بعد از خواندن سه کتاب از میلان کوندرا، سبک میلانکویی تقریبا دستم آمده.
کتاب بار هستی را دوست داشتم، اگر فصل‌های سابینا و فرانز را بتوانم فاکتور بگیرم، جذابیت کتاب برایم خیلی زیاد بود.
انگار جلوی یک نفر نشسته باشی و با او گپ بزنی، در افکار و ایدئولوژی فکری‌اش غوطه‌ور شوی و بتوانی برداشت شخصی خودت را داشته باشی. شخصیت‌ها واقعی و قابل لمس‌اند. انگار بتوانی به لطف شخصیت‌پردازی عالی کوندرا، دنیا را از چشم هر یک از شخصیت‌ها ببینی و نه می‌توانی هیچ‌یک را تمام و کمال محکوم کنی و نه به کسی صد در صد حق بدهی. یک نسبیت خوشمزه‌ی ستودنی.
با این حال اواخر کتاب ریتم داستانی کند شده بود و گاهی خسته‌ام می‌کرد. اما می‌شود خیلی راحت این را به پایان‌بندی عالی کتاب بخشید.
--------------------------------------
جملات ماندگار کتاب:
چه چیزی جز عشق بدین گونه می‌آید و خود را می‌شناساند؟
...
این تردید زیباترین لحظه عمرش را از هر معنایی تهی می‌ساخت.
...
شک و تردید امری کاملا طبیعی است: آدمی هرگز از آنچه باید بخواهد آگاهی ندارد، زیرا زندگی یک بار بیش نیست و نمی‌توان آن را با زندگی‌های دیگر مقایسه کرد و یا در آینده تصحیح نمود.
...
با ترزا بودن بهتر است یا تنها ماندن؟
...
هیچ وسیله‌ای برای تشخیص تصمیم درست وجود ندارد، زیرا هیچ مقایسه‌ای امکان‌پذیر نیست. در زندگی با همه‌چیز برای نخستین بار برخورد می‌کنیم. مانند هنرپیشه‌ای که بدون تمرین وارد صحنه شود.
...
خودش هم از این جریان متعجب بود. او بر خلاف اصول خود رفتار می‌کرد.
...
او تنها به صورت مجرد می‌توانست حقیقتا خودش باشد.
...
در لحظه‌ای که به دنبال عشق می‌آمد، تمایل شدیدی برای تنها ماندن احساس می‌کرد.
...
حتی در خواب نیز مواظب او بود.
...
کسی را از روی همدردی دوست داشتن، دوست داشتن حقیقی نیست.
...
این سال‌ها در خاطره، زیباتر از لحظه‌های واقعی زندگی مشترکشان بود.
...
هیچ‌چیز از احساس همدردی سخت‌تر نیست. حتی تحمل درد خویشتن به سختی دردی نیست که مشترکاً با کسی دیگر، برای یک نفر دیگر یا به جای شخص دیگری، می‌کشیم و قوه تخیل ما به آن صدها بازتاب می‌بخشد.
...
می‌کوشید از خلال خویشتن خویش، خود را مشاهده کند.
...
مادر شدن به معنای همه چیز را فدا کردن است.
...
کتاب به عنوان یک شیء هم برای او معنای خاصی داشت.
...
آیا یک رویداد هر چه بیشتر اتفاقی باشد، مهم‌تر و پرمعناتر نیست؟
...
فقط اتفاق است که آن را می‌توان به عنوان یک پیام تفسیر کرد. آنچه بر حسب ضرورت روی می‌دهد، آنچه که انتظارش می‌رود و روزانه تکرار می‌شود چیزی ساکت و خاموش است. تنها اتفاق سخنگو است و همه می‌کوشند آن را تعبیر و تفسیر کنند.
...
برای جلوگیری از گریستن، بلند حرف می‌زد و می‌خندید.
...
بیشتر از آن‌ها کتاب خوانده بود و بیشتر از آن‌ها زندگی را درک می‌کرد.
...
چیزی را که نتیجه‌ی یک «انتخاب» نیست، نمی‌توان شایستگی یا ناکامی تلقی کرد.
...
همه زنان شایستگی نداشتند که زن نامیده شوند.
...
به نظرش عصیان در برابر این واقعیت که زن زاده شده است، به اندازه افتخار به زن بودن ابلهانه است.
...
نخستین خیانت جبران‌ناپذیر است و از طریق واکنش زنجیره‌ای، خیانت‌های دیگری را برمی‌انگیزد که هر کدام آنها، ما را بیش از پیش از خیانت پیشین دور می‌کند.
...
موسیقی آزاد کننده است:
موسیقی او را از تنهایی و عزلت، از گرد و غبار کتابخانه‌ها می‌رهاند.
...
دوست داشتن، چشمپوشی از قدرت است.
...
اگر با مردی دوست بود که به او دستور می‌داد و می‌خواست بر او مسلط باشد، چه مدتی می‌توانست او را تحمل کند؟ حتی پنج دقیقه هم امکان نداشت!
...
ما اغلب برای از یاد بردن درد و رنج خویش به آینده پناه می‌بریم.
...
عشق به یک امپراتوری شبیه است: اگر اندیشه‌ای که بر اساس آن به وجود آمده است از میان برود، خود عشق نیز از میان خواهد رفت.
...
توما با خود می‌گفت که «می‌دانستند یا نمی‌دانستند، مساله اساسی نیست، بلکه باید پرسید: اگر بی‌خبر باشیم، بی‌گناه هستیم؟ آیا آدم ابلهی که بر اریکه قدرت تکیه زده است، تنها به عذر جهالت، از هرگونه مسئولیتی مبراست؟»
...
مجازات کردن کسی که نمی‌داند چه می‌کند، نشانه‌ی توحش است.
...
نیکی حقیقی انسان، فقط در مورد موجوداتی آشکار می‌شود که هیچ نیرویی را به نمایش نمی‌گذارند.
...
داشتن ایمان تنها راه نجات انسان است.
...
معنای خوشحالی چیست؟ با هم هستیم! غم شکل و خوشحالی محتوا بود و خوشحالی فضای غم را آکنده می‌ساخت.

