.

جنون امر کلی

ما امر کلی را در فلسفه پی گرفته‌ایم و معمولاً از منظر عقل و منطق، به آن نگریسته‌ایم. چه در جریان ترجمه قرن دوم هجری به بعد که با یونان آشنا شدیم، و چه در دوره معاصر، تنها از همین زاویه به آن خیره شده‌ایم و نمودهای محدودی از آن را دیده‌ایم. ما حتی دریچه علم را هم برای نگریستن به امر کلی چندان معتبر ندانسته‌ایم و هنگام رفتن سراغ آن، بیشتر به دنبال قدرت و کارآمدی بوده‌ایم. در حالی که پس از مواجهه ما با دنیای جدید و به ویژه پس از تشکیل حکومت پهلوی، ما در همه شئون زندگی با امر کلی روبه‌رو هستیم؛ البته بدون آن که ببینیمش. ما توانِ باز کردن دریچه‌های مختلف به آن را نداریم درحالی که متأثر از آن زندگی می‌کنیم. «رمان» یکی از مهمترین نمودهای امر کلی در دنیای حاضر، بوده و هست اما ما رد پای «کلی» را در آثار نویسندگان خارجی ندیده‌ایم. این ندیدن‌ها باعث شده دچار تحلیل‌های اشتباه شویم و در فهم مقولات مدرن دچار توهم بشویم. به خصوص در جایی که با مفاهیم سابقه‌دار روبه‌رو بوده‌ایم، بسیار به بیراهه رفته‌ایم. یکی از مهمترین این مفاهیم گمراه‌کننده در رمان؛ «عشق» بوده و هست.

ما درک نمی‌کردیم و نمی‌کنیم که وقتی نویسنده‌ای خارجی از «عشق» می نویسد، با آن به مثابه امر کلی درگیر است. برعکس، ما عشق را به مثابه امری یکتا خوانده‌ایم و می‌خوانیم همان گونه که در سنت ادبی ما بالیده و شاخ و برگ پیدا کرده. ما دلیل خودکشی «آناکارنینا» را نمی‌فهمیم چون صحنه‌های پرشکوه همراهی او و ورونسکی را نوعی رستگاری یا لااقل زمینه آن می‌پنداریم. ذهن ما به «اتحاد عاشق و معشوق زیر سایه عشق» تکیه دارد و خیال ما از فریب عشق در خفاست. مگر عشق هم فریب می‌دهد؟ عشقی که ما در سنت ادبی‌مان می‌شناسیم، نه. نزد ما عشق و صدق همزادند و حتی از یک جوهرند. ما متوجه نمی‌شویم که چطور «عشق به مثابه امر کلی» فریب می‌دهد، زیرا هیچ مصداقی توان حمل همه سنگینی امر کلی را ندارد. رابطه کلی و جزئی لغزنده است. جزئی از آنجا که نمودِ کلی است آن را باز می‌تاباند، و از آنجا که همه آن نیست (چون تنها سایه‌ای از آن است) آن را پوشیده نگه می‌دارد. به همین دلیل کلی در هر مصداق طلوعی دارد و غروبی. خودکشیِ زنی اخلاق‌مدار چون آنا یک ضرورت است برای غروب «عشق به مثابه امر کلی»، همچون خیانت او که یک ضرورت بود برای طلوع «عشق به مثابه امر کلی»؛ هیچ‌کدام در حوزه انتخاب او نبود.

یکی از بهترین رمان‌هایی که این طلوع و غروب را در برابر ما به نمایش می‌گذارد، «مادام بوورای» فلوبر است. داستان این زن به گونه‌ای نیست که ذهن ایرانی ما بتواند آن را به راحتی چونان «عشق به مثابه امر یکتا» بخواند. او سه معشوق دارد و در هر رابطه نیز به‌تمامه معشوق است. روایت فلوبر به ما اجازه نمی‌دهد یکی از آن مصداق‌ها را اصل در نظر بگیریم و دو تای دیگر را مجازی بدانیم. فلوبر ما را با سه مصداق از عشق در «یک زندگی» روبه‌رو کرده است تا «عشق به مثابه امر کلی» را واضح و عیان ببینیم. روایت فلوبر از هر سه عشق چنان پرشور و در عین حال همسطح است که برای فهم قصه، ما چاره‌ای جز کنار گذاشتن فهم کهن‌مان از عشق و نزدیک شدن به دیدگاه غربی نداریم. شخصیت‌پردازی اِما چنان خوب انجام شده که ما به عینه متوجه می‌شویم او در پیِ «عشق» است و هربار نزد کسی می‌جویدش، اما به چنگش نمی‌آورد. چرا به چنگ نمی‌آورد؟ چون اساساً امر کلی در زندگی زمان‌مند دنیوی در دسترس نیست. عشق نیز چونان مفاهیم کلی دیگر، در هر مصداق طلوعی دارد و غروبی. برای همین وقتی در پایان داستان، زمانی که بوواری برای تن‌فروشی سراغ رودولف می‌رود، از او پاسخ منفی می شنود. آن دو زمانی «چیزی» به حساب می‌آمدند که برای طلوع عشق برگزیده شده بودند ولی حالا هیچ نیستند.

