Un po’ lento, molto introspettivo, forse davvero troppo, la prima parte è incentrata quasi esclusivamente sul rapporto intimo e quasi morboso che il protagonista intrattiene con la musica, superata la prima metà il racconto si ravviva, accadono degli eventi e si esce dalla sfera personale del protagonista.
Interessante il percorso di formazione musicale del protagonista che riesce a trasformare in professione la sua passione per la musica, che però diventa sublimazione degli affetti e di una passione amorosa a cui aridamente finisce per rinunciare, quando una passione riesce a sublimarne un’altra…
Sarebbe un due stellette ma per l'affetto che provo per Hermann Hesse, scrittore che ho veramente molto amato da adolescente, ne metto tre.

4,5⭐

„Dacă, într-o viaţă de om, are vreun rost să accepţi inevitabilul în mod conştient, să savurezi cum se cuvine binele şi răul şi să-ţi cucereşti, pe lângă destinul exterior, unul lăuntric, mai adevărat, neîntâmplător, atunci înseamnă că viaţa mea nu a fost săracă şi nici rea.
Dacă destinul exterior a trecut peste mine, ca peste toţi ceilalţi, inevitabil şi de zei rânduit, soarta mea lăuntrică a fost chiar opera mea, a cărei dulceaţă sau amărăciune mi se cuvin şi pentru care gândesc să-mi iau toată răspunderea.

Am faţă de oamenii evlavioşi, întăriţi şi mulţumiţi de vreo credinţă oarecare, un sentiment plin de admiraţie, pe care ei nu-l pot avea pentru mine.

Eram eu, într-adevăr, un cu totul alt fel de om decât toţi ăştia, decât Marion, decât Lotte, decât Muoth? Asta însemna într-adevăr dragostea? îi vedeam pe toţi, pe aceşti oameni ai pasiunii, clătinându-se, ca şi cum ar fi fost minaţi de furtună, fluturând în incertiutdine: bărbatul, astăzi supus dorinţei, mâine torturat de plictis, iubind mohorât şi rupând brutal legăturile, nesigur de ceea ce-l atrage şi nicidecum bucuros de vreo iubire – şi femeile vrăjite, suportând insulte şi lovituri, şi-n cele din urmă respinse şi totuşi tânjind după el, înjosite prin gelozie şi dragoste neîmpărtăşită, credincioase ca nişte câini.
Trăiam între toate astea, ca pe o planetă străină, ca unul care nu înţelegea viaţa, care tânjea după dragoste, dar trebuia totuşi să se teamă de ea.

Era prea vesel, prea senin, mult prea mulţumit pentru mine, părea că nu ştie ce sunt abisurile.

Veşnica dorinţă, dorul şi nemulţumirea. Ele mă îndemnau la studiu şi la lucru, ele mă făceau să întind mâna după oameni, care îmi alunecau din strânsoare, ca şi lui Muoth, pe care aceeaşi insatisfacţie îl şfichiuia şi-l tortura.
Trebuia să găsesc vreo punte către oameni, trebuia să pot trăi cumva cu ei, fără a fi încontinuu cel înfrânt.

Mergea astfel alături de mine, în armonie şi bună înţelegere, fără pasiune însă. Uneori îmi ajungea atât şi trăiam zile liniştite şi pline de recunoştinţă în preajma ei. Dar apărea, mereu, patima, şi atunci orice semn de prietenie din partea ei mi se părea doar o pomană şi simţeam, cu durere, că furtunile iubirii şi ale dorinţei, care mă bântuiau, îi erau străine şi nesuferite.

Tinerii cred că vor trăi veşnic şi din cauza asta pot lua asupra lor înşile toate dorinţele şi gândurile. Vârstnicii au observat deja că undeva există un sfârşit şi că tot ceea ce omul are sau face doar pentru sine dispare, în cele din urmă, într-un mormânt, şi cu asta s-a risipit. De aceea omul are nevoie de un alt fel de eternitate şi de încredinţarea că nu munceşte doar pentru viermi. De asta există soţie şi copii, meserie şi slujbă şi patrie – pentru a şti pentru cine sunt chinul şi truda zilnică.

