Έχοντας διαβάσει τόσες διθυραμβικές κριτικές, ακολούθησα τον Σιντάρτα στο πνευματικό του ταξίδι που δεν είναι μία ευθεία γραμμή, τουναντίον έχει λοξοδρομήματα. Διδάσκει την ορμητικότητα των φόβων, την φλογερή τροχιά του έρωτα (η ιστορία με την Καμαλα με άγγιξε βαθύτατα) καθώς προσπαθεί να βρει τη χαμένη ενότητα του Είναι του. Δεν προσπαθεί να μεταδώσει σοφία γιατί η σοφία του ηχεί πάντα σαν τρέλα. Μόνο γνώση μεταδίδει για να ταξιδεύουμε σαν αστέρια σε σταθερή τροχιά, ανεξάρτητα από την πνοή του ανέμου. Ο Σιντάρτα μου επιβεβαίωσε αυτό που υπέθετα, πως οι άνθρωποι-παιδιά έχουν την ικανότητα ν' αγαπήσουν. Αυτό είναι το μυστικό μας, η δύναμη και η αδυναμία μας.

4.5 STARS

Αυτό το βιβλίο που έμελε να είναι το τελευταίο της χρονιάς με δυσκόλεψε πάρα πολύ στο να βγάλω ένα συμπέρασμα, να του δώσω τη βαθμολογία που του αξίζει. Είμαι σκληρός αλλά προσπαθώ να επαναπροσδιορίζω, να μη γίνομαι απόλυτος κι αδυσώπητος.

Το βιβλίο αυτό λέει την ίδια ιστορία που λένε όλα τα μεγάλα βιβλία για τη φθορά του ανθρώπου τόσο μέσα στο ομοιογενές σύστημα μοναχικότητας, κατάκτησης της γνώσης κι εξεύρεσης του εαυτού, όσο και στην εντονότητα του κόσμου. Δε γίνεται να βρίσκεσαι στο ένα χωρίς να έχεις περάσει απ’ το άλλο, απ’ όποια πλευρά κι αν το πιάσεις κι ούτε γίνεται να μιλάς τόσο ακατάπαυστα, να λατρεύεις να ακούς τον ήχο της φωνής σου, να εισπράττεις την προσοχή των άλλων χωρίς να έχεις μάθει ν’ ακούς, ούτε αυτά γίνονται το ένα χωρίς το άλλο. Η γνώση κι η εμπειρία πορεύονται αντάμα, η καθεμιά βαφτίζεται μέσα στην άλλη, έτσι σχηματίζονται γνώμες, έτσι πατάμε γερά στις ατραπούς και μαθαίνουμε πως οι δυσκολίες δεν είναι σοβαρότερες απ’ όσο αντέχουμε και να ευχαριστούμε τη Θεία Πρόνοια που δεν είναι περισσότερες. Ένα ακόμη σημαντικό μάθημα αυτής της κοπής βιβλίων είναι πως ο ρόλος μας δεν είναι αυτός του κριτή, ποιός είμαι εγώ να κρίνω, μπορώ να πορεύομαι και η δυναμικότητα δεν αναιρείται απ' την υπομονή. Δυο αξίες είναι, όχι αλληλένδετες, ούτε αλληλοαναιρούμενες.

Ήθελα να το απαξιώσω γιατί η προηγούμενη εμπειρία μου απ’ τον Έσσε δεν ήταν καλή, χαρακτηρίζοντας το λυρικό. Ύστερα κατάλαβα πως το κάνει επίτηδες. Δεν είναι απλά λυρικό εκεί που χρειάζεται κι ίσως σε ορισμένα σημεία που δε χρειάζεται, είναι εύκολο να διαβαστεί, κυλάει. Είναι το ίδιο τέχνασμα που χρησιμοποιούσε ο δικός μας, Ξενόπουλος για να είναι προσιτά τα έργα του στο παιδί, στο βενζινά, στο λόγιο, να δρέψει ο καθένας αυτό που μπορεί.

Ο Μίλλερ είχε δίκιο, αυτό το βιβλίο λέει σπουδαία πράγματα με ωραιότερο τρόπο και σκληρότερο από τη Βίβλο. Αυτό και ο Ζαντίγκ θα έπρεπε να βρίσκονται σε όλα τα σχολεία.

Για ‘μενα προσωπικά το βιβλίο είναι λίγο, έμαθα το μάθημα μου απ’ τη ζωή μου και από άλλους πολύ μεγάλους συγγραφείς. Όμως κάθε επανάληψη είναι καλή, βοηθάει στην εμπέδωση.

Και κάτι ακόμη, υπάρχουν αλήθεια σας λέω πολλοί άνθρωποι χαμένοι εκεί έξω, μόνοι ή αποπροσανατολισμένοι στη συνάφεια του κόσμου που τη χαρακτήρισε ο τρισμέγιστος Καβάφης. Αυτό το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί απ’ όλους. Δωρίστε το.

Τα φιλιά μου, τα σέβη μου σε όσους είναι καλύτεροι μου και πιο βασανισμένοι και καλή χρονιά να έχουμε. Αυτές οι επόμενες ημέρες αξίζουν τη χροιά που θα τους δώσουμε κι αυτή πρέπει να είναι μόνο η συντροφικότητα κι η αγάπη, απολογισμό και στόχους μπορούμε να βάζουμε κάθε μέρα, όπως μου έμαθε κάποια φίλη, δεν είναι αυτή η αξία της μέρας ή των γιορτών.

Τέλος, θα ήθελα να πω δυο λόγια για το πώς έφτασε στα χέρια μου αυτό το βιβλίο. Υπάρχει ένας ‘’θεσμός’’ στη Λέσχη του Βιβλίου ( http://www.λέσχη.gr/forum/ ) αφορά τη συμμετοχή των μελών προτείνοντας τρία βιβλία της επιλογής του και μετά γίνεται κλήρωση ποιος με ποιόν. Δε θα το διάβαζα διαφορετικά, θα το είχα απορρίψει. Δεν είναι τρομερό; Είναι γιατί έχω μια φίλη που τη διέλυσαν οι άνθρωποι κι έχω μια πρώην που την ξεσκίσανε οι συνθήκες. Καμιά τους δε διαβάζει, πως θα μπορούσαν τώρα να ξεκινήσουν με ένα Κόκκινο και Μαύρο, ή τις Χαμένες Ψευδαισθήσεις, ή το Εγχειρίδιο Πρακτικής Σοφίας και τη Μυστική Ζωή. Δύσκολα βιβλία που απαιτούν το δικό μας ‘’μαζοχισμό’’ αγαπητοί συναναγνώστες. Αυτό όμως το βιβλίο και ο Ζαντίγκ θα επιμείνω είναι εύκολα και άξια βιβλία ακόμη και για ανθρώπους που μπορεί να μην ξαναδιαβάσουν ποτέ.