«هرچه بود خوشبخت نبود، هرگز احساس خوشبختی نکرده بود. این نابسندگی زندگی از چه بود، از چه ناشی می‌شد این که به هرچه تکیه می‌کرد درجا می‌گندید؟... اگر به راستی در جایی انسانی نیرومند و زیبا وجود داشت، انسانی نستوه، سرشار از شور و در عین حال طرافت، با قلب یک شاعر و چهره یک فرشته، که چنگ به دست داشت و رو به آسمان مدیحه‌های نکاحی می‌خواند، اگر وجود داشت چرا اِما اتفاقی به او برنمی‌خورد؟ آه! چه خیال محال! به راستی که هیچ چیز ارزش جست‌وجو نداشت؛ همه چیز دروغ بود! هر لبخندی خمیازه‌ای از ملال را پنهان می‌کرد و هر شادی‌ای لعنتی را، هر لذتی چندشش را، و از بهترین بوسه‌ها چیزی جز میل تحقق‌ناپذیرِ خوشیِ بزرگتری روی لب‌ها نمی‌ماند.»

فهم خودکشی مادام بوواری تنها از مسیر درک این تکرار قابل فهم است، تکراری که زندگی را به بیهودگی می‌کشاند. مادام بوواری نمی‌تواند چونان سیزیف بار حکمِ تکرار را به دوش بکشد، همچون همه انسان‌های مادی که چنین توانی ندارند. پذیرش تکرار تنها در افسانه‌ها ممکن است، جایی که امر کلی صورت ذهنی دارد نه مادی. نگاهِ سنتی ما به امر کلی، که آن را فقط در عالم ذهن می‌جسته، امکانِ درک این تکرار را از ما گرفته است. ما تکرار این جهانی را و اساساً زندگی را، در نسبت با اراده‌ای یکتا و به مثابه تجلی می‌فهمیم به همین دلیل درکی از «جنونِ امر کلی» نداریم. عقل نزد ما رو سوی عالمِ بالا دارد و امر کلی را آنجا در می‌یابد. ما مصداق‌ها را با «میل و عشق» درک می‌کنیم که فرای عقل و جنون، ضد و ند را در خود جمع می‌کند.

در این دنیا، جایی که ظرفیت و قواعدش دائرمدار ماده تعین پیدا کرده، هیچ چاره‌ای از طلوع و غروب نیست. مرگ و زندگی همزاد هم‌اند. «عشق به مثابه امر کلی» نمی‌تواند تولد و مرگ را با هم نشان ندهد. دست شستن از یکی، روگرداندن از دیگری است. به خلافِ «عشق به مثابه امر یکتا» که متحد جاودانگی است و از صداقت و رستگاری جدایی‌ناپدیر است.

Madame Bovary es sobre la figura de la mujer y el hombre en medio de la realidad burguesa.

Antes de empezar con mi reseña (que es un poco extensa) hay tres puntos importantes dentro de la obra dignos de análisis:
1. La narrativa, ya que ella se caracteriza por dos cosas: la ironía situacional que la hay muchísima y los pasajes descriptivos que se apegan a ese movimiento realista que se busca recrear, donde hay puntos muy buenos y otros que cansan con toda la monotonía y el día a día de la vida rural del campo.
2. La evidente crítica a un sistema burgués que no es correcto moralmente y que desborda una sucesión de hipocresía, convenciones sociales y política que castigan a sus participantes.
3. Y por último pero no menos importante: Emma Bovary. De la cual es la que voy a hablar durante toda esta reseña y su complicada relación con los hombres y el entorno que la rodea.

Advertencia: ¡Posibles spoiler!

Ahora sí, Madame Bovary es una novela que en su tiempo fue una obra que generó muchísima polémica porque expone a lo largo de su extensión por medio de la vida de hombres burgueses, la mediocridad, la crueldad y la hipocresía masculina tomando a la vez como centro la figura de una mujer que busca bajo sus propios términos el significado del amor, la felicidad y la libertad de su vida personal, el poder manejar los hilos de su presente y su futuro a su antojo. Y lo hace de formas sociales no correctas y bien vistas.

Y es que mediante la idealización de la protagonista y de las mujeres en general dentro de la sociedad, que deben cumplir ciertos parámetros y comportamientos muestra una cruda realidad social que la condena, la mantiene enjaulada, inconforme e infeliz. Flaubert construye una crítica a la burguesía como un constructo social y económico castigador en el que la mujer tiene un final trágico y los hombres en su mayoría mantienen el status quo.

De hecho, desde que la novela inserta a Emma, esta se presenta como una mujer soñadora y romántica, que toma como expectativas llevar una vida igual que la que se ve reflejada en la literatura, en esos libros que devora con ansias. Emma es un personaje que tarde o temprano no sabrá medir esas expectativas con la realidad que está viviendo y que por mucho que desee una vida de ciudad, con amores apasionados, lujos, teatro, música, bailes, vestidos sofisticados, noticias y emoción sin límites, se encuentra muy lejos de cumplirlo porque es una burguesa que lleva una vida medianamente acomodada en el campo, donde debe enfrentarse a la monotonía, el aburrimiento, el hastío, la falta de acontecimientos y la falta de pasión y amor hacia su aburrido marido, el cual la desespera hasta el punto de vivir comparando su realidad con la expectativas que le generaron los libros.