Pentru mine existenţa omului este ca o noapte adâncă, tristă, care n-ar putea fi suportată dacă nu s-ar aprinde ici şi colo câte un fulger, a cărui lumină bruscă este atât de consolatoare şi de minunată încât secundele sale pot face să dispară anii de întuneric şi să le dea un temei.
Întunericul, bezna dezolantă, acesta este circuitul cumplit al existenţei zilnice. Pentru ce te trezeşti dimineaţa, mănânci, bei, te culci din nou ? Copilul, sălbaticul, tânărul sănătos, animalul, nici unul nu suferă sub povara acestui circuit de lucruri şi fapte lipsite de importanţă. Pe cel care nu stă mult pe gânduri îl bucură trezitul de dimineaţă, mâncarea, băutul, el găseşte o plăcere în ele şi nu vrea să fie altfel. Cel care a pierdut această naturaleţe caută în timpul zilei, cu aviditate şi atenţie, acele clipe de viaţă adevărată, a căror străfulgerare îl face fericit şi stinge sentimentul timpului o dată cu toate celelalte gânduri despre sensul şi scopul întregii existenţe. Aceste momente pot fi considerate cele creatoare, fiindcă ele dau impresia împreunării cu Creatorul, fiindcă în timpul lor simţi că totul, chiar şi ceea ce altminteri este întâmplător, devine intenţionat. Este ceea ce misticii numesc unirea cu Dumnezeu. Poate că tocmai lumina prea strălucitoare a acestor clipe face ca restul să ni se pară atât de întunecat, poate că din cauza fermecătoarei senzaţii de uşurime şi a deliciului plutirii din acele clipe, simţim că tot ce mai rămâne din viaţă este atât de greu, de cleios şi de apăsător.

- Aveţi o boală care, din nefericire este la modă şi pe care o întâlneşti în fiecare zi la oamenii inteligenţi. Medicii nu ştiu, fireşte, nimic despre ea. Este înrudită cu acea moral insanity şi ar putea fi numită şi individualism sau singurătate închipuită. Cărţile modeme sunt pline de asta. În mintea dumneavoastră s-a strecurat închipuirea că aţi fi însingurat, că nici un om nu vă interesează şi că nici un om nu vă înţelege.
Ceea ce oamenii au în comun este mult mai mult şi mai important decât ceea ce are fiecare pentru sine şi prin care se deosebeşte de ceilalţi.
Învăţaţi o vreme să vă gândiţi mai mult la alţii decât la dumneavoastră
Dacă aţi fi bolnav doar trupeşte şi medicul v-ar sfătui să faceţi băi sau să luaţi medicamente sau să mergeţi la mare, poate că n-aţi înţelege pentru ce un mijloc sau altul ar trebui să ajute, dar aţi încerca şi v-aţi supune. Faceţi la fel cu sfatul meu! Învăţaţi o vreme să vă gândiţi mai mult la alţii decât la dumneavoastră înşivă! Este singura cale spre vindecare. — Dar cum să fac asta? Doar fiecare se gândeşte mai întâi la sine. — Tocmai starea asta trebuie s-o învingeţi. Trebuie să ajungeţi la o anume indiferenţă faţă de binele dumneavoastră. Trebuie să învăţaţi să gândiţi întrebându-vă: ce depinde de mine? O singură soluţie vă poate ajuta. Trebuie să învăţaţi să iubiţi pe cineva în aşa fel încât binele său să fie mai important decât al dumneavoastră. Nu vreau să spun însă că trebuie să vă îndrăgostiţi! Asta ar fi exact invers!
Începeţi cu cei ce vă sunt mai aproape, cu prietenii, cu rudele. Mama dumneavoastră, de pilda. A pierdut mult, este singură acum şi are nevoie de mângâiere. Aveţi grijă de ea, sprijiniţi-o şi încercaţi să însemnaţi ceva pentru ea!
Da, dacă bunăvoinţa dumneavoastră nu e în stare de mai mult, fireşte că nu va merge! Vechea poveste despre a fi neînţeles! Nu trebuie să gândiţi tot timpul că unul sau altul nu vă înţelege pe de-a-ntregul, că nu vă e pe plac! Dumneavoastră înşivă trebuie să încercaţi odată şi-odată să-i înţelegeţi pe alţii, să le aduceţi altora bucurie, să fiţi drept faţă de alţii!
Faceţi asta şi începeţi cu mama dumneavoastră! Vedeţi, trebuie să vă spuneţi: viaţa nu mă bucură, oricum ar fi, de ce să nu încerc o dată şi în felul acesta! V-aţi pierdut dragostea pentru propria viaţă, aşa că n-o cruţaţi, mai puneţi-i o povară, renunţaţi şi la puţina tihnă care i-a mai rămas!