Un libro que llevaba años queriendo leer, lo conseguí en una edición de segunda mano preciosa que me retocó en muchas ocasiones las manos de su (o sus) lector pasado. Se convirtió automáticamente en uno de los mejores libros que he leído este año, o esta vida, quién sabe. Tenía incluso bastante miedo de terminarlo así que sus últimas páginas las prolongué lo que más pude.
Este libro se llevó algo de mi, y yo me llevé algo de él, ¿entienden? Como una parte de él que ya vive en mi, y una parte de mi que ya vive en él.
Lo amé.
Será, lo siento así, uno de esos libros que releeré por el resto de mis días.

I was led to believe by the cover and blurb that this was a great book. I wondered from the beginning if it was worth reading, and almost stopped, but I kept reading in case it got better. That is why I read it so quickly-- to get it over with. He writes in such a detached manner that it's hard to get attached to the characters. My favorite character was the dog.

n  n

Insightful.

It's rare that I come across a title and intuitively tag it as an oxymoron; rarer still, I continue to silently contemplate the space lying between the duo.

Unbearable Lightness. How is lightness, unbearable? Isn’t it the right of heaviness for all I know? But the oxymoron is further granted a neighbor – Being. And that muddles up the equation for good.

What is Being? A floating mass of dissimilar silos, each absorbing and dispersing in surprisingly equal measure to stay afloat? Or a concrete structure of unified sketch without an exit, so everything entering its surface always lay within, if only in pale remnants? It’s the curse of contemplation that draws a bridge between this airborne lightness and earthbound heaviness and lets run a stream under it which, although, palpable, remains an enigma in life’s moonlit moments; we know the stream is running but don't know whether it's upstream or downstream; we know it has a temperature but don't know if a hand dipped in it would come out easy or numb; we know its flow can be moderated by erecting pragmatic wedges but don't know the location of sturdy land underneath. Just the image of standing immobilized over the bridge, with the reflections of lightness and heaviness banks running through our eyes like a movie, can bear a print of many, many people, the protagonists of this novel included.

A whole lifetime of four intellectuals in the unstable Prague of 1900s was spent in deciding the bank to advance to, although each assumed they had a bank in eye, propped by their distinctive weapons. The doctor in Tomas and the artist in Tereza embraced heaviness of Being in their continued fidelity to each other with the ironic support of his sexual outings and her unvacillating desolation. The artist in Sabina (Tomas' mistress) and the academic in Franz (Sabina's partner) responded to lightness of Being in their effortless freeing of each other's emotions in the favour of the adrenaline rush that uncertainty brings. n  n   

On the surface, an intelligible lie; underneath, the unintelligible truth.

n  n As a spectator perched on Kundera’s hill, I felt sheepishly sorry for the four as their assumptions faded under occasional showers of doubt but they held on to their residual shades since habits are hard to abandon. Everything that cannot be fathomed or fought, is labelled 'es muss sein' (it must be).