Es por eso mismo, que al no estar contenta con su presente, Emma busca en los brazos de otros hombres la felicidad que cree merecer, es una mujer que aunque caprichosa e infiel, al menos no se rinde ante lo que la sociedad le ha impuesto. Desde allí, empieza a romperse esa barrera y ella como mujer en la literatura es de esos pocos y contados casos en el cánon al salirse del típico actuar pasivo en la figura femenina. Y encima, el de ser una mujer correcta y ejemplar.

Primero intenta una relación con Rodolphe sin saber que él no la ve como su igual sino como una conquista entre las tantas que ha tenido hasta que al final la deja sola y desamparada con sus ilusiones luego de haberle endulzado el oído. Y luego, si bien su segundo amante (León) es más parecido a ella porque está en su sintonía, ya que es un hombre que consume literatura y arte, le gusta la pintura, la música y la poesía (otro individuo fantasioso e igual de soñador que ella), al final ambos se aburren el uno del otro y este termina dándole la espalda por su posición social y laboral, que es más importante que una aventura.

Luego Emma es engatusada por Lheureux, el comerciante de telas que no duda en hacer lo que esté en sus manos para embaucar por una espiral de deudas a la familia Bovary, especialmente a Emma y sus ganas de llevar una vida de lujos y excesos endulzándole el oído. La tienta con préstamos e intereses abusivos que los lleva a la ruina financiera, lo que demuestra el gran nivel de deshonestidad del personaje.

Y otro personaje despreciable es Homais, un hombre que desde la llegada de la familia Bovary al pueblo quiso mostrarse como un hombre ejemplar e inteligente en muchos temas, tratando de sobresalir y de demostrar conocimientos y habilidades que nunca tuvo para ganarse la confianza del nuevo médico y codearse con las altas esferas sociales ganando renombre y ascenso económico. Una vez que el médico cae en ruinas (en parte por su culpa) y también daña su reputación no se acerca a él nunca más y como una amarga ironía el farmacéutico al final termina recibiendo y ganando una medalla de honor.

Volviendo al punto de la protagonista, Emma solo quiere ser libre y por eso el concepto de libertad no es de extrañarse que ella lo encuentre en la figura de un hombre, ya que estos si bien en sociedad también son castigados por la moral, la mujer lo lleva mucho más peor. No es casualidad que dos escenas en el libro sean reveladoras, la primera de ella cuando se mira en un espejo y toma ciertos atributos estilísticos y físicos que acorde a los estereotipos de género debe llevar un hombre o que cuando está embarazada ella desee con todas sus fuerzas que ese bebé sea un niño para que cuando crezca como hombre tenga menos límites y ataduras que una mujer.

Y es que existe un subtexto muy evidente en el que las mujeres están condenadas a ser infelices por las convenciones sociales, por eso cuando se dirige a Berta le dice "pobre hija", porque es mil veces preferible que hubiera nacido hombre y sabe lo que le deparará en un futuro, ya que ser mujer constriñe puertas, cierra oportunidades, te doblega y te encierra en una prisión con las manos esposadas y con cada paso cuidadosamente medido.

Siguiendo ese hilo de pensamiento, es por eso mismo que la rebeldía de Emma para con el mundo y su realidad social, aquella de la que reniega es lo que la lleva a su propia autodestrucción. Y es que gracias a su falta de conformismo termina fracasando contra la irónica fuerza de los hombres burgueses y la realidad de esa sociedad, donde quienes al final terminan triunfando son todos ellos y a ella la dejan sola, utilizada, abandonada, estafada y en últimas: desesperada hasta querer morir.

No es casualidad que luego del funeral de ella su esposo la llore y la recuerde, pero sus amantes duerman tranquilamente como si su existencia nunca les hubiera afectado en nada. Es más, la vida sigue su curso: Rodolphe vive, León se casa, el comerciante sale indemne y Homais logra su cometido alcanzando su renombre a costa de otros. Lo que deja a Emma en un final autodestructivo por rebeldía y exceso mientras que el resto se integra como si nada a esa realidad social que enfrentan.

Ya como conclusión, la novela de Flaubert pone sobre la mesa como protagonista a una mujer que fue un escándalo en su tiempo por seguir sus propios intereses, dejando de lado la idealización de la mujer como una figura ejemplar y que solo debía contentarse con la vida que le tocó. Además de que hace una crítica a los valores burgueses, ya que describe el ascenso de la pequeña burguesía rural a través de la caracterización de varios de sus personajes principales: por un lado el aburrido y conformista marido de Emma, el comerciante manipulador con quien esta se endeuda, los amantes que al final siguen con su vida como si ella hubieran sido una piedra en el zapato y por último, el arribista e hipócrita farmacéutico. Todos ellos hombres que conforman un círculo de valores burgueses en cuyo interior se encontró enjaulada Emma Bovary, la víctima de un sistema que penaliza la emancipación de la mujer y la castiga psicológicamente hasta llevarla al suicidio.

Audiobook zepsuł tę powieść. Nie polecam!