Mă gândisem fie să petrec o lungă perioadă de singurătate la munte fie să lucrez nebuneşte, acum însă voiam mai degrabă să-l ascult pe sfătuitorul meu, fiindcă experienţa şi înţelepciunea mea erau totuşi pe sfârşite.

Acum eram de părere că ar fi nechibzuit şi primejdios să te amesteci în destinul altor oameni şi nici nu aveam vreun motiv să cred în priceperea mea şi să mă pot considera un ajutor şi un cunoscător al oamenilor, după ce toate încercările mele în această direcţie nu-mi reuşiseră şi mă umiliseră amarnic. Chiar şi acum mă îndoiesc foarte tare de capacitatea omului de a construi şi modela, cât de cât conştient, viaţa sa şi a altora. Poţi obţine bani, onoruri şi decoraţii, însă fericirea sau nefericirea nu se poate dobândi, nici pentru tine, nici pentru alţii. Poţi să primeşti doar ceea ce vine, şi poţi s-o faci, fireşte, în chipuri cu totul diferite. În ceea ce mă privea, nu mai voiam să mă silesc făcând încercări de a-mi trece viaţa, pe furiş, dincolo, pe partea însorită, ci să accept ceea ce-mi era hotărât, să duc totul după putinţă şi să văd partea bună a lucrurilor.

Chiar dacă viaţa nu depinde de astfel de meditaţii şi trece peste ele depăşindu-le, hotărârile şi gândurile în care crezi sincer lasă totuşi o pace în suflet şi te ajută să suporţi ceea ce este imposibil de schimbat.

El nu putea face sacrificii, iar cele mai mici sunt adesea şi cele mai grele.

Muoth nu cunoscuse niciodată ce înseamnă acceptarea senină, serioasă a vieţii, respirarea liniştita în limpezimea propriei fiinţe, iar Gertrud putea doar să suporte şi să compătimească, nu să schimbe sau să ia parte la felul său de a fi, furtunos ori meditativ, la prăbuşirile şi revenirile sale, la eterna sa sete de uitare de sine şi la euforiile sale. Astfel, ei se iubeau şi totuşi nu erau niciodată cu totul împreună, şi în vreme ce el îşi vedea înşelată nemărturisita speranţă de a ajunge, prin Gertrud, la linişte şi mulţumire, ea trebuia să sufere, văzând că voinţa şi jertfa sa erau zadarnice şi că nici ea nu-l putea consola şi salva de sine.

Mă duceam adesea până la ţărm şi ascultam marea gândindu-mă cu uimire şi groază, la fel cum o făcusem cu ani în urmă, în prima tinereţe, la hăţişul întristător, nebunesc al vieţii, la faptul că iubirea poate fi zadarnică şi că oameni care nutresc gânduri bune, unul faţă de altul, trec unul pe lângă celălalt, trăindu-şi soarta, fiecare pe a sa proprie, de neînţeles; şi fiecare ar vrea să-l ajute şi să-i fie apropiat celuilalt şi nu poate, ca în coşmarurile tulburi, lipsite de sens.”

سومین تجربه از هرمان هسه:)
بسیار دل انگیز.
گروهی خونده شد و در ویس چت تلگرام گپ زدیم و بسی خوش گذشت.
کتاب ساده و خوشخوانه.
اعترافات یک موسیقی دان، "کوهن" مثل شخصیت "سینکلر" کتاب دمیان شخصیت منزوی و حساسیه. پر از گفتگوهای درونی. اینجا هم اسم کتاب مثل دمیان شخصیت اول کتاب نیست.
بعد پر از جملاتیه که دوست داری بلند بخونی.
داستان از معلولیت و شرم از بدن تا یافتن عزت نفس میگه.
دنیای کوهن صفحه به صفحه تغییر می کنه . پذیرش ، شجاعت ابراز وجود،.تلاش برای علاقه مندی هاو دوستی از وجه های رشد یافته ی کوهن هستند.

