aflaten kopen, geloofsdienaren. En niet zomaar een beetje. Tot de grond aan toe afgebrand. Ketters zijn zij allemaal die dogma’s opleggen. Eén voor één uitgebreid en uitentreuren fileert hij de gebruiken en kerkstellingen. Ook koningen, vorsten, regenten en hun hovelingen komen aan de beurt. Het is een doorwrocht en zeer goed beargumenteerde studie naar de absurditeit en onrechtvaardigheid van de maatschappij van rond het jaar 1500. Voor die tijd revolutionair, maar het is en blijft natuurlijk een product van haar tijd. De satire is veelal niet meer bestemd voor deze tijd. Het is nu lastig deze nog goed te kunnen duiden. Wat wel duidelijk is dat Erasmus een lans breekt voor het humanisme. Wat mij betreft een nobel streven, ook en nog steeds in deze tijd.

Tamam klasik, kült, âlim zeka filan ama bu 15. y.y. veya mitolojiden manyamış abilerin de kendinden sonraki nesillere bu kadar gerizekalı muamelesi yapması bir tuhaf gelmeye başladı.( Haklı olsalar bile !)

"Este o șansă incomparabilă în viața unui artist să poată găsi unei teme forma artistică în care să fie întrunite armonios toate aptitudinile cu care l-a înzestrat natura. Acest lucru i-a reușit lui Erasm în Elogiul nebuniei, grație unei strălucite idei ademenitoare și pe deplin realizate; în această lucrare se găsesc laolaltă, într-un consens fratern, învățatul enciclopedic, criticul sever al epocii sale și zeflemistul satiric; în nicio altă lucrare a sa nu poate fi cunoscută și recunoscută atât de bine măiestria lui Erasm ca în aceasta, cea mai celebră, unica, de altfel, care a rezistat timpului. Și când te gândești că această săgeată înfiptă în inima epocii a fost aruncată de o mână ușoară, aproape în joacă; acest Satiricon splendid a fost scris fluent. În nu mai mult de șapte zile și de fapt numai ca să-și ușureze sufletul." Triumful si destinul tragic al lui Erasm din Rotterdam (Stefan Zweig)

جنون اراسموس تردید کردن خود انسان است در انسان. ترید کردن خود عقل است در عقل و دیگر نه تردید خدا یا گناه یا شیطان. انسان که به سبب دیوانگی انتقادگر و طنزآمیز نسبی شده دیگر تابع تقدیر یا ایمان نیست، امّا دیگر خدای مطلق عقل هم نیست.

"Pohvala ludosti" počinje kao šaljiva poruga društvu 16. veka, a završava sa lepom porukom. Između ostalog, knjiga je svojevrsna ispovest Ludosti kojom Erazmo propagira lično gledište na tadašnju Crkvu, na apsurd i irelevantnost njenih ceremonija, na problem stvorenog jaza između crkvenjaka i svetine i upliva materijalizma i koristoljublja u crkvene redove. Ukazavši na prave vrednosti hrišćanstva, Erazmo ističe značaj hitne crkvene reforme i vraćanja primordijalnim hrišćanskim vrlinama.

3+

deliliğin yazdığı bir kitap düşünün. yazarı da kendisi gibi öven, aziz dostum sevgili Erasmus diye selam gönderen, deliliğin kitabı bu:) mitolojik kahramanlarla, tanrılarla, dinsel öğretilerle dolu, 1500'lü yılların başında yazılmış çok eski bir kitap. Buna rağmen çok esprili bir dille anlatıldığından ve sanırım deliliğin dünyanın her zamanında ve ülkesinde aynı şekillerde boy göstermeye devam etmesi nedeniyle güncel kalabilmiş bir kitap. yazarın deli diye tabirlerinden ne krallar eksik kalmış ne papalar ne din bilginleri. hepsi tek tek sıralanmış. yüzünüzde bir gülümsemeyle ama kafanızda soru işaretleriyle okuyabileceğiniz bir klasik.

يبدو أن الحماقة ليست بالحمق الذي نتوقعه. إراسموس الروتردامي يجعلها هنا تتحدث بالكثير من التعقل و يجري على لسانها حكما ذهبية لتسلية صديقه توماس مور. رسالة تتناول الحمق في تصرفات بني البشر. صيد الحيوانات من أجل اللهو، التفاخر بالنسب، العُجب و غيرها من الحماقات......
كتاب لابأس به لظُرفه و لكنه يبقى خفيفا.

Nederlands (English below)

Vanwege de aard van zijn werk had ik verwacht dat Erasmus (~1466-1536) zwaar op de hand zou zijn. Het tegendeel blijkt waar: Praise of Folly is een geestige satire waarin de humanist zijn kennis van en voorliefde voor de ‘heidense’ klassieke literatuur opwerpt om de gevestigde orde in Europa op te schudden. Parallellen met het heden zijn in overvloed aanwezig.