Reading and/the Romance/Adultery: A Moral for the Bored and Restless

“Do not read as children do to enjoy themselves, or, as the ambitious do to educate themselves. No, read to live”—Flaubert

On my 25th birthday, I was shopping, in the cereal aisle, and suddenly broke down: I was a quarter century old, I was married, had been teaching in a small rural (provincial) parochial school for a few years, and I was bored and restless, terrified in a way no one else in my family or school seemed to be, that I would be stuck there the rest of my life. And maybe I was a little arrogant, too. A part of me—on the basis of some early success with publication—thought I might have a chance at being a much published and possibly famous Author of Literary Fiction. And I longed to travel, to expand my world. Why? I read novels that filled up my sense of the possibilities for my life, On the Road, A Farewell to Arms. I needed to go to Paris with Fitzgerald and Hemingway and drink wine with Gertrude Stein! And sure enough, I blew up my life for a few years in predictably and stupidly sad ways. But lived to read this story, Madame Bovary, a cautionary tale for the bored and restless, one of the greatest novels of all time in spite of the fact that it contains zero characters you can truly like or admire.

And how does she get there, this selfish and self-satisfied Emma? In part through reading romances, a “sentimental education” that prepared her to believe she was destined for a more passionate life than the one she feared she was living in Provincial France, far from the life she wanted to live in Paris, the one of fashion, style, waltzing at balls with clever, handsome men. No one understood her and appreciated her for what she truly was and could be! Oh, there was Charles, her doting and dull husband, so ordinary, but if you increasingly see yourself as remarkable, you come to resent him. You can’t find Charles if you read romances! And religion is a kind of temporary escape for Emma, though not into a life of quiet devotion, but into aspects of religion that lead her close to a passionate life. Sure, there was religion, but that became as ultimately boring and tedious for her as Charles. Emma read romances and believed she was the main character of them:

“She was the amoureuse of all the novels, the heroine of all the plays, the vague ‘she’ of all the poetry books.”

“What better occupation, really, than to spend the evening at the fireside with a book, with the wind beating on the windows and the lamp burning bright. . . Haven't you ever happened to come across in a book some vague notion that you've had, some obscure idea that returns from afar and that seems to express completely your most subtle feelings?”

“Deep down, all the while, she was waiting for something to happen. Like a sailor in distress, she kept casting desperate glances over the solitary waste of her life, seeking some white sail in the distant mists of the horizon. She had no idea by what wind it would reach her, toward what shore it would bear her, or what kind of craft it would be – tiny boat or towering vessel, laden with heartbreaks or filled to the gunwales with rapture. But every morning when she awoke she hoped that today would be the day; she listened for every sound, gave sudden starts, was surprised when nothing happened; and then, sadder with each succeeding sunset, she longed for tomorrow.”

“She loved the sea for its storms alone, cared for vegetation only when it grew here and there among ruins. She had to extract a kind of personal advantage from things and she rejected as useless everything that promised no immediate gratification—for her temperament was more sentimental than artistic, and what she was looking for was emotions, not scenery.”

And Emma impatiently waited for the kind of love she read about in books. She had a child with Charles, but this did not satisfy her. Too provincial, too ordinary, to be a mere mother. She needed more things, she needed to be surrounded by beauty, and beautiful things, and clever, gorgeous men. And she found them, twice in her life, two shallow, (somewhat) clever men, who also lived life for these clandestine affairs, for mystery, the challenge of not getting caught, for fantasy and imagination and sweet sensations. Love!

“Love, she thought, must come suddenly, with great outbursts and lightnings,—a hurricane of the skies, which falls upon life, revolutionizes it, roots up the will like a leaf, and sweeps the whole heart into the abyss.”

At one point she cries out to one of these men:

“I’m your servant and your concubine! You’re my king, my idol! You’re good! You’re handsome! You’re intelligent! You’re strong!”

But we see what he is thinking, a lover of many women, himself a more experienced taster of sweet illicit pleasures:

“. . . Because licentious or venal lips had murmured the same words to him, he had little faith in their truthfulness; one had to discount, he thought, exaggerations that concealed commonplace affections; as if the fullness of the soul did not sometimes overflow in the emptiest of metaphors, since none of us can ever express the exact measure of our needs, or our ideas, or our sorrows, and human speech is like a cracked kettle on which we beat out tunes for bears to dance to, when we long to inspire pity in the stars.”

It’s not gonna last with this boy, Emma. Let him go! He’s just cotton candy! And cheap at that, for all of his riches, his appreciation of her charms, and his chateau.

So, does it sound like Emma will make you want to tear your heart out from frustration? Join the club! Millions of readers have loved to hate Emma for her shallow narcissism. A great beauty, pah! But trust me, this is one of the great novels of all time. How is it Shakespeare makes you just a little sorry for the selfish Macbeth, who destroys his life for ambition? By making him into a living, breathing human being, through ever-penetratingly gorgeous language.

Flaubert, too, in creating one of the two great novels of adultery of the nineteenth century, creates a character you neither love nor admire, but you come to somehow care for. In describing with such great and sumptuous detail the life of beauty Emma so admires, we come to want it—just a bit? A lot?—for ourselves. We also have read and wanted more! The book makes it seem reasonable that someone might take the road Emma takes, and deliciously, he turns the mirror on us, readers, after all, who love Great Books that take us to distant lands—France!—and to people who live lives far richer than we can ever imagine.

In the end, the chemist/pharmacist and the priest debate what novels one should read: Voltaire! A writer of comedies, to help us see that Emma’s story is, finally its own kind of comi-tragedy. And so we come full circle to reflect on what reading might be best for a richer, fuller life and not just for a shallow, sentimental education.

