3.5

تردید دارم که آیا این نمایشنامه آنچنان در راستای دفاع از حقوق زنان بود

از اون نمایش‌نامه‌هایی هست که خیلی مورد استقبال گروه‌هایی از فمینیست‌ها قرار گرفته. داستان راجع به زنی هست که بخاطر بی‌وفایی شوهرش که قصد ازدواج با کس دیگه‌ای رو کرده

با کشتن اون زن و البته بچه‌های خودش از اون مرد

انتقام سهمناکی از مرد می‌گیره. این درسته که طی نمایشنامه اورپید اومده و از زبان "مده‌آ" بخشی از مظالم مردان علیه زنان رو برشمرده، اما بنظر من پایان کتاب رو به سختی می‌شه در راستای همون مساله حقوق زنان برشمرد.

مساله اینه که مده‌آ یک نیمه‌خدا و مهم‌تر از اون یک بَربَر هست. وقتی در نظر می‌گیریم که مده‌آ سابقا هم جنایت‌های غیر قابل درکی در حق نزدیکان خودش کرده، از جمله کشتن برادر و پدر خودش برای ازدواج با "جیسون"، به سختی می‌شه اونچه که در پایان داستان انجام می‌ده رو در راستای "احقاق حقوق زنانگی خودش" تلقی کرد.

لذا در مورد اعمالی که از مده‌آ سر می‌زنه، و با توجه به روح زمانه نمایشنامه، باید خارجی بودن و غیر‌ یونانی بودن مده‌آ رو حتما لحاظ کنیم و اون تقابل "یونانی‌ها در برابر بَربَرها" رو در نظر بگیریم. جیسون مشخصا نمادی از یک مرد آتنی هست. مغرور و مدعی در منطق، چنانکه قصد خودش رو از ازدواج با دختر "کورنت" تلفیق خونش با خون اشرافی و زاده شدن بچه هایی ذکر می‌کنه که از طریق برادری بین اون بچه‌ها و بچه‌های "مده‌آ"، هم به فرزندانش و هم به خود مده‌آ کمک کنه. اینجاست که البته مده‌آ جیسون رو به لفّاظی متهم می‌کنه و ما هم از نوای "هم‌سُرایان" متوجه می‌شیم که این حرفای جیسون واقعا بهانه است. اما از طرف دیگه، از صحبت‌هایی که "آیگیوس"، پادشاه آتن، با مده‌آ می‌کنه متوجه می‌شیم که داشتن فرزند مهم‌ترین دلیل ازدواج مردان یونانی با زنان هست. چیزی که در سرزمین بَربَرها اینگونه نیست.

همونطور که در جایی جیسون می‌گه "هیچ زن آتنی نمی‌تونست چنین کاری بکنه"، بنظر میاد مضمون نمایشنامه نه آنچنان تلاشی برای تغییر وضع زنان جامعه یونان، بلکه بیشتر تلاشی در جهت تبیین و درک موقعیت اونهاست. چنانکه در ابتدا "هم‌سُرایان" با مده‌آ هم‌نوا هستن ولی در آخر نمایشنامه علیه اون. و این رو باید به "عدم پذیرش بَربَرها از اونچه در یونان رایجه" نسبت داد. مده‌آ در این سرزمین منزوی و بیگانست. برای او نه عقل و منطق، که عشق بالاترین جایگاه رو داره. آنچنان که همونطور برای رسیدن به عشق حاضره خون بریزه که برای انتقام از خیانت به عشق.

بنظر من در پس نمایشنامه، مفهومی نهفته است مبتنی بر اینکه خصائلی همچون انتقام‌جویی و سنگدلی، که در میان پهلوانان مرد یونانی، عنصری کاملا پذیرفته شده و حتی ستودنیه، وقتی در قالب یک زن حلول می‌کنه، چقدر می‌تونه زننده باشه. با این همه، اورپید صرفا به نمایش اکتفا می‌کنه و نتیجه‌گیری رو به بیننده واگذار کرده. و این بسیار ارزشمنده. در هر صورت، مده‌آ، با فرارش از مهلکه به اون شکل در نگاه ما، کاملا به الهه‌ای بدل می‌شه که وظیفه‌اش برقرار کردن آیینی جاویدان (تعهد به ازدواج) تا ابد هست و در نگاه یونانیان، قضاوت خدایان ورای عقل بشریه.