برش هایی از کتاب:

*دست سرنوشت همیشه با لطف و انصاف عمل نمی‌کند. هوس‌باز است و هراس‌انگیز. طبیعت به دنبال استدلال نیست، اما در انسان‌ها استدلال و منطق وجود دارد.

*به نظر می‌آید که زندگی انسان به شب دراز و کسالت‌باری شباهت دارد که فقط گهگاهی بارقه‌هایی از نور با نوید انوار خود می‌توانند توجیهی برای سال‌های تاریک باشند. بی‌تردید این غم و تاریکی ناگوار در زندگی روزانه ما جای خود را دارد. چرا باید انسان مکرر صبح بیدار شود، بخورد، بیاشامد و دوباره به رختخواب بازگردد؟ خیال می‌کنم فقط کودکان، انسان‌های اولیه و نوجوانان بسیار سالم از این تکرار مکررات رنج نمی‌برند. البته اگر انسان خیلی روی این مسائل مکث نکند، مطمئنا از بیدارشدن‌ها و خوردن‌ها و آشامیدن‌ها نه تنها شاد می‌شود و احساس رضایت می‌کند، حتی به دنبال تغییر در آن هم نیست؛ اما اگر انسان درخواستش از زندگی در این مرحله متوقف نشود و با اشتیاق و امید به دنبال لحظات واقعی باشد تا در شعاع آن بتواند افکار ناگوار را بزداید و به مسرت واقعی دست یابد، در این حال است که می‌شود این لحظه‌ها را خلاق نامید.

*زمانی که انسان به مرحله‌ای از زندگانی رسیده باشد که مسائل اجتناب‌ناپذیر را با متانت پذیرا شده باشد، طعم خوب و بد را با تمام وجود خود چشیده باشد و در کنار زندگی برونی، یک زندگانی درونی حقیقی‌تر از وجود خود ساخته باشد، دیگر خیال نمی‌کنم زندگی من در خلاء و خالی از ارزش‌ها بوده باشد؛ حتی اگر سرنوشت برونی‌ام به روال مقدر همه انسان‌ها از پیش تعیین و به من تکلیف شده باشد، اما حیات درونی‌ام ساخته و پرداخته وجود خودم بوده و خود را شخصا مسئول و پاسخگوی همه شادی‌ها و تلخی‌های آن می‌دانم.

Phenomenal. Though more than dated in some parts this novel (Hesse's third published) beautifully illustrates Hesse's favorite themes, the search for identity and agency while seeking transcendent truth and belonging. It's sublime, at it's best.

In this book one can clearly find traits of the spiritual search found in Siddharta.

It's written in a fluent language, in a way like the harmonious melody that Kuhn drifts with - or searches for - through this story of unanswered love and alienation and soul mates and creativity. Like a flow of music in simultaneously mayor and minor.

Beautiful work. One of the most beautiful. It cannot be compared to much, it is special, and should be read with tenderness.

Mam ochotę przytulić tą książkę, a jednocześnie potargać jej strony, spalić, by zapomnieć.
Zapomnieć o historii mężczyzny, który zatracał się w sztuce, który cierpiał na samotność, który został pokrzywdzony, okaleczony przez los, który poddał się miłości. Mężczyzny, z którym mogłabym podać sobie rękę, bo mam wrażenie, że zrozumielibyśmy się bez słów.

„Nie chciałem być nikim innym, pragnąłem pozostać w mej skórze, która jednak często była dla mnie za ciasna.”

Podobno Gertruda nie jest najlepszą powieścią Hessego i choć ciężko mi się do tego odnieść, bo czytałam tylko Gertrudę i Demiana to wiem, że na pewno jest warta Waszej uwagi. Szczególnie, jeśli jesteście blisko ze sztuką to książka ta może stać się kopalnią cytatów. Inspiracji. Uwag, wartych przemyślenia.

