Een dolende ziel

Sinds zijn vrouw en dochter vier jaar eerder zijn omgekomen bij een auto-ongeval, is de vijftiger Michael Reed een dolende ziel. Hij sleept zichzelf zieltogend door het leven dat nog altijd in het teken staat van de nevelen van de rouw en zijn woede op Onze Lieve Heer. Zijn leven, verdriet en gedachten heeft hij nog altijd niet op regel en hij lijkt zich te bewegen in de desolate toestand van een naargeestige droom. Verdoofd door zijn verdriet, stoned door het verlies, geamputeerd van het beste deel van zichzelf en achterblijvend met een vernietigend schuldgevoel.

'Op de dag van het ongeluk pikte onze buurman Anne en Elsie, mijn vrouw en dochter, op voor ons huis [...] Ik wuifde dat ze moesten stoppen en boog me naar het bestuurdersraampje. Het had de afgelopen nacht geijzeld. De straten waren gevaarlijk.'

Als universitair docent Geschiedenis zit hij een aantal jaar gebakken, maar hij raakt zijn aanstelling kwijt wanneer hij te horen krijgt dat er geen verlenging van zijn contract meer inzit. Wanneer hij de jongere en roodharige celliste Flower Cannon ontmoet, raakt hij geïntrigeerd door haar verschijning en op verrassende - magische? - wijze komt hij haar vervolgens in allerlei gelegenheden tegen. Eens is ze serveerster bij een diner, dan ziet hij haar zichzelf - en plein publique en zonder enige gêne - ontdoen van haar schaamhaar en op een ander moment werkt ze in een casino als stripper. Gebiologeerd gaat hij graag in op haar vriendschap en lijkt haar te overal volgen, zoals naar een kerkdienst, waar hij tot het besef komt dat zijn boosheid jegens God eigenlijk ongegrond is.

'Terwijl het gezang om me heen wuifde als tarwe in de wind betrapte ik mezelf erop dat ik de aanwezigen telde. [...]. Ik vroeg me af hoe het zou klinken op de lege groene velden onder de onbewolkte hemel, hoe hartverscheurend klein zelfs zo'n menigte stemmen zou klinken als die opsteeg naar de oneindige onverschilligheid van de ruimte. Ik voelde me eenzaam voor ons allemaal, en opeens wist ik dat er geen god was.'

Het perspectief ligt bij Reed, in de eerste persoon enkelvoud, waardoor je hem het dichtst op de huid zou moeten zitten - de lezer is deelgenoot van elke stap die hij zet en van zijn gedachten -, maar toch blijft hij ongrijpbaar, want het is duidelijk dat hij niet goed weet wat hij met zichzelf aan moet.
Het doorlopende verhaal volgt een meanderende route, waarbij je Reed bijna met je ogen dicht volgt, om dan te ontdekken dat je je ineens in een heel ander decor bevindt. Zijn herinneringen rijgen zich naadloos aaneen en hij is zich ervan bewust dat hij het niet allemaal even helder beschrijft.

'En nu denk ik dat dit verhaal coherent kan worden als ik je vraag er dit visioen mee te verbinden: lichtgevende beelden, opgeroepen en afgevoerd in een vloeiende vaagheid. Met dat verschil dat ik Flower niet voor een boodschap hield, maar voor een geest, de geest van mijn dochter - ja, en ze kwam en ging enige tijd in de stroom van gebeurtenissen zoals mijn Elsie in de stille waterval van de herinnering.'

The name of the world is al verschenen in 2000 en nu, twintig jaar later, door Uitgeverij Koppernik postuum uitgegeven als De naam van de wereld in een vloeiende vertaling van Peter Bergsma.
Denis Johnson (München, 1949) had een aversie tegen praten over zichzelf, hij schreef zijn boeken, maar was wars van de merchandise er omheen. In verband met de politieke loopbaan van zijn vader zat hij wereldwijd op internationale scholen en heeft hij les gehad van Raymond Carver, die invloed op het werk van Johnson heeft gehad. Alcoholverslaving en leverkanker werden Johnson in 2017 fataal.

Het kostte me extra tijd en moeite om de draad te volgen. De eerste helft van het verhaal komt het wat wonderlijk op gang en het ontrolt zich op een bevreemdende manier, alsof er eigenlijk maar weinig gebeurt, maar het bouwt zich langzaam op en dwingt je tot bewust lezen en zelfs passages herlezen om ten volle de strekking te pakken te krijgen. Dergelijke korte novellen zijn een feest om, zodra de laatste bladzijde is gelezen, meteen weer overnieuw te beginnen, om het maximale te absorberen van wat het proza heeft te bieden; proza dat niet gespeend is van humor en cynisme en waarbij het bij tijd en wijlen een poosje heerlijk kauwen is op de ontwikkeling van de protagonist. Deze sleurt zichzelf op het apathische af verder, met een intense en vastgegroeide treurigheid, doelloos en geleid door sociale verplichtingen die zijn leven nog een beetje sturing geven. Toch is het een rijk verhaal om langzaam te genieten van de vele prachtige zinnen en taalbommetjes die Johnson met grote precisie tussen de zinnen laat doorschemeren. Niet door het uit te schrijven, maar door de beelden en gevoelens op te roepen met zijn lyrische, maar vederlichte, lucide proza.

'Dit eiland is een grote dorre eenzame rots die smeekt om de komst van een beeldhouwer.

Een magnifieke, verstilde, soms ondoorgrondelijke, maar beklijvende novelle voor wie meer wil lezen dan alleen woorden.

Vivid, jarring, perhaps a bit overly introspective for my taste. Ranging from near-poetic to utterly frank. Reads almost as a conversation with a very distant, very thoughtful person.