A whole doctrine can be poured over as guidelines to wade this stream, caressing the surface with strokes of honesty, love, fidelity and optimism and pushing lie, betrayal and cowardice violently behind. But it is way easy to mark the 'surface' and 'underneath' in a painting; nigh impossible in life. Who knows what thunderous flash might turn either bank unattractive? Everyone who enters this cryptic stream is not looking to reach a bank; some simply grapple in the water, content by the thuds of moving waves of misgivings and contemplation that impart a certain momentum to their otherwise still lives. Sometimes, it’s the chaos that rings in a lullaby and no amount of Beethoven’s notes can prove a worthy competitor.

I continued to look at these four figures that shrunk as the twilight ventured and I was left with this sombre feeling in my heart:

Questioning love, cuts it short a bit,
But questioning is a dogged human habit;
Limping in cowardice is in sour taste,
But often leisure’s baton is flaming haste;
The clamour of new things reinstates the old,
And old remains just as difficult to behold;
Present lays quiet in dreams’ hostage,
And dreams never reach a mature age;
Freedom binds and Binding frees,
But everyone leads a life on lease;
When cemeteries appear gardens and uncertainty, a song,
The heaviness of life takes lightness along.

The references to Nietzsche, Tolstoy and Beethoven are tantalizingly well-placed. But the icing on the cake is the concept of 'kitsch'!

‌من یک‌جورایی کتاب رو سه بار خوندم. دفعه اول ٧ سال پیش. وقتی شروعش کردم تصمیم گرفتم بگذارمش برای وقتی دیگه؛ که الان مناسبم نیست. در ذهنم موقعیت مشخص کردم برای خواندنش. که هروقت در این موقعیت بودم دوباره برم سراغش. و حالا اون وقت دیگه رسیده بود. :)

و خوندمش. یک بار فارسی و یک بار انگلیسی. تقریبا همزمان.
(ستاره های نسخه انگلیسی و فارسی متفاوت اند.)

درواقع ماجرا این بود که داشتم می‌خوندمش، که دوستی تو گودریدز بهم گفت حتما به نسخه انگلیسی‌ هم مراجعه کنم. و چقدر خوشحالم که یکی بهم گفت، و منم پشت گوش ننداختم!
چون که...
باورم نمی‌شه.
کتاب فصل فصل حذف شده. همینطوری سانسور پشت سانسور. داستان‌هایی که تو ازشون هیچی نمی‌فهمی. و فکر می‌کنی کتاب فلسفیه (!) و منطقیه که نفهمی. نثری که می‌پره، و فکر می‌کنی مشکل از فهم توست. اما،
نثر انگلیسی روون بود، هیچ سختی یا نفهمیدنی در کار نبود. و خوندنش واقعا لذت بخش بود. اونقدری که امیدوارم کرد به توانایی خوندن کتاب‌های انگلیسی.
یعنی مسئله اینه که من نمی‌فهمم چطور این کتاب اینقدر تو ایران محبوبه. اینقدر همه دوسش دارن. اصلا فهمیدن داستان چیه؟ من فکر نمی‌کنم اگه فقط همینو خونده بودم، اصلا خوشم میومد از کتاب. جداً قسمت‌های خیلی مهمی از داستان توی نسخه فارسی حذف شدن. از صحنه‌های اروتیک گرفته، تا روابط بین افراد، اتفاق‌هایی که براشون میوفته، عقاید سیاسی، صحبت‌هایی راجع به خدا، حتی درمورد گوشتخواری! و...
و اونایی که حذف نشدن هم یه جوری نوشته شده که تو درست حسابی نمی‌فهمی.
یعنی موقعیت‌های زیادی بود که من یه پاراگراف می‌خوندم و بعد می‌رفتم سراغ نسخه انگلیسی و تازه می‌فهمیدم چی گفته! با اینکه استثنائاً مشکل سانسور نبوده. و غصه‌ش اینه که من پرویز همایون‌پور رو جزو مترجم‌های خوب و باسوادمون می‌دونستم...

خوندنش تجربه عجیب و قشنگی بود برام. بسیار به فکر فرو بردم و خیلی دوستش داشتم و رابطه عمیقی باهاش برقرار کردم.