Am luat decizia de a scris separat despre acest roman semnat de Hesse.
Kuhn, mi s-a părut un personaj foarte apropiat de mine, în ceea ce înseamnă mentalitate, nereușite în relațiile sociale și refugiul care uneori îți aduce un disconfort prea bine știut.〽️
Povestea a fost interesantă și spun cu sinceritate că nu m-a plictisit deloc. Relația de prietenie dintre Kuhn și Mouth nu mi s-a părut una prea profitabilă , aici vorbind strict din perspectiva lui Kuhn,(înțeleg că a avut succes în ceea ce înseamnă facerea cunoscută a lied-urilor scrise de el prin intermediul prietenului său,mai mult nu).
Gertrude mi s-a părut a fi aceea femeie din cele care aleg să se căsătorească cu un bărbat pe care nu îl iubesc doar pentru a beneficia de anumite "servicii", chiar dacă plătește cu violență fizică, pentru că deh, îl iubește și așa este el...

Hermann Hesse's Gertrude and Knut Hamsun's Victoria share a common bond about man's attempt to fight fate, fate's conspiracy against man in his search for inner peace and lasting love. Kuhn, the student, aspiring composer and central character, seeks direction and purpose, understanding, and eventually, solace, through his life struggles, which lead him towards the path of unrequited love, an attempt at suicide, success and fame, death of close friends, and finally to peaceful resignation.

Gertrude, written in Hesse's familiar lyrical style, is a novel that I strongly recommend to anyone who loves both, classical music and beautiful prose. His mastery of language makes the reading of this novel (and some others) seem almost effortless. His language is always vivid, colorful, flowing, and harmonious. Hesse's keen understanding and knowledge of the technical/theoretical aspects of classical music, such as the sonata form and the opera, make this book more enjoyable than ever.

This is a work of art by a maestro, where every word or phrase resonates beautifully, ready to be heard by discerning lovers of high culture.

1/

کتاب قصۀ عشق است و تنهایی و رنج، و زندگی برای خود و دیگران و به آرامش رسیدن، اما از طریقش. راهی که هسه به حقیقت آن را درک و گرترود را به آن آغشته کرده است. هرچند هرمان هسه بعد از «گرگ بیابان» بسان بت در نگاهم آمد و درخشید اما نمی‌توان او را همچون یک داستان‌پرداز و قصه‌‍نویس قهار و درجه اول نامید. نگاه هسه به زندگی و پیرامونش؛ و بارزتر، زیستن، و نوع برداشت و اندیشه‌اش قابل تأمل و احترام است ولی قصه‌هاش در قامت یک اثر پرکشش ادبی و خواندنی نیستند. این لباده‌ی گشاد نمی‌دهد نمودی به ظاهر فریبا و قابل تحمل. پیش از آنکه جذب قلمزنی هسه شویم شیفته نگاه و اندیشه‌اش می‌شویم. مقصود آنکه گرگ بیابان و گرترود به لحاظ یک قصه‌ی همراه با آن معیارهای معین در تعیین یک اثر طراز امتیاز پایینی خواهند داشت، اما تفکری که به نثر درآمده که عاری از صناعت هم هست، قابل درنگش می‌کند. غرض اینکه خواندن برخی آثار، مشخصاً و خصوصاً هسه، از همان مَثل معروف تبعیت می‌کند که هر کتاب را بهر وقتی پراخته اند

