...
Show More
Είναι ένα από τα πιο μοσχοπουλημένα βιβλία "προσωπικής ανάπτυξης" και όχι άδικα: Ο Ρόμπινς θεωρείται ο Νο 1 εκπρόσωπος της προσωπικής ανάπτυξης και αλλαγής παγκοσμίως, γεμίζει στάδια στα σεμινάριά του ακόμα και με το εισιτήριο στα εκατοντάδες δολλάρια, πουλάει εκατομμύρια βιβλία, CD και DVD, έχει διατελέσει προσωπικός σύμβουλος σε διασημότητες κ.λπ. Ίσως και για αυτό το λόγο να επιλέχθηκε αυτό το βιβλίο του για έκδοση στην Ελλάδα. Προσωπικά είχα διαβάσει το βιβλίο στην αγγλική έκδοση, πριν πολλά χρόνια που ήμουν πολύ πιο νέος και άπειρος και τότε είχα ενθουσιαστεί πολύ. Το βιβλίο είναι εξαιρετικά παρακινητικό και ενθουσιώδες και ο Ρόμπινς κατέχει αρκετά καλά την τέχνη της επικοινωνίας ώστε να μεταδίδει τον ενθουσιασμό του στους άλλους. Δίνει ένα έντονο μήνυμα ελπίδας και υποτίθεται και τους τρόπους για να "ξυπνήσουμε το γίγαντα μέσα μας" και για αυτό έχει κάνει τρελές πωλήσεις παγκοσμίως, όμως...
Διαβάζοντας την ελληνική έκδοση και έχοντας πολλά περισσότερα χρόνια στην πλάτη μου και σημαντικές γνώσεις, λόγω και της δουλειάς μου (life coaching), τολμώ πλέον να δω αυτό το βιβλίο στις πραγματικές του διαστάσεις και να επισημάνω τα κακώς κείμενα. Το πρώτο και βασικό είναι ότι το βιβλίο είναι πραγματικά φλύαρο, με πολλές επαναλήψεις που δεν χρειάζονται και θα μπορούσε να είναι 30% μικρότερο σε έκταση, χωρίς να χάσει την αξία του. Στο στυλ που είναι γραμμένο, για κάποιους μπορεί να είναι αρκετά κουραστικό ή ακόμα και εκνευριστικό.
Το δεύτερο και επίσης σημαντικό πρόβλημα είναι ότι σε αυτό το βιβλίο ο Ρόμπινς δίνει ρεσιτάλ υπέρ της θετικής ενέργειας και της θετικής σκέψης σε βαθμό ψυχαναγκαστικό, ζητώντας μας να εξαλείφουμε γρήγορα όλα τα αρνητικά συναισθήματα και τις αρνητικές σκέψεις μας και προσφέρονται και τεχνικές για αυτό (για νέα νοηματοδότηση αρνητικών εμπειριών, για κατάργηση περιοριστικών πεποιθήσεων κ.ο.κ.). Αυτό φαίνεται ωραίο και πολλοί θα ήθελαν να ζουν συνέχεια σε "θετική" κατάσταση, όμως ταυτόχρονα είναι και παραβιαστικό της ανθρώπινης φύσης (φανταστείτε ότι από τα έξι πρωτογενή συναισθήματα τα 4 είναι "αρνητικά", ένα ουδέτερο και μόνο ένα "θετικό"!) και όχι μόνο είναι δύσκολο για πάρα πολύ κόσμο, αλλά επιπλέον μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, νοητικά και ψυχοσωματικά (όπως έχω εξηγήσει εκτεταμένα σε άλλα κείμενά μου και στα σεμινάρια που έχω διδάξει). Δοκιμάστε αν θέλετε να κάνετε αυτό ακριβώς που περιγράφει ο Ρόμπινς και θα καταλάβετε και μόνοι σας. Υπάρχουν μάλιστα πολλοί άνθρωποι που χρειάζονται θεραπεία για τις αρνητικές εμπειρίες της ζωής τους και αυτό το βιβλίο θα τους κατευθύνει σε έναν πολύ προβληματικό δρόμο!
