لم أكمل الكتاب ..

تفاءلت بالكتاب بعد قراءة مقدمة المترجم الطويلة..
لكن أُصبت بالاحباط بعدما بدأت في متن الكتاب، ترجمة تعيسة جدا وتكاد تكون غير مفهومة في بعض الأجزاء :(
أستغرب هذه الترجمة السيئة من دار مثل المنظمة العربية للترجمة

Jean-Luc Marion's new book "The Erotic Phenomenon" is not a phenomenology of human sexuality. The connotations to the translated title may be very misleading for the American audience. Readers should be aware of this.

At the University of Chicago, I was fortunate enough to hear Marion speak upon the topic of his new book. He argues that love cannot be explained with a metaphysics, therefore he pursues it phenomenologically. He lays out a wonderfully crafted juxtaposition on various accounts of love (e.g. augustine, hegel, keirkegaard, et al.) He claims that love is a defining characteristic of humanity. He refurbishes Descartes' famous "Cogito ergo sum" (I think therefore I am) into his own "Amo ergo sum" (I love therefore I am).

St John the Theologian tells us -- twice in the fourth chapter of his first epistle (verses 8 and 16) that 'God is love.' Not 'God is loving,' nor 'God loves.' No, God simply is love. So it shouldn't be surprising if a priest or theologian says the same thing. But the most splendid explication of this from a philosophical perspective has recently been published -- Jean-Luc Marion's The Erotic Phenomenon (University of Chicago Press, 2007).

Marion is a Roman Catholic layman and arguably the leading philosopher in France today. Although he has written on a number of philosophical topics, including his important work on Descartes, he is best known in theological circles for his God Without Being: Hors-Texte (University of Chicago Press, 1995). In that work he argued that most philosophical and even theological discourse about God is irredeemably metaphysical, i.e., it speaks of God in the language of 'being.' As a result, much discourse about God is guilty of 'conceptual idolatry.' The proper name for God, Marion argues, is Love. His affinity to the apophatic tradition of Eastern Orthodoxy was immediately apparent upon reading his book, and he is, in my opinion, the most important living philosopher and the one whose work is most congruent with the Orthodox worldview.

Now, more than a decade later, Marion returns to his theme in an extended philosophical reflection upon and account of love in many forms -- but all, at root, as having to do with God. While the book is not a light read, it is a rewarding one, and I believe it is a timely one for Christians. As a reviewer for Le Monde wrote, 'In attempting to place love at the center of things, Jean-Luc Marion wishes to escape the reign of heartless reason.' While I don't have the time or space here to reprise the contested nature of reason today, particularly religious reason, I do want to give you a sample of Marion's work. Here is the better part of the work's last two paragraphs.

'When God loves (and indeed he never ceases to love), he simply loves infinitely better than we do. He loves to perfection, without a fault, without an error, from beginning to end. He loves first and last. He loves like no one else. In the end, I not only discover that another was loving me before I loved, and thus that this other already played the lover before me (§41), but above all I discover that this first lover, from the very beginning, is named God. God's highest transcendence, the only one that does not dishonor him, belongs not to power, not to wisdom, not even to infinity, but to love. For love alone is enough to put all infinity, all wisdom, and all power to work.

'God precedes and transcends us, but first and above all in the fact that he loves us infinitely better than we love, and than we love him. God surpasses us as the best lover.'

Probably the hardest to read book about a simple fact in the history of literature. You can't be unless you love. I love, therefore I am. A very rich book. Hard. But rich.

Wow! Has anyone noticed how indebted Marion's discussion of the "flesh" in the second half of the book is to Michel Henry's notion of flesh? It is wierd that Marion does not footnote Henry at least once!

Philosophy is hard.

What an excellent work. It is incredibly rich, delving into jealousy, suspension, self-love and all the failures and difficulties of love, and on the other side hopeful with its examination of faithfulness, the oath, the third party and other rich concepts. Its also incredibly difficult....but worth it.

The first 60-70 pages or so of this book were torture, full of unjustified claims to 'obviousness' and circular arguments and such with no clear sense that there might eventually be a payoff. The ideological bias of his Christian thought is quite clear throughout the book, which is at times not much more than a thinly veiled attempt to offer a rationale for the dogma of his Church. That would be fine if the book wasn't presented as pure philosophy. Church dogma may be divinely inspired, mabye even 'true', but philosophy it isn't.