2/

ولی اثر. این گرترود کیست و چه نگاهی پسِ پشت این عنوان نهفته شده. در زندگی راوی - با نام کوهن- اتفاقات ریز و درشت و قابل تأمل فراوانی می‌افتد که دوتاشان فراز زندگیش و البته داستان می‌شوند. نخست، وقتی‌ست که اولین سونات -به عنوان اولین قطعه موسیقایی- را می‌پردازد؛ و دوم، جرأت نوشتن اپراست. بررسی این دو اتفاق بینش نویسنده را بهتر و بیشتر نمایان می کند. داستان با ارادت راوی به موسیقی آغاز می‌شود. این شیفتگی و جنون به حدی‌ست که از دخترکِ ناخوش آوازی که می رفت عاشقش شود، امتناع می‌کند. نزد راوی قداست و کوکِ موسیقی آن‌چنان در اولویت است که از هرچه بی ریتم و وزن چشم می‌پوشد. نخستین قطعه موسیقایی خود را فرسنگ‌ ها دورتر، در دل کوهستان و میان سنگ و صخره در آغوش تنهایی و سکوت می‌نگارد. این زایش قبل از اینکه در رنج و تعب باشد، در تنهایی و سکوت است. و نه تنها این بلکه «.. آزاد و تنها بودم و دیری نگذشت که درد و احساس درد آور و آزاردهندۀ حسد را هم از یاد بردم. ص32» برای هسه رنج و تنهایی نسبت ریتم و وزن‌اند، او این دو را توام می‌داند، اما تنهایی را ذره‌ای بیش از اندوه نقش می‌زند. برای هرمان هسه حتماً مبرهن بوده که تنهایی، آن تنهاییِ فعال و تولیدکننده و کنشگر و نه واپسگرا و منفعل و منفصل، حالتی‌ست مطلقاً درونی و نه بیرونی. اگر اشاره‌ی او به همین تنهایی بوده باشد، که هست، سوال قابل تأمل اینکه چرا راوی در کوهستان و فرسنگ‌ها دورتر از مردم عام و حتی دوستانش نخستین قطعه‌ی جدی‌اش را می‌نویسد. نکته اینست که پیش از آنکه این حالت را درونی یافته باشیم، بیرونی می‌یابیم. او برای فرار از نگاهِ آمیخته به ترحم مردم به کوهستان کوچ می‌کند و این کوچیدن می‌دهد اولین سونات، اینکه چرا «سونات»؟ هم قابل درنگ است. آیا این پرداخت هسه به همان عادت نقش و نگار (سمبل) بازمی‌گردد؟ یا لغزش و بی احتیاطی نویسنده؟ یا چیزی دیگر؟ دومین فراز کوهن به عنوان شیفته موسیقی و آهنگساز، جرأت نگارش اپراست. قله‌ی فتح نشده‌ی اپرا در خیال راوی مدتها بود و می رفت که غده و عقده‌ی او شود، اما فتح این قله با یک انگیزه شروع و تکمیل می شود: عشق. عشق یکی از ویژگی های بارز آثار هسه به شمار می‌آید. این احساس شدید گاهاً شخصیت‌های هسه را به جنون کشانده، همچون عشق راوی به گرترود که می‌رفت به خودکشی بکشد، و گاهی نقشه راه می شود. کاراکترهای هسه اغلب بی‌تجربه از دنیای بیرونند و سرشار از دنیای درون. گاه در پاسخ عشق، هیجانات و حرارت‌های پر شر و شور شخصیت‌های او را به دام می‌اندازد، مثل نقص عضوی که راوی دچار می‌شود. و گاه این پاسخ کمی پخته‌تر نمود می‌یابد مثل هاری هالر و هرمینه. گرچه شخصیت‌های هسه به تناسب در برابر عشق رفتارهای متزلزل دارند - که از بی‌تجربگی‌ می‌آید - اما در نگاه او عشق منبع لایزالی است که هم سیراب می‌کند هم زهر می‌نوشاند. در اینجا هم پاسخ کر و کور کننده را می‌بینیم هم نقشه راه بودنش را. کوهن در عشق سراغ اپرا می رود. این قله‌ی دست نیافتنی که مدت‌ها رویای او را پر کرده بود حالا فقط در عشق فتح می‌شود. و در تنهایی آن را تکمیل و به صحنه می‌برد. در نهایت، تنهایی و عشق مؤلفه‌ی آثار کوهنِ آهنگساز می‌شود