Κάτι άλλο που με ενόχλησε, όχι άσχετο με το παραπάνω, είναι η αποστροφή του Ρόμπινς προς τον (συναισθηματικό) πόνο και η καθοδήγηση του αναγνώστη να χρησιμοποιεί το συσχετισμό με τον πόνο ως κίνητρο αποφυγής μίας κατάστασης ή συμπεριφοράς. Μάλιστα, ο ίδιος περιγράφει πώς φρόντισε να τρομάξει τα παιδιά του ως προς τις συνέπειες των ναρκωτικών πηγαίνοντάς τα σε μέρη όπου πραγματικά πρέπει να τραυματίστηκαν ψυχικά, αλλά προφανώς ο Ρόμπινς δεν είχε τη γνώση για να το καταλάβει αυτό!
Το βιβλίο περιέχει και εσφαλμένες, ολικώς ή μερικώς, ιδέες, όπως π.χ. ότι "αν δεν έχουμε τρόπο να περιγράψουμε κάτι, δεν μπορούμε να το βιώσουμε" ή ότι ΠΑΝΤΑ "η ερμηνεία οδηγεί στο συναίσθημα". Ή το ότι η κατάσταση του σώματος δημιουργεί το συναίσθημα που δεν ισχύει, καθότι ναι μεν συμμετέχει στο συναίσθημα και στην αντίληψη αυτού, όπως έχει αποδείξει η νευροεπιστήμη, όμως αλλάζοντας τη φυσιολογία και τη στάση για να αλλάξουμε το αντιληπτό συναίσθημα όπως προτείνει ο Ρόμπινς δεν αλλάζει το συναίσθημα στην πηγή του, στα συγκινησιακά κέντρα του εγκεφάλου στο μεταιχμιακό σύστημα (διαβάστε Αντόνιο Νταμάσιο για να καταλάβετε πώς ακριβώς λειτουργεί νευρολογικά το συναίσθημα και πώς ο νους συμπεριλαμβάνει το σώμα πέραν του εγκεφάλου).
Και με άλλους τρόπους δυστυχώς ο Ρόμπινς προωθεί συναισθηματικές αλλαγές κυρίως σε γνωσιακό επίπεδο που μπορεί να απωθήσουν αρνητικά συναισθήματα και να έχουν μακροπρόθεσμα αρνητικές ψυχοσωματικές συνέπειες. Ένας από τους χειρότερους, είναι η τεχνική της απομάκρυνσης μίας αρνητικά φορτισμένης νοερής εικόνας από το συνείδηση με τη λογική ότι μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα, μόνο που αυτό αποδεδειγμένα είναι τεχνική απώθησης (repression) και όχι αλλαγής της καταγραφής. Επίσης, αν δοκιμάσετε να το κάνετε αυτό για εικόνες που περιέχουν αγαπημένα πρόσωπα που έχουν φύγει από τη ζωή, αντί για καλύτερα μπορεί θα νιώσετε αφόρητο πόνο!
Ο Ρόμπινς σε αυτό το βιβλίο κάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο: πήρε στοιχεία από γνωστές θεωρίες και πρακτικές της ψυχολογίας (όπως του conditioning) και του νευρογλωσσικού προγραμματισμού (NLP), τους άλλαξε όνομα και τα παρουσιάζει σε ένα "πακέτο επιτυχίας" με πολύ ωραίο και παρακινητικό ύφος και λεξιλόγιο. Αυτό πουλάει, όμως το πραγματικό αποτέλεσμα για τον αναγνώστη μπορεί να είναι φτωχό, πέρα από κάποια προσωρινή ωραία αίσθηση. Τώρα λοιπόν καταλαβαίνω γιατί, ενώ είχα ενθουσιαστεί παλιά με το βιβλίο, τελικά δεν μου έμεινε σχεδόν τίποτα ως ανάμνηση πέρα από το ότι μου άρεσε!
Το βιβλίο έχει και καλά στοιχεία, κάποια ακόμα και εξαιρετικά όπως π.χ. το κεφάλαιο 17 σχετικά με τις εμπειρικές αναφορές, την αναπλαισίωσή τους και την απόκτηση νέων εμπειριών πέρα από τα συνηθισμένα, για τον εμπλουτισμό της ζωής μας και των συναισθημάτων μας. Ή την αναφορά στα δευτερεύοντα οφέλη που έχουμε από προβληματικές καταστάσεις και συμπεριφορές και την ανάγκη ικανοποίησής μους με άλλους τρόπους ώστε να γίνει επιτρεπτή η αλλαγή. Στο σύνολο όμως, είναι ένα βιβλίο που και προβλήματα έχει, και έχει ξεπεραστεί από άλλα καλύτερα βιβλία. Παρόλα αυτά, αν θέλει κάποιος να νιώσει καλά, να "φτιαχτεί" και να παρακινηθεί για προσωπική αλλαγή, μπορεί να το κάνει εύκολα με αυτό το βιβλίο.