I have read this more than a couple times, butI heard the great writer and translator Lydia Davis had recently translated this book, so I listened and read along to her somewhat different, elegant, lean translation of this story. Doubled my pleasure. Read it! Emma is not as sympathetic as Anna Karenina—you don’t quite fall in love with Emma as you do with Anna, but you do fall in love with Flaubert’s rich language. It’s not so much a romance as it is a reflection on romance, and yes, sure, I learned, I reflected on my own life through it, as great novels—versus escapist books that are fun and good for their own purposes—are supposed to help one do. Happy ending for me! But poor, poor Emma, and her doting Charles.

Although it took me a while to finish and I read it in two languages and the same number of formats I can award it no less than 5 stars. When I was a teenager I avoided anything classic and this book was specifically on my black list. I thought that one book about an adulteress who does not end well is enough. I was wrong about running away from classics and also wrong about this being another Anna Karenina. While in this one Emma Bovary takes not one but two lovers, the drama is more around wanting too much from life, more than your condition or abilities and not being able to be content. It is also an excellent cautionary tale of execrable management of money. Oh, and against building an imaginary life from books.

By reading this novel in Romanian and listening to it in English I realized how important a good translation that resonates with the reader can be. I thought the Romanian translation to be rough and peasanty (not a word, I know) while the English one a bit more elevated and flowing. I very much preferred the latter and I am sure that my rating would have been lower had I continued to read it in Romanian. So, in case anyone doubted, TRANSLATORS ARE IMPORTANT and they can make or break the reading experience. Praised are the good ones. I also decided to read as much as possible in the original languages even if I am not an expert in that idiom.

Einen Meilenstein der Literaturgeschichte wie dieser Roman weckte schon bestimmte Erwartungen in mir. Mit welcher Art Roman ist es vergleichbar? Kann Emma Bovary Neues bieten, wenn man schon an der Ehebrecherin Effi Briest Gefallen gefunden hat. Flauberts Werk ist immerhin 40 Jahre früher geschrieben worden: gleicht es dann nicht etwa den romantischen Sturmhöhen?

Meine Erwartungen wird nicht erfüllt, denn das Buch ist einzigartig und ein Vergleich mit anderen Werken nur bedingt möglich. Während ich bei Fontane das Gefühl hatte, er liebt seine Figuren und hat auch ein Herz für Effi („nicht so stürmisch, nicht so wild, Effi“), filetiert Flaubert geradezu sein Personal mit seiner sachlichen Schreibweise, die wenig wertet, aber die Provinziellen aus der Normandie auch nahezu allesamt als Trottel, Wichtigtuer, Schwätzer und Träumer darstellt. Emma Bovary, ein Kind des Mittelstandes, die sich nach einem Prinzen sehnt, wie ihn Sir W. Scott beschreibt, findet bei Flaubert keine Gnade. Erst trifft sie die falsche Entscheidung bezüglich der Wahl des Ehemanns, dann läßt er sie nicht nur einmal die Ehe brechen, sondern steuert sie in eine dauerhafte Affärenphase, in der sie sich durch Lügen und Geldschulden immer weiter verstrickt. Das Einzige, was sie mit Effi Briest verbindet, ist das schlimme Ende, welches beide Frauen in jungen Jahren finden.

Bei der Recherche zum Buch las ich, dass Flaubert es wichtig war, nicht zu werten. Im ersten Moment kommt einem das wie eine Lüge vor, aber tatsächlich beschreibt er nur, wie z.B. Emma kopflos nach dem Gefühl hechelt, von einem schönen Mann begehrt zu werden. Das Prinzip „Show, don’t tell“ ist hier wirklich in Perfektion getrieben. Ich hatte das Gefühl, dass da hier jeder Satz sitzt, vielleicht auch weil die Neuübersetzung von Elisabeth Edl so gut ist. Die Übersetzerin erklärt in einem Nachwort ihr Vorgehen und wie sie sich von anderen Übersetzungen unterscheidet. Das klingt schon sehr selbstbewusst, ist aber letztlich nachvollziehbar. Ich habe keine Übersetzungen parallel gelesen, mich aber immer gewundert, wie modern dieses Buch aus den 1850ern klingt. Das war so ein ganz anderes Leseerlebnis wie bei Balzac oder Zola, bei denen ich immer wieder (bis auf Germinal) Längen und Wiederholungen gespürt habe. Alles ist hier wohl konzipiert und ausgearbeitet. An keiner Stelle spürte ich einen Durchhänger. Es liest sich wie ein perfekter Roman.