3/

به لحاظ شخصیتی، یک تقابل تأمل برانگیز میان کوهن و مواوت برقرار است. البته هر دو به نحوی آدم امروزی‌اند. اولی عاقلانه در رفتار و دومی افسارگسیخته در عمل. منبع آرامش و آسایش کوهن موسیقی است، اما ابتدای کار تزلزل و تمجمج او در این مسیر مشاهده می‌شود. در جای دیگر وقتی به فکر فروش خانه می‌رسد از تجربه‌ی جدید شادمان است «وقتی نقل مکان کردیم مادرم گریست … من معتقد بودم که آغاز بسیار خوبی بود. ص184» مادر برعکس احساس تعهد و مسئولیت بیشتری به خرج می‌دهد. مواوت اما از گونه دیگری است. سرخوش و مست زنان و میخواره. یکی از آن به اصطلاح بلو پیل های روزگار که خوشی را فقط در ارتباط با زنان و د��تران فراوان و مستی و می خواری می‌داند و دیگر هیچ. اما آیا در نگاه هسه کیمیای دولت در این‌ها معنا می شود یا چه؟ به راستی چه چیزهایی باعث آرامش‌اند؟ مسکن‌های کذبِ موقتی که مواوت را به تباهی کشاند همان عناصری است که حالا و در این روزها پر طمطراق شده چیزی جز آرامش خاطر موقت و دروغین نیستند و ساده تر آنکه

ما از صداها، کلمات و دیگرهای فسادپذیر و شکستنی و بی ارزش اسباب بازیهای عقلانی و غزلواره می سازیم، فلسفه می آفرینیم و آواز های پر معنی و آسایش بخش، زیباتر و با دوام تر و پاینده تر از تفریح تیره و بی فروغ بخت و اقبال و سرنوشت.ص 232

خدا و خانواده و دوستان حقیقی منبع سرشار از آرامش واقعی‌اند و «ما می‌توانیم گهگاه روح پروردگار را در قلب هایمان نگه داریم.» اما گرترود. دخترک رقت انگیزی که سرنوشت بس تلخ اما -از نگاه نویسنده و ما- پاک دارد می شود سفید داستان و عنوان کتاب. مواوت اولین عشقِ زندگی دخترک می‌شود و آخرینش، اما برای مواوت چیزی بس متضاد «این دو آدم در ژرفای طبیعتشان به هم تعلق نداشتند. ص206» سرنوشت مواوت برای کسی چون او آنچنان بعید هم نیست، اما گرترود این پاکیزه دخترکِ نجیب «از آن هنگام که بر لبان [مواوت] بوسه زد تا کنون هیچ مردی را نبوسیده است. 233» این جایگاه نه تنها در داستان که نزد خواننده هم قابل احترام و ستایش می‌شود. بنابراین نسخه‌ی شفابخش نویسنده برای آرامش خواننده، تضاد همه‌ی کنش‌ها و واکنش‌های مواوت در زیستن خلاصه و تبیین می‌شود

4/

روایت قصه به گونه‌ایست که راوی در حال مرور خاطراتش است. داستان در گذشته ی بعید رخ می‌دهد و فی المجلس او در حال تعریف است. در واقع یک خاطره‌نویسی ست که راوی به عنوان اول شخص در حال روایت آن و از دریچه‌ی او است که نگاه می‌کنیم. یکی از موتیف‌هایی که هسه استرس می‌گذارد خودزنی‌های کوهن است. راوی نقص عضوی که دچار شده را بارها و بارها علم و شیرین ترین و خالص ترینِ شادی‌ها را تنها به یک دلیل واهی و خودساخته بر خود تلخ و حرام می‌کند. این حس آن‌چنان سراسر کتاب گسترش یافته که خواننده را هم ناگزیر خشمگین می‌کند. هر موقع و موعد که مورد لطف دیگران قرار می‌گیرد بلا تردید «پشت این تردیدها احساس ترحم وجود دارد و شادی ام را منغص می شد. 92» سوال این نیست که چرا این همه تشدید و اصرار، بل اینست: آیا بدبینی‌های خود ساخته‌ی کوهن خود خواسته و خودآگاهانه‌اند یا ناخودآگاه پسِ هر شیرینی برای او چنین است؟ آیا او خود خواسته به سمت تنهایی و درد و رنج و تحمل این همه فشار می رود یا واقعاً اینطور است؟ برداشت من می‌گوید خود آگاهانه و خود خواسته‌اند، اما نه به معنای آزار دوستی و طلبه‌ی چنین شرایط، بل گویی که از این "بهار" گلی می شکفد