Eventually, however, some interesting ideas do start to take shape. They are still occassionally undermined by the ideological influence, but there is clearly some meat to his ideas, even some moving, poetic moments, though even these moments sometimes threaten to dissipate into sentimentality. I kept thinking while reading that he might have achieved more success if he had written it as poetry, condensing it from 222 pages into something closer to 10. In the end, I can't say that it was worth the considerable effort it took to sort out the meaningful from the meaningless.

He kind of hand waves psychoanalysis away in the first chapter so it’s 2 stars from me.

I already recommend it and I'm not even done.

Ο Μαριόν είναι αναμφισβήτητα από τις μεγαλύτερες ντίβες της τρέχουσας γαλλικής φιλοσοφικής σκηνής, ακαδημαϊκής και μη (συμφωνείς ή όχι μαζί του, σ’ αρέσει ή όχι η φαινομενολογία όπως την κάνει). Κι όμως, ή κι ακριβώς χάρη σ’ αυτό, δεν διστάζει να αναμετρηθεί φιλοσοφικά με ένα από τα κλασικά μεν πλην ολισθηρά θέματα, τον έρωτα –που διαλέγει να τον αναπτύξει ως ερωτικό φαινόμενο.
Κι αυτός, ένας φιλόσοφος με το παπιγιόν και την καθολική του πίστη, αναλαμβάνει σαν σύγχρονος Ντεκάρτ (για τον οποίο δεκαετίες τώρα μάς προσφέρει θαυμαστές ερμηνείες) να μας εκθέσει τους δικούς του «έξι στοχασμούς» -έξι όσες οι μέρες της δημιουργίας και οι καρτεσιανοί στοχασμοί, αλλά διόλου μεταφυσικοί, ρητά μάλιστα ενάντια στην παραδοσιακή μεταφυσική του θεού και του υποκειμένου. Είναι ένα φιλοσοφικό ημερολόγιο μιας προσωπικής ενδοσκόπησης και, έτσι, μιας δημιουργίας.
Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο και εξαιρετικά φιλόδοξο, που αφήνεται στον αναγνώστη του και εμπιστεύεται τη δική του κρίση. Μιλά εξαρχής στο πρώτο πρόσωπο (πώς μπορείς να μιλήσεις για τον έρωτα παρά μόνο ως εγώ;), αναλαμβάνοντας το ρίσκο να μιλήσει στο όνομά του, αλλά –κι αυτό είναι ενδιαφέρον- στο όνομα και του αναγνώστη, διότι «μπροστά στο ερωτικό φαινόμενο η ισότητά μας είναι τόσο απόλυτη, όσο μπροστά στη μοναξιά μας». Κι η αναγνώστρια κι ο αναγνώστης καλούνται να «επαληθεύσουν» για δικό τους λογαριασμό αυτές τις στιγμές του φαινομένου, άρα να προσδώσουν την (σιωπηρά) επιδιωκόμενη καθολικότητα του φιλοσοφικού λόγου.
Ο Μαριόν επιχειρεί, με τον πλούσιο (και ορισμένες φορές στα όρια του φλύαρου) φαινομενολογικό του λόγο να κάνει τομές στο βίωμα και τον λόγο περί έρωτος. Χωρίς αναφορές στα τόσο σπουδαία σχετικά κείμενα της φιλοσοφικής παράδοσης (ή της λογοτεχνίας). Αυτά προϋποτίθενται, αλλά δεν χρειάζεται να μας απασχολήσουν θεωρητικά και επιχειρηματολογικά! Δεν έχει νόημα να παρουσιάσω τις «θέσεις» ή τις «απόψεις» του Μαριόν για το ερωτικό φαινόμενο. Δεν είναι ζήτημα «απόψεων». Το βιβλίο του απαιτεί