Achtung Spoiler:
Besonders eindrucksvoll fand ich das Ende, wenn Charles Bovary um das Leben seiner Frau kämpft, den Kampf verliert und er sich dann an die Erinnerungen klammert, sie am liebsten konservieren möchte, sie in das Brautkleid hüllt und dreifach versargt sie vor dem Verwesen schützen möchte, um eine Haarlocke bittet, Kräuter der Toten beilegt. Dieses Klammern ist so eindringlich geschildert, dass man mit ihm leidet als Leser. Das zelebriert Flaubert geradezu, wie Charles Bovary da in seinen imaginäre Welt abtaucht mit allen Sinnen (fühlen, riechen, sehen). Doch Flaubert ist ein Sadist. So einfach gönnt er Bovary den Traum von der perfekten, ewig lebenden Frau nicht und so läßt er den Schleier heben und Bovary sieht die schmerzverzerrte Fratze Emmas und bricht zusammen. Was für eine Szene.
Spoiler-Ende

Das war eine wunderbare Lektüre. Wenn ich ein Leser wäre, der gerne Notizen und Markierungen im Buch macht, dann wäre meine Ausgabe vollgemalt. Aber ich bin ein bekennender Buchschoner beim Lesen. So kann ich es mit Freude irgendwann nochmal lesen und mich Sätzen erfreuen wie: „Eine Träne zitterte in ihrem Auge, wie eine Wasserperle nach einem Gewitter im Kelch einer blauen Blume.“ Das hat ja fast schon ein proustisches Niveau. Auf solche Beschreibungen muss man erstmal kommen, ohne das es kitschig wirkt. Wirklich ein Meilenstein für realistisches Schreiben.

Three and a half stars, uprated to 5 stars because I can't get it out of my head. 9 April 2012.

Not sure what to make of it. The self-obsessed Emma Bovary was obviously (to me) a side of Flaubert himself. She feels that there is so much more but her limited life fences her in and instead of drawing into herself, seeing what she has to offer, how to make the best of herself, she wants happiness to come to her just as it does in the romance novels she, and Flaubert, read.

I understood that spiritual flailing around, turning this way and that, using looks to make up for depth, using sex to pass for love, and enjoying fooling those she lived with into believing what they saw was what they got. We've all been a bit shallow at times, but to have made a whole career, a whole life of it, no!

But then Emma departs from the author and becomes entirely his creation. She doesn't think forward, thinks her beauty will solve all. Thinks that those who say they love her don't mean they love having an affair, having sex, with her but that they love her deeply and for all time. Not that she is capable of loving that way herself either, so maybe she really didn't know what it meant. Her idea of love is the bodice-ripper, secret affair, always-exciting, happily-ever-after variety, except her affairs die when the men are satiated with this demanding woman. She can't even conceive of real-life nurturing of her child or being supportive, that's for fools like her husband. She always thinks someone will be there to pamper her and indulge her and that there will never be any consequences, that the piper will not call round to be paid for his pretty tune.

Such a sad story, so beautifully written and it deserves a far better review than these few lines but I felt like writing down my first reaction on finishing the book, I don't want the emotions to wear off and have to analyse it critically, it wasn't that sort of experience for me.

Why are all the "great classics" lead by famed female heroines all too often about personal freedom thru means of sexual compromise leading to abject misery and ultimate demise? I realize it's an accurate depiction of culture and times, however why are Bovary and Moll Flanders the memorable matriarchs of classic literature? See my commentary on the Awakening for similar frustrations. Why aren't there more works about strong women making a difference in their own lives if not those of their families and communities? Why aren't we having young women read a work or 2 portraying a strong female who doesn't end up having an affair, committing suicided, or otherwise screwing up her own life and the lives of others as she sinks to the bottom where she inevitably belonged? Where are the strong, sentient heroines who might make feminists look slightly intelligent and/or inspirational?

What do we know of marriage until we marry? A glimpse at best is all that parents give their children who see the squabble not the making up after. If you lose a parent when you are young, you are robbed of even a glimpse. This purse of experience though second hand is stolen. You are poorer as a result. This is the plight of Flaubert's heroine.

In all literature, she is to me the most deserving of pity. Raised in a convent school, Married off young, fresh from a convent school, this child comes to marriage with little if any experience of life. Her only wealth is books she read growing up. Smuggled into the convent by an old seamstress, the books were romances. They are the real villains in this story.

Early in this portrait of a marriage, the young wife expresses her disappointment in her new husband this way.

"He couldn't swim, or fence, or fire a pistol, and was unable to explain a riding term she came across in a novel one day.

"Whereas a man, surely, should know about everything; excel in a multitude of activities, introduce you to passion in all its force, to life in all its grace, initiate you into all mysteries!"

"Sometimes he came home late, at ten or even twelve o'clock. He would want something to eat, and as the maid had gone to bed, Emma looked after him. . . . [He finished off the onion stew, pared the rind from his cheese, munched an apple, emptied the decanter, and took himself off to bed, where he lay down on his back and started snoring."

"Despite everything, she tried, according to theories she considered sound, to make herself in love. By moonlight in the garden she used to recite to him all the love poetry she knew, or to sing with a sigh slow melancholy songs. It left her as unmoved as before, neither did it appear to make Charles more loving or emotional."

This wife's problem isn't boredom. It is heartache. Her husband is oblivious that anything is wrong. Charles is a doctor yet detects nothing ailing his wife. Broken bones he can splint. Yet to her heart, he becomes a splinter, worsening her condition with each day. The truth is that they are both lacking in much experience of life. Charles's first marriage to a wizened widow with a bad complexion was his mother's idea and in order to set him up for life, she thinks. The widow has money, it is rumored. Charles does what his mother asks and gets married. In a scene where the first wife is fraught with fears that she will lose him - he has been visiting a patient too frequently who has a young daughter - he is not moved at all by her worries. Charles in a nutshell lacks imagination. Even when the feelings are his own. The young daughter is Emma and will become his second wife on the first's death. But his actions never draw reflection. He just bumbles along. In his medical practice his lack of though leads to an outcome for one patient that is horrific.