Συγκλονιστικός.

Η ψυχολογία και ο χαρακτήρας της Μήδειας εξωτερικεύονται και αποτυπώνονται στο χαρτί με εκπληκτικό τρόπο.

Machemer & Collier's Medea
Review of the Oxford University Press (OUP) paperback (August 10, 2006) translated by Georgia Ann Machemer and set in verse by Michael Collier from the Ancient Greek original Μήδεια (431 BC).

I went down the Medea rabbit hole after reading Laura Alcoba's Through the Forest (2024), a recent translation of a French language non-fiction novel which also involves maternal filicide and in which an extended story of the Medea mythology is included. So I then picked up Liz Lochhead's 2023 updated Scots adaptation Medea and a basic version in Dover Thrift Editions' Medea (which uses Rex Warner's 1944 translation). I looked for a scholarly translation and Collier/Machemer's version in OUP's Greek Tragedy in New Translations series looked ideal.

The OUP edition provides a very extensive Introduction (29 pages), Text Notes (26 pages) & Glossary (6 pages) in addition to the play translation. All of these provide for excellent background and context for the play's original performance and reception in Ancient Athens. That included the Medea mythology providing a historical basis for the enmity between Corinth (past of the Spartan confederacy) and Athens in the then Peloponnesian War. The shock of various other elements in the play provides a basis for understanding why Euripides came in 3rd (i.e. last) in that year's theatre competition.


A speculative drawing of the use of a crane in the Deus ex machina scenes of Ancient Greek theatre. Image sourced from the Ancient Theatre Archive Glossary at Whitman.edu.

I also went down a further rabbit hole in the investigation of the Deus ex machina appearance of Medea at the conclusion of the play. Normally it would only be Gods lowered from the crane machine in order to provide a last-minute miraculous solution to what would otherwise be an insolvable plot. Medea's appearance in a chariot loaded with dead bodies and pulled by dragons makes it seem more likely that she was instead simply on the roof of the skene (the building at the back of the stage in Ancient Greek theatre).


An illustrated representation of Medea's appearance at the conclusion of the play. Image sourced from The Art of Narrative.

I'm not done with Medea yet, as Rachel Cusk's adaptation Medea (2015) also looks intriguing, even based on the cover alone.

Trivia and Links
Some of the earlier English language translations of Medea are in the Public Domain. You can read several of the 19th century translations online at Wikisource.

در اشتباه نخواهید بود اگر بگویید مردمان اعصار دیرین احمق بودند و نادان نیز هم. آنانی که آوازهای جشن ها و جشنواره ها و میهمانی های شبانه را ابداع کردند. آوازهای شاد سرشار از زندگی. اما هیچ کس بر تمامی تارهای چنگ راهی نیافته تا رنج نفرت بار انسان های دردمند را بزداید. مرگ ها و تقدیرات شوم، که ��انمانان را بر باد می دهند

برایم باور کردنی نیست که این شاهکار حدود 2400 سال پیش نوشته شده است. واقعا حرف بی جایی نیست که اوریپید را یکی از نوابغی بدانیم که دارای اندیشه هایی بسیار جلوتر از زمان خود بودند
وقتی نمایشنامه را با روایات متفاوت از زندگی افسانه ای مده‌آ مقایسه می کنی، می بینی که اوریپید به عمد فقط قسمت های مخصوصی از این روایات را دست‌چین کرده تا با آن بتواند منظور اصلی اش را برساند، یعنی ظلم به زنان در جامعه مرد سالار یونان
وی تاکید آنچنانی بر زشتی خیانت مده‌ا به پدرش و همچنین دیگر جنایات او نمی کند تا خواننده یا بیننده نمایشنامه، فقط و فقط توجه اصلی اش بر خیانت شوهر بر زنی مظلوم که تمام زندگی و خانواده اش را فدای این مرد کرده، جلب شود