***اما خواهش اکیدم اینه که یا نخونید، یا نسخه انگلیسی رو بخونید، یا هردو همزمان.

En ocasiones se suele clasificar al ser humano en función de la filosofía que adopta en su recorrido existencial. Por un lado, están aquéllos que se enfrentan a la vida con una ligereza prácticamente ingrávida, desprendidos de cualquier arraigo material o afectivo. Por otro lado, algunos viven con una carga tan pesada que en ocasiones parece que el mundo caiga sobre ellos y que no haya fuerza suficiente para seguir avanzando. Esta dicotomía se relaciona directamente con el concepto del eterno retorno que popularizó el filósofo Friedrich Nietzsche, basado en la repetición interminable de cada vida y evento. Toda decisión, error y alegría que experimentamos en nuestra vida volvería a producirse de manera infinita, una y otra vez. Esta responsabilidad, este peso existencial, puede resultar insoportable.

Kundera se permite poner en duda esta hipótesis y considera que la vida es un fragmento lineal y finito, por lo que tiene un principio y un fin. Aun así, este argumento no resulta prometedor. Una vida que no ha tenido una réplica pasada y no tendrá una réplica futura es una vida condenada a la incertidumbre ante la novedad de cada uno de los actos. Por si esto fuera poco, el autor abre el debate sobre el valor de una vida con fecha de caducidad. Si todo lo vivido ya es pasado, ¿cuál es el sentido de nuestra existencia? Ante esta perspectiva, nada parece tener importancia. Este vacío, esta levedad existencial, puede resultar insoportable.

Toda esta introducción es necesaria para posteriormente comprender el hilo conductor de la novela, que narra las elecciones y consecuencias de cuatro personajes que ven como sus vidas parecen interrelacionarse a lo largo de los años, en una época especialmente convulsa para Checoslovaquia.

Estos personajes, protagonistas absolutos de la novela, no son nada más que el hilo conductor de la historia. No llegan a emocionar, y en algunas ocasiones ni siquiera parecen humanos. Son meros ejecutores de sus propias acciones, que permiten avanzar en la tesis del autor. Y aun así, el resultado funciona perfectamente. Cada uno toma una actitud filosófica ante su propio destino. La maestría no radica en el análisis detallado de sus rasgos y de su personalidad, sino en el uso de individuos que permitan teorizar sobre algo mucho más complejo como es la existencia del ser humano.

Además, la estructura de la novela se adapta de manera formidable a su contenido. A través de capítulos cortos agrupados en siete partes, la narración avanza y retrocede bajo la perspectiva de los diferentes personajes. Una misma situación tendrá tantos puntos de vista como implicados haya en escena, y no siempre acaban coincidiendo las vivencias de cada uno.

La insoportable levedad del ser es una novela que probablemente se disfruta más tras su lectura. El autor hace un esfuerzo encomiable por crear una ficción sobre un tratado filosófico post-moderno. Así, establece su propia perspectiva sobre la existencia humana, mientras que narra una historia de ilusiones, de expectativas, de fracasos y, en última instancia, una historia de amor. La vida es compleja y Milan Kundera parece tenerlo claro. Solemos aprender todos los conceptos fundamentales mediante pares opuestos, pese a que nuestras decisiones acaban siendo una combinación de ambos. Tanto el peso como la levedad existenciales son insoportables, y una vida abocada a ellos es inviable. Pero si aceptamos la levedad a la que parece que el ser humano está condenado, podremos empezar a buscar esos pequeños destellos de belleza que están a nuestro alcance y, tal vez, encontrar el eterno retorno en nuestras vidas lineales.

A good Europop lit-fic offering—a bit outmoded now, like Snap! or 2Unlimited. But still compelling fodder for philosophising undergrads with higher aspirations than erotic encounters with their right hands. The narrator is droll, sardonic, wise, and almost unbearably smug. In fact, I thought about using the line The Unbearable Smugness of Being but I decided not to because . . . drat! Also: I have vivid memories of the film version, where Juliette Binoche’s underpants ride up her crack in a most pleasing manner for the teenage male viewer. I’m sure when Kundera wrote this novel he wanted his expansive intellectual vision reduced to reminiscences of cinematic titillation. I’m sure he’d appreciate this review’s emphasis on tawdriness over complex discourse on Czech politics. I’m sure. So: this hasn’t become a favourite. It was solid intelligent lit-fic: repetitious in places, ambitious in structure, scattershot in plot. I tripped up over the amount of quotable lines and overlooked the endless use of the catchphrase Es muss sein! I didn’t say anything when the Tomas plot turned into Confessions of a Window Cleaner (Manny’s favourite book, so I am told). I even cut Tereza some slack for being a self-loathing dormouse, and the other characters adulterous imbeciles who intellectualise their childish behaviour and hopscotch across Europe at the first sign of trouble. I think art and adultery make for entertaining bedfellows. If someone fellates you at the opera, is that somehow less damaging than getting fellated in a motel? Kundera doesn’t address this question exactly, but it would make for a good final book. He’s 82 now. Somehow, that makes this review seem even more disrespectful. I’ll pull the plug.