Then, there's Emma. Dear Emma, who does so much that is wrong, too. There's no denying that. Though the harm she does is worst to herself. Emma. Emma. Emma. Never Madame Bovary, to me. That weighty title is for dowagers or painted women with guile. If those are your taste go elsewhere to read. Emma is neither, which makes her fall so tragic. Blame her innocence or romances she once read. This child just wants to feel loved.

Like every European teenager who takes French at secondary school, I was supposed to read Madame Bovary when I was seventeen or so. I chose not to, and boy, am I glad I did. I couldn't possibly have done justice to the richness of Flaubert's writing as a seventeen-year-old. Moreover, I probably would have hated the characters so much that I never would have given the book another chance. Which would have been a shame, as it's really quite deserving of the tremendous reputation it has.

Madame Bovary is the story of Emma Rouault, a mid-nineteenth-century peasant woman who has read too many sentimental novels for her own good. When the hopeless romantic marries Charles Bovary, a country doctor, she thinks she is going to lead a life full of passion and grandeur, but instead she gets stuck in a provincial town where nothing ever happens. Hell-bent on some escapism and yearning for someone who understands her romantic needs, Emma embarks on two adulterous affairs, plunges herself into debt and ends up very badly indeed, leaving behind a husband who might not have been the dashing hero of her dreams but who most certainly did care about her.

Madame Bovary is most famous for its portrayal of an unfulfilled woman, and indeed it's Emma's ennui and desperate need for romance that the reader will remember. They are described so convincingly that it's hard to believe the author was a man rather than a woman. However, Madame Bovary isn't all about one woman going through life dreaming and breaking down every time reality catches up with her. Like other great classics of realism, it's about society – about the social mores and conditions which instil certain kinds of behaviour in people and then punish them for it. Flaubert's depiction of Emma's provincial village (a haven of all that is base and mediocre) is painstakingly detailed and realistic. It's a wonderfully vivid and well-observed account of life in mid-nineteenth-century rural France, where people go about doing their jobs, conducting illicit affairs, gossiping behind each other's backs, ruining each other financially and generally leading lives which are far from exalted. Flaubert's portrayal of his characters is unabashedly vicious and misanthropic, but such is the quality of his writing that you forgive him for taking such a dim view of humanity. There are descriptions in the book (the seduction at the market, the club-foot operation, the endlessly prolonged death from arsenic poisoning) which rank among the best things nineteenth-century realism has to offer – gloriously life-like scenes which make you feel as if you're right there in the thick of things, watching things happen in front of your horrified eyes. And if the whole thing has a tragic and deterministic slant to it, well, so be it. That's realism for you. At least Flaubert has the decency to grant his heroine a few sighs of rapture before her inexorable demise. For it may be a realist novel, but it has some genuinely romantic moments of passion and drama (cab ride through Rouen, anyone?), and is all the better for it.

Ultimately, how you respond to Madame Bovary depends on your own susceptibility to romantic notions. If, like Emma Bovary, you're prone to dreams of passion, beauty and perfection, and yearn to feel and experience rather than being stuck in a dreary life in a village where nothing ever happens, chances are you'll be able to relate to Emma and thus see the genius of Flaubert's depiction of her. If, on the other hand, you think that such romantic escapism is a lot of sentimental, self-indulgent claptrap (which it is – that's the tragedy of it!), you probably won't be able to relate to Emma at all, and therefore won't much appreciate her as a tragic heroine. As for myself, I'm definitely in the former camp. If I'd been Emma, I probably would have walked into the same traps that she does. I would have fallen in love with the one neighbour who seems to understand my need for intensity, I would have gone through the same mad cycle of repentance, dissatisfaction and making the same mistakes again, and I probably would have spent a bit too much money in my quest for soul-affirming experiences, as well. My ruin wouldn't have been as complete as Emma's, but it would have been fed by the same dreams and desires. Oh, yes. So don't let anyone tell you Madame Bovary is an old-fashioned creature whose dilemmas are no longer relevant to modern readers. There are plenty of people in modern society who are as much in love with romance itself as she is, and not just women, either. And as for discontent, how many people today aren't dissatisfied with their lives because they don't match the glamorous/exciting lives they see on TV? And how many people today don't rack up huge debts because the magazines they read have led them to believe that they're entitled to more than is within their means? Replace 'sentimental novels' by 'TV', 'movies' and 'magazines', and all of a sudden Emma's cravings won't seem so outdated any more. Quite the contrary; they're as timeless and universal as they ever were. That's the hallmark of a classic – it speaks to us from across a century and a half and shows us ourselves. We may not much like the picture of ourselves, but it's pretty powerful all the same.

I'd give the book four and a half stars if I could, but alas. In the absence of half stars, four stars will have to do, with the assurance that it's well worth another half.

★★★★★

Esta novela fue publicada por entregas en 1856, supuso uno de los puntos de referencia del realismo. Una obra de las más influyentes de la literatura francesa que fue modificada y censurada varias veces y que creó mucha controversia y polémica. Hacía muchos años que deseaba leerla y aunque tiene pasajes densos es un libro de un valor incalculable.