هنوز «وانهاده»ی سیمون دوبووار را نخواندم ولی طبق چیزایی که از دوستی درباره ی آن شنیدم می توانم بگویم اقتباسی ا�� مده‌آ است. و حالا توصیف حقوق زنان در یونان را با شرایط زنان در جامعه خودمان مقایسه کنید

در میان همه ی آفریدگان خدایان که زنده اند و دلیلی برای زندگی دارند، ما زنان از همه بدبخت تریم. نخست عشقِ مردی را با بهایی گزاف به دست می آوریم و سپس او را بر همه چیز خود، حتا بر بدنمان فرمان روا می داریم: این یکی ، سخت سوزاننده تر از نخستین است و حال چالشی بزرگ را فرارویمان داریم و آن، این که مردی نیک هنجار را برگزیده ایم یا پلید کردار

گذشته از همه ی این ها برای زنان، طلاق پسندیده نیست و رها کردن همسر نیز غیر ممکن است. اگر با رنجی سخت، کارمان را درست انجام دهیم و شوهر، زندگی مان را با ما قسمت کند، و یوغ ازدواج را بی خشونت تاب آورد، زندگی ما غبطه برانگیز خواهد شد. در غیر این صورت مرگ نیکوتر از این زیستن خواهد بود. اگر مردی در خانه اش احساس کسالت کرد، می تواند در خارج خانه برای دل آشفته اش درمانی بیابد

در جامعه ما برای چنین مردانی حتی قانون هم گذاشته اند؛ صیغه و چهار همسری

اما ما زن ها باید فقط به یک مرد تعلق داشته باشیم و تنها به او بنگریم. آن ها می گویند، ما زن ها در خانه، رها از مخاطره زندگی می کنیم، در حالی که آنان به جنگ می روند و با سپر و نیزه رویاروی می گردند. ترجیح می دهم سه بار در صف اول جنگ ایستادگی کنم، تا اینکه کودکی را در بطن خویش تحمل نمایم



این نمایشنامه انتقادی تندی بر جامعه یونان است که چنین ظلمی بر زنان را نادیده می گیرد و همچنین حمله ای به خدایان که مده‌آ بارها آنها را برای این ظلم به یاری می طلبد ولی هیچ کدام به کمک او نمی آید. آخر سر خود با بدترین راه به هنجارهایی که بسیار مورد تایید جامعه هستند حمله می کند با فراموش کردن وظیفه ی مادری و نابود کردن خانواده
ملشینگر می نویسد: مده‌آ، خود طغیانی است علیه ظلمی که در حق زنان، بی هیچ مجازاتی اعمال می گردد


:برخی اطلاعات عمومی از پی نوشت های مترجم

برای زنده نگه داشتن نام آجیوس پادشاه آتن، آب های میان یونان و آسیای صغیر را آیگه (اژه) نامیدند

سامبولون قطعه ای استخوان انگشت حیوانات بوده که به دو نیم می کردند و به عنوان نشانه برای شناختن فردی که آن را همراه داشته به کار می بردند. میزبان با تطبیق دادن دو قطعه و چسباندنشان به هم توانسته صاحب آن را بشناسد

Muses:
میوزها، دوشیزگان نُه گانه که بر کوه هلیکون می زیستند. انان در نُه هنر سرآمد بودند: داستان سرایی، نمایش، رقص، غزل، سرودخوانی، حماسه سرایی و ستازه شناسی. این نُه فرشته در یک هنر مشترک بودند و ان موسیقی بود. واژه ی موسیقی (معرب موزیک) یا میوزیک ازنام آنها گرفته شده است. آنان دستیاران ویژه ی آپولون بودند


:روانکاوی شخصیت مده‌آ

تحلیل روانشناختی دکتر امیر حسن ندایی (مترجم کتاب) حاوی نکات جالبی است که به دلایلی درباره همجنس گرایی در برخی زنان و نفرت از مردان و همچنین یکی از دلایل آرایش زیاد و افراطی پرداخته است. در زیر جملاتی از آن را می آورم