Και κάτι τελευταίο, σχετικά με τη μετάφραση: υπάρχουν κάποιες χαρακτηριστικές αστοχίες, όπως π.χ. η μετάφραση του όρου "submodalities" ως "υποτροπικότητες" (ίσως γιατί έτσι το βγάζει το Google translate!). Ή η επαναλαμβανόμενη χρήση του "σαν αποτέλεσμα" αντί του ορθού "ως αποτέλεσμα". Αλλά ας πούμε ότι αυτά είναι δευτερεύουσες λεπτομέρειες στο σύνολο.
Διαβάζοντας την ελληνική έκδοση και έχοντας πολλά περισσότερα χρόνια στην πλάτη μου και σημαντικές γνώσεις, λόγω και της δουλειάς μου (life coaching), τολμώ πλέον να δω αυτό το βιβλίο στις πραγματικές του διαστάσεις και να επισημάνω τα κακώς κείμενα. Το πρώτο και βασικό είναι ότι το βιβλίο είναι πραγματικά φλύαρο, με πολλές επαναλήψεις που δεν χρειάζονται και θα μπορούσε να είναι 30% μικρότερο σε έκταση, χωρίς να χάσει την αξία του. Στο στυλ που είναι γραμμένο, για κάποιους μπορεί να είναι αρκετά κουραστικό ή ακόμα και εκνευριστικό.
Το δεύτερο και επίσης σημαντικό πρόβλημα είναι ότι σε αυτό το βιβλίο ο Ρόμπινς δίνει ρεσιτάλ υπέρ της θετικής ενέργειας και της θετικής σκέψης σε βαθμό ψυχαναγκαστικό, ζητώντας μας να εξαλείφουμε γρήγορα όλα τα αρνητικά συναισθήματα και τις αρνητικές σκέψεις μας και προσφέρονται και τεχνικές για αυτό (για νέα νοηματοδότηση αρνητικών εμπειριών, για κατάργηση περιοριστικών πεποιθήσεων κ.ο.κ.). Αυτό φαίνεται ωραίο και πολλοί θα ήθελαν να ζουν συνέχεια σε "θετική" κατάσταση, όμως ταυτόχρονα είναι και παραβιαστικό της ανθρώπινης φύσης (φανταστείτε ότι από τα έξι πρωτογενή συναισθήματα τα 4 είναι "αρνητικά", ένα ουδέτερο και μόνο ένα "θετικό"!) και όχι μόνο είναι δύσκολο για πάρα πολύ κόσμο, αλλά επιπλέον μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, νοητικά και ψυχοσωματικά (όπως έχω εξηγήσει εκτεταμένα σε άλλα κείμενά μου και στα σεμινάρια που έχω διδάξει). Δοκιμάστε αν θέλετε να κάνετε αυτό ακριβώς που περιγράφει ο Ρόμπινς και θα καταλάβετε και μόνοι σας. Υπάρχουν μάλιστα πολλοί άνθρωποι που χρειάζονται θεραπεία για τις αρνητικές εμπειρίες της ζωής τους και αυτό το βιβλίο θα τους κατευθύνει σε έναν πολύ προβληματικό δρόμο!
Κάτι άλλο που με ενόχλησε, όχι άσχετο με το παραπάνω, είναι η αποστροφή του Ρόμπινς προς τον (συναισθηματικό) πόνο και η καθοδήγηση του αναγνώστη να χρησιμοποιεί το συσχετισμό με τον πόνο ως κίνητρο αποφυγής μίας κατάστασης ή συμπεριφοράς. Μάλιστα, ο ίδιος περιγράφει πώς φρόντισε να τρομάξει τα παιδιά του ως προς τις συνέπειες των ναρκωτικών πηγαίνοντάς τα σε μέρη όπου πραγματικά πρέπει να τραυματίστηκαν ψυχικά, αλλά προφανώς ο Ρόμπινς δεν είχε τη γνώση για να το καταλάβει αυτό!
