2.5☆

เรื่องนี้เข้มข้นและเร้าอารมณ์ทุกฉาก ทั้งฉากการรบ, ฉากพิธีกรรม และฉากอื่นๆ ซึ่งผมคิดว่าเพียงพอแล้วสำหรับนิยายที่เล่าเรื่องในยุคคาร์เธจ (241 ปีก่อน ค.ศ.) โดยไม่ต้องคิดถึงเรื่องความสมจริง และโฟลแบรต์ก็เลือกที่จะเขียนเรื่องในยุคนั้นเพื่อจะได้ "ใช้จินตนาการอย่างเต็มที่" แต่สุดท้ายเขาก็อดไม่ได้ที่จะค้นคว้าข้อมูลทางประวัติศาสตร์มาประกอบการเขียนตามหลักการของนักเขียนแนวสัจนิยม เขาใช้เวลาประมาณ 5 ปีติดต่อกันในการเขียนเรื่องนี้ เมื่อได้อ่านข้อมูลเกี่ยวกับการเขียนเรื่องนี้ของเขาในส่วนท้ายเล่มผมรู้สึกชื่นชมความตั้งใจของเขามาก

เรื่องนี้เป็นเรื่องสงครามระหว่างฝ่ายคาร์เธจกับฝ่ายทหารรับจ้างซึ่งโกรธแค้นคาร์เธจเพราะไม่จ่ายค่าจ้างตามที่ตกลงกันไว้ และ มาโต้ แม่ทัพฝ่ายทหารรับจ้างตกหลุมรัก ซาลัมโบ ธิดาของแม่ทัพฝ่ายคาร์เธจ

ส่วนที่ผมชอบมากในเรื่องนี้คือ การบรรยายความรู้สึกของซาลัมโบที่มีต่อมาโต้ ซึ่งโฟลแบรต์เองก็ไม่แน่ใจว่าเธอรู้สึกอย่างไร (อ่านแล้วนึกถึงเรื่องมาดามโบวารี) และ ฉากที่มาโต้ปฏิบัติต่อซาลัมโบในกระโจมของเขา จนซาลัมโบถึงกับคิดว่า "นี่น่ะหรือ... คือชายผู้ทรงอำนาจเหลือล้น คนที่ทำให้คาร์เธจสะเทือนสะท้านไปทั้งเมือง!"

เรื่องนี้เต็มไปด้วยฉากความทารุณโหดร้ายของทั้งสองฝ่ายซึ่งโฟลแบรต์คาดว่า "จะมีผลให้คนประสาทอ่อนต้องใจสั่นนอนไม่หลับ" แต่สำหรับผม การดูข่าวสงครามซึ่งผู้ก่อสงครามไม่ต้องออกไปรบ ทหารไม่ต้องประชิดตัวข้าศึกให้มือเปื้อนเลือด สร้างความสะเทือนใจให้มากกว่า

นอกจากนี้โฟลแบรต์ยังบรรยายถึงชีวิตชาวเมืองและการปกครองเมืองคาร์เธจที่มั่งคั่ง ถึงแม้จะมาจากจินตนาการแต่เขาก็ "หลีกเลี่ยงข้อผิดพลาดทางประวัติศาสตร์" แล้ว ทำให้ผมรู้สึกว่าได้ความรู้ใหม่มากมาย เช่นการบรรยายถึง กระโจมขายรูปเคารพแทนองค์เทพีตานิต์รอบวิหารเทพีตานิต์ ทำให้ผมรู้ว่า การขายของศักดิ์สิทธิ์รอบสถานที่ศักดิ์สิทธิ์อยู่คู่กับมนุษยชาติมาเป็นพันปีแล้ว

Anh chàng mặt phị, mắc bệnh thần kinh, ế vợ và viết những câu chuyện buồn nẫu ruột, lại cho ra một quyển tiểu thuyết lịch sử làm người ta trố lòi cả mắt vì sự kì vĩ và đồ sộ của nó. Một lịch sử được tái hiện với âm mưu và máu, cùng với những biểu tượng và ẩn dụ tràn đầy tác phẩm. Một tuyệt tác về về cái ác và chiến tranh.
Bóng dáng lộng lẫy cùng với “đạo đức” và “sự dâm loạn” của Emma Bovary đã làm nên tên tuổi của Flaubert. Thế nhưng cuộc sống thượng lưu ở Paris đã làm người ta quên bẵng đi cuộc chiến Punic từ thời cổ đại, không khí êm ái, tình yêu và sự lãng mạn làm người ta bỏ qua chiến tranh bạo tàn đẫm máu ở Carthage. Dù ở hiện đại hay cổ đại, dù là chiến tranh hay hòa bình, Bovary và Salammbo vẫn có những điểm kết nối tương đồng vẫn là vỡ mộng rồi tuyệt vọng, tiếc nuối khôn nguôi, và Flaubert vẫn luôn có tài làm người đọc day dứt.