La historia comienza narrando la infancia de Charles Bovary, como se ve forzado a estudiar la carrera de medicina y posteriormente es casaso con una viuda. Es tras la pérdida de su esposa que Charles conoce a Emma. Este queda total y perdidamente enamorado de ella y al cabo de un tiempo se convertirá en su esposa.

A partir de ese momento, la trama gira alrededor del personaje de Emma Bovary. Es una mujer muy avanzada a su época, soñadora, caprichosa y sumamente inconformista pues tiene una idea idílica de las relaciones amorosas y de pareja que no es lo que Charles le ofrece. Es entonces cuando comenzamos a ver la verdadera cara de esta protagonista tan complicada y maravillosa.

El estilo de Flaubert es exquisito, sus detalladas descripciones brindan una experiencia lectora que lejos de aburrir logran darle al escrito una belleza incalificable. El lenguaje escogido es digno de prosa poética, tiene una sutileza y elegancia que eleva la obra. Además trata temas de forma crítica como es la religión (siendo este un libro prohibido por la iglesia católica) y la burguesía francesa del siglo XIX.

Definitivamente esta es una obra maestra, una muestra del abismo que hay entre el deseo y la realidad. Nos brinda una de las mejores protagonistas que dista mucho de ser esa mujer y madre que la sociedad considera correcta. A pesar de no conectar con sus actos, ni entender parte de sus sentimientos y pensamientos, he terminado empatizando enormemente con ella.

کتاب سوزی

من یک وقتی توی گوگل پلاس، مجموعه پست هایی میذاشتم با تگ #کتاب_سوزی، و هر چی از نویسنده ها و فلاسفه در نفی کتابخوانی پیدا می کردم ذیل این تگ منتشر می کردم. عده ای پای پست ها علیه این نگرش اعتراض می کردن و ازم می پرسیدن: مقصودم از انتشار این پست ها چیه؟ چرا کتابخوانی رو مذمت می کنم؟
و من هر بار جواب متفاوتی می دادم. چون هر کدوم از نویسندگان و فلاسفه هم دلیل متفاوتی برای نفی کتاب داشتن. یکی می گفت: کتاب نخونید، بلکه به جاش خودتون مستقل بیندیشید. کتاب خوندن موجب میشه در اندیشیدن وابسته بار بیاید.
یکی می گفت: کتاب نخونید، بلکه به جاش زندگی کنید. در خیالات رنگارنگ داستان نویسان و استدلال های پر پیچ و خم فلاسفه گم نشید، زندگی واقعی این ها نیست، زندگی واقعی اون بیرونه.
یکی دانش بدون بینش عمیق رو نفی می کرد، یکی از کتاب بد خوندن ایراد می گرفت، و یکی به تمام وقت کتاب خوندن می تاخت.
چرا این ها رو گفتم؟
اگه بخوام مضمون رمان مادام بوواری رو در یک کلمه خلاصه کنم، "کتابسوزی" از بهترین گزینه هاست. زنی که نوجوانی ش رو با خیالات و رؤیاهای رمانتیک کتاب ها و قصه ها پر کرده، و حال با سیلی واقعیت رو به رو شده: زندگی روزمره، با شوهری که مثل تمام آدم ها کمی شریفه و کمی سخت کوش و کمی بی دست و پا، با درآمدی متوسط، بدون زرق و برق های آن چنانی، بدون عشق های آن چنانی، بدون ماجراهای آن چنانی. اما مادام بوواری نمی خواد این ها رو بپذیره، نمی خواد قبول کنه که کتاب هاش و قصرهای جادوییش فقط سرابی از زندگی واقعی بوده ن، در نتیجه، به دنبال دست یافتن به ماه توی مرداب، پیوسته بیشتر فرو میره و فرو میره و فرو میره.

آلن دوباتن (نویسنده تسلی بخشی های فلسفه و کتب دیگر) مقاله ای حول مادام بوواری نوشته که خوندنش رو توصیه می کنم. مخصوصاً برای ما که خودمون رو عضو دایره کتابخونا می شمریم، ضروریه که کتابخوانی «انتقادی» رو یاد بگیریم. منظورم از کتابخوانی «انتقادی» اینه که مدام از ذهن خودمون و آموخته‌های خودمون فاصله بگیریم و حلاجیشون کنیم و به بوتۀ نقد بذاریمشون.

لینک مقاله آلن دوباتن


مادام بوواری و آنا کارنینا

مادام بوواری به سال ۱۸۵۶ نوشته شده، و آنا کارنینا به سال ۱۸۷۷. شباهت زیاد ایده ها به هم (زنی که خسته از زندگی زناشویی، به آغوش عاشقان دیگر پناه می بره اما به زودی از اون ها هم سرخورده میشه، و در نهایت خودکشی می کنه) و قضاوت منفی دو نویسنده نسبت به شخصیت زن قصه هاشون، آدم رو مشکوک می کنه که نکنه تولستوی حال و هوای کلی اثرش رو از فلوبر گرفته باشه. البته این از ارزش آنا کارنینا کم نمی کنه، روانشناسی و شخصیت پردازی قدرتمند تولستوی دوست داشتنی، داستان های فرعی ش، اخلاقیات و فلسفه ای که در صفحه صفحه کتابش جا داده، باعث میشه که اگه قرار بر انتخاب بین یکی از دو رمان باشه، من بدون معطلی آنا کارنینای شکوهمند رو انتخاب کنم.