προσεκτικό διάβασμα και συνεχόμενο. Μόνο οι τίτλοι των έξι στοχασμών είναι ενδεικτικοί: Για μια ριζική αναγωγή [από τη βεβαιότητα στην εαυτότητα], Για τον καθένα κατά μόνας –ότι μισεί τον εαυτό του, Περί του ερώντος –ότι πρώτος αυτός θα εκδηλωθεί, Για τη σάρκα –ότι ερεθίζεται, Για το ψεύδος και την αλήθεια, Για τον τρίτο –ότι έρχεται. Όποια περίληψη θα αδικούσε, γιατί το κείμενο και το υποκείμενο/φιλόσοφος Ζαν-Λυκ Μαριόν μάς ζητούν ν’ ακολουθήσουμε τη δική τους πορεία και να την αναλάβουμε για προσωπικό μας λογαριασμό –και άρα οφείλουμε να πληρώσουμε γι’ αυτό. Τον χρόνο μας, τον εαυτό μας, τον έρωτά μας. Τι μένει στο τέλος –;
Ο εραστής, που απολαμβάνει και κατέχει, δεν το καταφέρνει αυτό παρά το μέτρο που ξεχνά τον εαυτό του και αφήνεται πρώτος: καταρχάς, γενικά και κατ’ αρχήν με την πρωτοβουλία του’ έπειτα και ακριβέστερα ερωτικοποιώντας πρώτα τη σάρκα του άλλου και όχι τη δική του (δεν το μπορεί εξάλλου γιατί δεν την έχει)’ και οφείλει να περιμένει επίσης να του δώσει τη δική του ο άλλος’ και τέλος αποτίοντας στον άλλο μονομερώς την πίστη που εκείνος δεν μπορεί να υποσχεθεί. Ο έρως του αποδεικνύεται εξίσου αφιερωματικός και δωρεάν με την αγάπη, από την οποία εξάλλου δεν διακρίνεται πλέον. Χρειάζεται πολλή αφέλεια ή πολλή τύφλωση ή μάλλον να αγνοεί κανείς τα πάντα για τον αγαπώντα και για την ερωτική λογική για να μη δει κανείς ότι η αγάπη κατέχει και αναλώνει όσο ο έρως προσφέρει και εγκαταλείπει.
Έρως κι αγάπη γίνονται ένα, χωρίς ο Μαριόν να υποκύπτει σε κάποιον ιδεαλισμό που κρύβει την αναγκαία σεξουαλική τους έκφραση. Και πάντως δεν είναι απλώς φαινομενολογικά περιγραφικός του ερωτικού φαινομένου. Μέσα από όλα, μοιάζει να προτείνει έναν νέο ερωτισμό, που υπερβαίνει το αυτόνομο καρτεσιανό υποκείμενο, που αναγνωρίζει στον Θεό το πρότυπο του απείρως τελειότερου από εμάς εραστή, που φέρνει ξανά τον φιλοσοφικό λόγο να μιλά με νόημα για όλα αυτά.
Γιατί πάντα «εσύ με αγάπησες πρώτος». Όχι γιατί, εν τέλει ναρκισσιστικά, αποφεύγω να ρισκάρω την πρωτοβουλία μου (χωρίς τέτοια θα έμενε ουσιαστικά μια εκκρεμότητα η αγάπη και του εαυτού μου), αλλά γιατί ανακαλύπτω, ακόμη και μέσα στην ορμή μου και καθώς της αφήνομαι, ότι η πρωτοβουλία δεν μου ανήκει και δεν την εγκαινιάζω πρώτος, αλλά με περίμενε, με απορροφά και με υποστηρίζει όπως ο αέρας προκαλεί το πέταγμα ή το νερό το κολύμπι.
Και καταλαβαίνω επιτέλους ότι ο άλλος είχε ήδη αρχίσει να γίνεται εραστής πριν από μένα’ ότι βαδίζοντας στα τυφλά το δρόμο της ερωτικής αναγωγής, στην πραγματικότητα είχα χωρίς αμφιβολία ήδη βρει αυτό που νόμιζα ότι ψάχνω μόνος’ ή ότι, ακριβέστερα, αυτό που αναζητούσα με είχε ήδη βρει και με είχε οδηγήσει κατευθείαν πάνω του. Τώρα, τα αποτελέσματα της σύγκρουσης δεν είναι ποτέ εγγυημένα :)