Erasmus laat de godin Zotheid aan het woord, die vrijpostig voor haar zaak pleit: alleen zij verblijdt de harten van mensen (én goden). Zonder zotheid zou de mens niet kunnen ontsnappen aan de grauwe werkelijkheid en zijn overgeleverd aan wijsneuzen. Wat die zotheid precies inhoudt, laat de godin in het midden, maar ze voert een groot aantal voorbeelden op om te laten zien dat iederéén in wezen zot is: geen beroepsgroep of stand ontkomt aan haar invloed. Voor zover de godin een poging doet haar wezen te omvatten, zet ze zich af tegen de wijsheid van de stoïcijnen, die zich door rede laten leiden – boring – terwijl zotten uit passie of emotie handelen: zaken die er wel toe doen, aldus de godin die in één adem toelicht dat stoïcijnen evengoed zot zijn.

Erasmus is op zijn venijnigst wanneer hij de zotheid van verschillende vooraanstaande beroepsgroepen en standen bespreekt en afrekent met de adel en geestelijkheid. Ik had veel schik in zijn talloze verwijzingen naar de Klassieke Oudheid, zoals naar de n  Iliasn, en in de parallellen met onze eigen tijd. In de sneer naar keizer Marcus Aurelius – wiens wijsheid hem niet geliefder maakte – zag ik bijvoorbeeld de moeizame pogingen van de Amerikaanse president Joe Biden om het volk te overtuigen van zijn ‘bidenomics’. Erasmus’ hekeling van het populisme bracht me tot Machiavelli’s n  De heersern, dat een paar jaar later verscheen en een andere toon aanslaat.

Om meer te leren over (het tijdperk van) Erasmus, ga ik verder met de bejubelde biografie n  Erasmus: dwarsdenkern van Sandra Langereis.

English

Perhaps because he is considered one of the most important thinkers in the transition from the Middle Ages to the Renaissance, I was surprised to find that Erasmus' Praise of Folly (1511) contains a humorous and fun to read account of a non-Christian goddess. The numerous references to Classical Antiquity contribute to that experience. (Poor Marcus Aurelius seems to make a worrying case for Joe Biden though.)

4,5

Oxuyarkən çox zövq aldım. Artıq Erasmus'u tanıdığıma və onun satirik dillə qələmə aldığı bu kitabı oxuduğuma çox sevinirəm.

Kitabda Erasmus özünü "axmaqlıq" olaraq tanıdır və özünə "təriflər" yağdırır. Axmaqlığın əslində həyatı xoşbəxt və hüzurlu yaşamaq üçün yeganə vasitə olduğunu və biliyin insana bədbəxtlik gətirdiyindən, onu hər şeyi sorğulamağa sürüklədiyindən və bu səbəbdən də ömrünü daha da qısaldaraq şanssızıq içində başa vurmasını tez-tez xatırladır.

Yazar bir çox peşə sahiblərinin, dövlət adamlarının, papaların və digər din xadimlərinin, həmçinin avam xalq dediyi insanların əməllərini sayır və onların axmaqlıqdan necə istifadə etdiyini və bunun onlara necə sərf etdiyini qeyd edir. Kitabın sonu xüsusilə maraqlı idi, çünki fanatikcəsinə dinə bağlı olan insanların özlərini dünyəvi olan hər şeydən məhrum etməklə sonsuz səadətə çatacaqlarına inanmaqlarını və bu üzdən gözlərinin önündə olan heç bir şeyi görmədiklərini, daha doğrusu görmək istəmədiklərini vurğulayır.

Kitabda bir-iki yerdə tam qatılmadığım düşüncəsi də oldu yazarın. Özəlliklə, qadınlar barəsində dedikləri(ola bilsin onun sözlərini yanlış da anlayım, çünki satirik dillə danışarkən, ciddimi yoxsa kinayə iləmi dediyindən hələ də əmin deyiləm bu sözləri) və hüquqçuları fırıldaqçı kimi qələmə verdiyi hissə(içlərində elələri var düzdü, amma işini vicdanla yerinə yetirməyə çalışanlar və ciddiyə alanlar da var, bu fikri hədsiz ümumiləşdirilmiş kimi gəldi sadəcə).

Qısacası, bu əsərlər mütləq tanış olmalısız

Већ десетак година се цитати из ове књиге, или боље рећи овог подужег есеја, врте по друштвеним мрежама, тако да имам осећај да сам половину прочитала одатле. На тренутак сам се мало разочарала, али што сам даље ишла схватила сам да нисам била упућена толико у ово дело. Да се није завршило разглабањем о вери и да је остало на пуком критиковању и мржњи свакаквих људи и професија, не би ми се толико допало. Вицкасто, а опет с ударним речима. Данас би Лудост могла да нам издекламује много више од 160 страна.