احساس می‌کردم که من برای سعادت و رفاه و خوشبختی ساخته نشده‌ام، بلکه برای ضعف و کاستی و فشار و تنگدستی، و اینکه اگر این سایه ها و تیرگی ها و فداکاری ها نباشند بهار خلاقه‌یی که در درونم بود ضعیف تر و آشفته تر می‌شد.82

گویی برای زنده نگه داشتن این بهار چاره‌ای جز ضعف و رنج و تنهایی ندارد. اصلاً انگار یکی از ترفندهای هسه است که راوی را در فشار قرار دهد، فشاری که می شود فرصت و هنر و ارزش و اثر، نه بنگ و افیون. / متأسفانه کتاب نه ترجمه‌ی خوبی دارد، نه ویرایش درست و حسابی. به تیراژ 2000، چاپ 78

Τρίτο έργο του Hesse που πέφτει στα χέρια μου, λιγότερο γνωστό από τα άλλα δυο, αλλά εξίσου αξιόλογο.
Η "Γερτρούδη" είναι ένα ημι-αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που ο νομπελίστας έγραψε αντλώντας υλικό από την ταραχώδη προσωπική ζωή της νιότης του.
Ο μουσικός και συνθέτης Κουν ερωτεύεται δύο φορές μα και τις δυο ο έρωτάς του δεν βρίσκει ανταπόκριση. Ο πρώτος του έρωτας οδηγεί σε ένα τρομερό ατύχημα που τον αφήνει κουτσό στο ένα πόδι και του κληροδοτεί μια αίσθηση αυτολύπησης για το υπόλοιπο της ζωής του. Έτσι, αφιερώνεται στη μουσική και προσπαθεί να βρει εκεί γιατρειά για τη ραγισμένη του καρδιά.
Η τέχνη τού ανοίγει ένα νέο κόσμο, τον μετατρέπει σε δημιουργό και τον εισάγει στα σαλόνια των μουσικόφιλων αστών. Σε αυτό το περιβάλλον γνωρίζει τον μεγάλο του έρωτα, τη Γερτρούδη, κόρη ενός φιλόμουσου πάτρωνα. Η φιλία τους μετατρέπεται σε σφοδρό έρωτα από πλευράς του και ευελπιστεί πως θα κερδίσει την καρδιά της ξανθής αγαπημένης του. Ώσπου ο φίλος του και τραγουδιστής Χάινριχ Μούοτ που η Γερτρούδη αρχικά απέφευγε τής εμπνέει τον έρωτα και αρνείται τον έρωτα του Κνουπ, εξέλιξη που βυθίζει τον νεαρό συνθέτη στην απελπισία. Ο Μουότ όμως, αν και τρομερά προικισμένος ερμηνευτής, είναι εγωιστής, αυτοκαταστροφικός, εθισμένος στο αλκοόλ και βίαιος απέναντι στις αναρίθμητες ερωμένες του. Ο γάμος του με τη Γερτρούδη είναι καταδικασμένος να αποτύχει, θα αποτελέσει όμως πηγή έμπνευσης για τον Κουν που θα μεγαλουργήσει.

Η γραφή του Hesse είναι ζωηρή, πνευματώδης, ζωηρόχρωμη, το ύφος του ενίοτε λυρικό και μελαγχολικό, ενίοτε σαρκαστικό και η ανάγνωση ρέει ανεμπόδιστα. Συνολικά, πρόκειται για ένα αφήγημα καλογραμμένο, έξοχα δομημένο που βρίθει ψυχολογικών και φιλοσοφικών παρατηρήσεων οι οποίες μαρτυρούν την οξυδέρκεια του συγγραφέα απέναντι στο δράμα της ανθρώπινης ψυχής. Οι δυο κεντρικοί ανδρικοί χαρακτήρες που αποτελούν αρσενικά αρχέτυπα και ενσαρκώσεις του Νιτσεϊκού παθιασμένου Διονυσιακού και εγκεφαλικού Απολλώνιου αναπτύσσονται περισσότερο από την ηρωίδα που χαρίζει το όνομά της στο έργο. Η "Γερτρούδη" είναι κλασικός Hesse και καθαρά έργο των αρχών του 20ου αιώνα (εκδόθηκε το 1910), ένα ιδιαίτερα απολαυστικό ανάγνωσμα.