De multă vreme n-am iubit o carte așa de tare! A intrat direct în top 10 cărți preferate.
 
Acum niște zile m-am uitat la documentarul despre Milan Kundera (HBO), autorul ceh care din 1985 nu a mai dat niciun interviu, nu a mai avut nicio apariție în presă. S-a retras în Franța, spunând că un artist care își face treaba bine nu are nevoie să dea explicații suplimentare. Orice întrebare ar avea un jurnalist, el poate găsi răspunsul citindu-i literatura (atitudine care mi-a amintit, pe alocuri, de Salinger). Documentarul mi s-a părut tare bun și imediat ce l-am terminat am coborât la librăria de la parter și mi-am cumpărat “Insuportabila ușurătate a ființei”. De Kundera tot citisem cărți, însă fix la cea mai cunoscută a lui nu ajunsesem. Fabuloasă lectură. Dacă nu ați ajuns nici voi la ea, vă rog eu să ajungeți

Wiped out my previous review somehow. Let's see. Liked the plot/philosophizing combination. Had a slow start. Sometimes the good knight Sir Real shows up (hello and where are we?).

Neat mix of politics, sex, and scatological logic, if you will, such as the question I've never thought of: Does God have bowels since man is made in His image? Same question is posed re: his Son. Apparently one saint posited that yes, JC did, but no, he didn't use them. The Immaculate Digestion, then.

Great closing chapter centered on the main couple's dog, one Karenin, named after the famous Russian cuckold. Kundera asks (wisely), If pets enjoy the right to a dignified death via Youths in Asia, why not humans? Good question.

Bit of a flashback to Eastern European Cold War days. Soviet oppression, which nowadays translates to Russian aggression. The more things change, the more they stay the same, non?

يا إلهي!
ما هذا القئ؟
هذا الرجل عجيب
له القدرة على أن يعطي للسخف والتفاهة هالة من العمق
لم تعجبني أبدًا
هي أسوأ ما قرأت هذا العام بعد روايته الأولى، الجهل
التي أرى أنا فكرتها مكررة هنا أيضًا.
ولكن، علام تدور كل هذه الرواية وسابقتها أيضًا؟
تقريبًا نفس المحاور الرئيسية
أولًا : الحديث عن الحرب
وهنا أقصد حربه التشيك ضد روسيا الشيوعية
يتجلى فيها نقمه الشديد على روسيا والإتحاد السوفييتي
ثانيًا : الحديث عن الكتب
وهو ما كان ظاهرًا في شخص تيريزا
وفي إسم الكلبة كارينين
ثالثًا : الحنين إلى الماضي أو لعنة النوستالجيا
الحديث عن الفلسفة والثقافة :
وهو كان من أسوأ الفصول حقيقة
فالرجل كان جاهلًا بأفكار هؤلاء الفلاسفة، ولم يكن حديثه عنهم إلا لإضفاء شكل من عمق مزعوم
فمثًا حديثه عن العناصر الأربعة المكونة للكون عند فلاسفة اليونان الأوائل قال بعناصر أخرى لم أجد لها أصل حقيقي
وكذا حديثه عن فلسفة نيتشة
لم يكن عرضه لها سليمًا تمامًا
أخيرًا وليس آخرًا الحديث عن الجنس
وهو أكثر ما تكلم عنه الكاتب في هذه الرواية تقريبًا
لا تخلو صفحة واحدة من مشهد جنسي مقزز
وبالطبع مع سرده للتفاصيل المحددة ودقيقة لجسم المرأة والرجل
وهو ما أصابني بالغثيان أكثر من مرة
كذا حديثه عن الخيانات الزوجية
والعلاقات الغرامية غير المشروعة
ووصفه المقرف لتلك التفاصيل المحرمة.
خلاصة: أعتبرها من أسوأ ما قرأت هذا العام
ولا أعلم حقيقة سبب التقييمات المرتفعة بشكل عجائبي غير مبرر
وأعتقد أن السبب الوحيد الذي دفعني لقراءتها هو تقييمات الأصدقاء العالية
ولكني في النهاية لم أجد أبدًا ما يسرني
رواية قميئة مقززة
لم يشفع لها عندي سوى وجود كارينين
هي ما هون علي مدى سوء الرواية
وهو ما دفني للتكرم بإعطائها نجمة وحيدة
أرى أن كل هذه الأفكار أصبحت مبتذلة
وأنا مللت حقيقة من كثرة الحديث عنها
في النهاية : تحياتي .. علي مولا :D