Mostly unexceptional novella that is redeemed by an excellent ending.

The first hundred pages of this novel are hypnotic and darkly funny. It's a lot of fun to read about a guy who doesn't care what happens to him. The final twenty-five pages, however, disintegrate into bizarre magic realism and gonzo reportage. I have no idea what the hell happened. It's as if Johnson wrote the last bit ten years after the first bit and couldn't remember what happened. The voice changes entirely. Also, I bought this book because I thought the title was really beautiful and evocative, but the way Johnson shoehorns it into the text is pretty cheap. For all that, however, the first hundred pages are of such good quality that I can't dismiss this book. It should have been a home run but it came up way too short at the end.

There are two decent short stories buried in "The Name of the World" - one about an amateur stripper contest at a low-rent casino in the Midwest, and one about a middle-aged man's erotic encounter with a mesmerizing (but in reality utterly impossible) art student half his age. Both are the kind of vivid, gritty, vaguely stoned narratives at which Johnson excels. Unfortunately, he ties them together with an indifferently written novella about an emotionally detached adjunct teacher in an unnamed Midwest college. Johnson seems to know or care little about academic life, which might explain why the writing is so vague in these short (but not short enough) evocations. He's also writing about a man mourning the death of his wife and daughter. Maybe grief is supposed to have made the narrator so numb that he can't face the horror of spending more than two paragraphs describing the two most important people in his life. Or maybe Johnson is being kind of lazy and is so much more interested in the nudity-friendly little art student that he saves his most vivid writing for her. Not that good.

4.5

i really liked johnson's description of college life, especially since it is from an outsiders POV. it has been a long time since I had read something that just keep me going on the writing alone w/out the story pulling me along.

that said, the final flower cannon scene in the book is a total mistake and letdown. in fact, the whole character of flower is a cliche and doesn't fit in here in this spare book that is only vulgar and obvious when she is around. otherwise, it's fresh and exact and words aren't wasted. i am so sick of the loose and wild woman who is ALWAYS young and beautiful and skinny that the man has to encounter in order to feel alive.

now that i'm writing, i think this book is alot like a new stepphenwolf, which i really need to read again.

All of the ingredients for a beautiful, moving story were there. Somehow it all just fell flat for me. I can't put my finger on why I didn't respond.

Johnson wrote all the right things, they just lacked any kind of depth or resonance. I never really felt like I could trust the narrator, so perhaps that is part of the problem. Sometimes an unreliable narrator can provide a sense of play, or a mystery to be unraveled. In this case I just suspected he was deluding himself.

I hate when I read a book, and at the end, I feel like I simply didn't get it. This book was about a depressed college proffesor who half-heartedly struggles to get his zest for life back. As I read that sentence, I wonder why I picked up the book in the first place. The plot and characters seem like they've already been done a million times. The main character dispassionately finds himself in a series of random events that hang together very loosely. He rambles his way into a better life situation which is briefly summed up in the final page and a half. His new situation has nothing to do with where he has been in the past. I found this book slow and wandering. I need a more defined plot I guess.

I wasn’t sure about this book in the beginning. It was beautifully written but i found it hard to go where the narrator wanted me to. But the last 10 pages grabbed me and I felt it physically.

לסקירה מפורטת בעברית, קישור לבלוג שלי -

https://sivi-the-avid-reader.com/השם-...

I first read this novel immediately after reading Jesus’ Son, because I was curious to see how Johnson constructed a conventional narrative. It’s a short novel and I’ve read it again (Jan 2016), just after finishing Donna Tartt’s much longer novel, The Goldfinch. The two novels have several points of convergence, but the chief irony for me was the appeal to art’s redemptive and liberating qualities in The Goldfinch, which were rendered in a verbal torrent of vague, albeit conventional language. On the other hand, without making the same appeal to art—except using a painting as correlate to Mike Reed’s current predicament four years after his wife and daughter’s deaths—Johnson uses language efficiently, succinctly, and suggestively to intimate the same proposition that Tartt has her protagonist declare. In short, it’s a case of making art versus talking art.

While The Goldfinch sprawls, The Name of the World is a more like a front-line dispatch from the other side, a quick glimpse into the details of a few weeks in a grieving man’s life that open up onto the recollected facts of his life and the more recent death of his wife and daughter. Fifty-three-year old Mike Reed, a visiting lecturer at an unnamed midwestern university, is closing out his third year, with the vague expectation that he will be staying on for another year. He’s a homely but likeable guy who is adept at floating through social situations, saying just enough to engage but not to scare anyone off. He recognizes in a piece of naive art that he visits occasionally his own situation, that he’s been tracing and retracing about the edges of his life with a dutiful but absent attention to detail, and as in the drawing, the pattern of errancy and inattention is about to burst the frame.

The frame does burst: after he’s told that his contract will not be renewed for another year, he begins to sense a young woman whose random appearances and quirky, unconventional behavior may be the key to shaking off his funk and getting on with things. Flower Cannon is, indeed, a striking and memorable off-beat character, but he sees finally that even her magic is not enough. The anticipated resurrection through sex does not occur, and Reed’s ecstatic outburst is fulfilled instead in a senseless altercation later than night with a bunch of rowdy high school yahoos. But the catharsis is slow to take effect, and it’s several months later, when in Alaska that Reed quietly, unexpectedly unleashes tears and purges himself of dutiful and obligatory grief. It is in these last few pages that Reed indicates he’s been on assignment in Iraq, that he is now on the Greek shores of the Mediterranean, too impatient to begin a dull account of Slavic troubles, so is instead writing about the moment when he came unstuck. It is a dispatch, after all.

He is able at the end to state explicitly that his life is remarkable, which may also suggest what kind of name he’d want to give the world.