ظاهرة الحب

أن الحب سلوك ثقافي قبل أن يكون شعوراً عاطفياً باطنياً وفردياً ، إننا نتعلم الحب قبل أن نحب ، يتشكل لدينا تصور فكري عبر التنشئة الاجتماعية عن الحب قبل أن يتحول إلى عمق وجودي ، إننا نفكر فيه ونتأمله قبل أن نعيشه . ودليل ذلك أن الحب قبل القرن العشرين كان عقلياً غايته الفضيلة والحكمة ، وهو بذلك يناقض الحب العاطفي الذي غايته الجسد فقط ، لذا مثل هذا النوع مسكوت الحضارات ، باستثناء بعض الحالات القليلة . وعندما دعت فلسفة الأنوار إلى تحرير العقول من جميع أشكال الوصاية في جميع مجالات الوجود البشري ، أدى ذلك إلى تحرير الجسد نفسه بكل ما يحمله من مشاعر وانفعالات وغرائز . أما في القرن التاسع عشر ، خاصة بعد النصف الأول منه بدأت الدعوة إلى تحرير الشعور من قبل الفلسفة الظاهراتية (إدموند هوسرل) ، وتحرير الجسد مع (موريس ميرلوبونتي) ؛ الأمر الذي فسح المجال أمام كل أنواع التعابير الجسدية كالرقص والموضة والرياضة والإشهار إلى حد تحولت معه إلى أنساق تتسم بالتنظيم الذاتي وتحقيق الأغراض الخاصة ، أي اللذة . هكذا تحول الحب إلى جنس ؛ ومن ثم ليس لهذه الأنساق غاية أخرى غير تحرير الجسد كي يكشف عن كل طاقاته اللذوية . ليس الرقص تناغم حركات وتناسق تعابير من أجل تبليغ رسالة تستجيب للذوق الجمالي وتحقق متعة فنية فحسب ، بل حركات موضوعية غايتها تحريك الغريزة ودغدغة المشاعر وإشعال فتيل الرغبة ، لذا أصبح من الضروري مزج الأغاني بالرقص ، فالعين تسمع أحياناً قبل الأذن كما هو حال الأغاني المصورة (الفيديو كليب) . إن العين سيدة الحواس وأكثرها إدراكاً ، فإذا اشتغلت غلبت على غيرها ، فلا السمع يقدر حينها على الإنصات وتذوق جمال الأغنية التي يفترض أن تسمع ونحن نراها .
أما الموضة فأغلب اللواتي يمارسنها ملكات جمال أو عارضات ، بمعنى أن الجسد يُجمل اللباس وليس العكس ، وتاريخ اللباس يشهد على ذلك . يخضع فعل تعرية الجسد ، سواء تعلق الأمر باليدين أم بالساقين أم بالظهر أم بالجسد برمته ، إلى لعبة الضوء والظل ، ذلك أن منطقة العراء هي التي تجمل اللباس . ((حاول كرستيان ديور ابتكار موجة موضة تقوم على قاعدة إظهار المناطق القبيحة في جسد المرأة ، ويقصد بذلك القفا والساق ، فيحولهما إلى أكثر المناطق إثارة ، وهو ما تم فعلاً عندما صمم ألبسة نسائية بلا ظهر ، وكذلك تنورات قصيرة)) . وطالما أن الرقص والموظة يتطلبان جسداً بمواصفات معينة ، فإنه يحتاج إلى الرياضة التي تعتمد على تمارين دقيقة وحميات صارمة ومضبوطة ، وهذه تعتمد علماً خاصاً بالتغذية وهكذا دوليك إلى أن نعود إلى الجسد من جديد . باختصار شديد : هذا زمن فرويد ، كل شيء فينا يحركه اللاشعور ، وهذا الأخير يستمد طاقته من الليبيدو ؛ لذا لم نعد نحب ، بل نمارس الحب ، أو الجنس صراحةً لا بمعنى الجماع وحده ، بل بمعنى تحقيق اللذة ، وإن كانت طرق الإشباع ملتوية .
وإذا كان هذا هو وضع الحب في الستينات فقد تمت بعد السبعينات العودة إلى الحب ، وإن صَعُبَ على الناس التخلص من الجسد . مما يعني أن الحب لم يتغير ، وحدها تشكلاته وملفوظاته تغيرت ، فإما أن يتبدل بحسب السياق الزمني أو النوع أو مراحل العمر . يعتبر الحب المختلط القاعدة في العلاقات العاطفية ويكون بين المرأة والرجل (الفتى والفتاة) ، وقد يكون حباً عذرياً مثالياً ، أي شغفاً بلا وصال جسدي . وقد يكون حباً تهتكياً لذوياً غرضه الإباحة والإشباع الجسدي . فإذا خرج الحب عن العلاقة المختلطة اعتبر حباً شاذاً كالحب المثلي أو حب القاصرين والقاصرات .