Το βιβλίο περιέχει και εσφαλμένες, ολικώς ή μερικώς, ιδέες, όπως π.χ. ότι "αν δεν έχουμε τρόπο να περιγράψουμε κάτι, δεν μπορούμε να το βιώσουμε" ή ότι ΠΑΝΤΑ "η ερμηνεία οδηγεί στο συναίσθημα". Ή το ότι η κατάσταση του σώματος δημιουργεί το συναίσθημα που δεν ισχύει, καθότι ναι μεν συμμετέχει στο συναίσθημα και στην αντίληψη αυτού, όπως έχει αποδείξει η νευροεπιστήμη, όμως αλλάζοντας τη φυσιολογία και τη στάση για να αλλάξουμε το αντιληπτό συναίσθημα όπως προτείνει ο Ρόμπινς δεν αλλάζει το συναίσθημα στην πηγή του, στα συγκινησιακά κέντρα του εγκεφάλου στο μεταιχμιακό σύστημα (διαβάστε Αντόνιο Νταμάσιο για να καταλάβετε πώς ακριβώς λειτουργεί νευρολογικά το συναίσθημα και πώς ο νους συμπεριλαμβάνει το σώμα πέραν του εγκεφάλου).
Και με άλλους τρόπους δυστυχώς ο Ρόμπινς προωθεί συναισθηματικές αλλαγές κυρίως σε γνωσιακό επίπεδο που μπορεί να απωθήσουν αρνητικά συναισθήματα και να έχουν μακροπρόθεσμα αρνητικές ψυχοσωματικές συνέπειες. Ένας από τους χειρότερους, είναι η τεχνική της απομάκρυνσης μίας αρνητικά φορτισμένης νοερής εικόνας από το συνείδηση με τη λογική ότι μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα, μόνο που αυτό αποδεδειγμένα είναι τεχνική απώθησης (repression) και όχι αλλαγής της καταγραφής. Επίσης, αν δοκιμάσετε να το κάνετε αυτό για εικόνες που περιέχουν αγαπημένα πρόσωπα που έχουν φύγει από τη ζωή, αντί για καλύτερα μπορεί θα νιώσετε αφόρητο πόνο!
Ο Ρόμπινς σε αυτό το βιβλίο κάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο: πήρε στοιχεία από γνωστές θεωρίες και πρακτικές της ψυχολογίας (όπως του conditioning) και του νευρογλωσσικού προγραμματισμού (NLP), τους άλλαξε όνομα και τα παρουσιάζει σε ένα "πακέτο επιτυχίας" με πολύ ωραίο και παρακινητικό ύφος και λεξιλόγιο. Αυτό πουλάει, όμως το πραγματικό αποτέλεσμα για τον αναγνώστη μπορεί να είναι φτωχό, πέρα από κάποια προσωρινή ωραία αίσθηση. Τώρα λοιπόν καταλαβαίνω γιατί, ενώ είχα ενθουσιαστεί παλιά με το βιβλίο, τελικά δεν μου έμεινε σχεδόν τίποτα ως ανάμνηση πέρα από το ότι μου άρεσε!
Το βιβλίο έχει και καλά στοιχεία, κάποια ακόμα και εξαιρετικά όπως π.χ. το κεφάλαιο 17 σχετικά με τις εμπειρικές αναφορές, την αναπλαισίωσή τους και την απόκτηση νέων εμπειριών πέρα από τα συνηθισμένα, για τον εμπλουτισμό της ζωής μας και των συναισθημάτων μας. Ή την αναφορά στα δευτερεύοντα οφέλη που έχουμε από προβληματικές καταστάσεις και συμπεριφορές και την ανάγκη ικανοποίησής μους με άλλους τρόπους ώστε να γίνει επιτρεπτή η αλλαγή. Στο σύνολο όμως, είναι ένα βιβλίο που και προβλήματα έχει, και έχει ξεπεραστεί από άλλα καλύτερα βιβλία. Παρόλα αυτά, αν θέλει κάποιος να νιώσει καλά, να "φτιαχτεί" και να παρακινηθεί για προσωπική αλλαγή, μπορεί να το κάνει εύκολα με αυτό το βιβλίο.
Και κάτι τελευταίο, σχετικά με τη μετάφραση: υπάρχουν κάποιες χαρακτηριστικές αστοχίες, όπως π.χ. η μετάφραση του όρου "submodalities" ως "υποτροπικότητες" (ίσως γιατί έτσι το βγάζει το Google translate!). Ή η επαναλαμβανόμενη χρήση του "σαν αποτέλεσμα" αντί του ορθού "ως αποτέλεσμα". Αλλά ας πούμε ότι αυτά είναι δευτερεύουσες λεπτομέρειες στο σύνολο.