یکی از مواردی که در زندگی زناشویی به عنوان عاملی تخریب کننده در روابط مطرح می شود، مساله خیانت شوهر است. به طور کلی، در جوامع مرد سالار (از جمله در جامعه ما) چنین رویدادی (ارتباط مرد با زنی دیگر) خیلی نکوهیده نیست و مرد به خود حق می دهد که در آن واحد با چند زن مراوده و رابطه داشته باشد
اما اگر زن با چند مرد رابطه داشته باشد، در معرض انواع تهمت ها قرار می گیرد و همه او را از خود طرد می کنند. زیرا هنجارهای اجتماعی یک جامعه مرد سالار، چنین زنی را یک فاحشه می داند

مردان اساسا موجوداتی پولی گامیست (چند همسر) هستند و حال انکه زنان مونوگامیست (تک همسر) اند

کارن هورنای می گوید: گروهی از دختران و زنانی که میل مرد بودن در آنها کاملا مشهود است، در آغاز زندگی مرحله تثبیت پدری بی اندازه شدیدی را از سر گذرانده اند. این افراد احساس می کنند که پدرانشان زمانی عاشقشان بوده اند و بعدها به آن ها خیانت ورزیده و رهاشان کرده اند

زنان پس از این مرحله از پدر بریده و به مرد دیگری روی می آورند. البته این انتظار سالها ممکن است به طول انجامد. حتما این جمله عاشقانه را یا در واقعیت یا در فیلم ها شنیده اید که دختر جوان عاشق به معشوق خود می گوید: سالها انتظارت رو کشیدم تا پیدات کنم.این جمله کلیدی به همان گسست نخستین اشاره دارد که در آن دختر در جست و جوی عاشق ابدی اش منتظر می ماند و البته این نکته ای خطرناک است که هر دختری ممکن است با شنیدن نخستین نجواهای عاشقانه همه چیز خود را فدای معشوق کند. این نکته در مورد مده‌آ نیز صدق می کند


انکار ویژگی های زنانه تا آنجا پیش می رود که در مورد برخی از زنان تمایل به همجنس را در آنان پدید می اورد زیر از این دیدگاه هیچ مردی قابل اعتماد نیست و در عین حال ممکن است هر لحظه زن را رها کند

دوبووار می نویسد: دختر چون نماد بیرونی جنسیتِ خود را ندارد، خود را به شیء بدل می کند تا در اختیار دیگری قرار گیرد. کودک در عین برتری، باز هم خود را عقب مانده می یابد، یعنی احساس می کند که به دست پدر خود محروم شده، در اینجا اندیشه فروید درباره ی «عقده ی اختگی» دوباره روی می نماید. دختر بچه چون محروم از این «منِ دیگر» است، در یک چیز قابل لمس دچار بیگانگی از خود نمی شود، دوباره مالک وجود خود نمی شود: از اینجا است که به راهی کشانده می شود که خود را به طور کامل به شیء بدل می کند

دخترانی که به آرایش بیش از حد برای جلب توجه دیگران روی می آورند در واقع در این گروه قرار می گیرند. آنان تلاش می کنند تا با آرایش بیش از حد هم حس ناخوشایند بودن را از خود دور کنند و هم توجه دیگران را به خود جلب نمایند

هورنای می نویسد: زنانی که از مردان متنفرند در عین حال انها را برتر از خود نیز می بینند. این زنان به توان جنس مونث برای کسب موفقیت ایمان ندارند و ترجیح می دهند با مردانی که برای زن اهمیت قائل نیستند همذات پنداری کنند. آنان گرچه مرد نیستند، دست کم می خواهند به همان نحو در مورد زنان قضاوت کنند که مردان می کنند

Sí, siento los estragos que voy a causar;
pero la pasión es más fuerte que mis resoluciones
y ella causa, en el mundo, los peores males.

completely understandable actually

Esta review está minada de spoilers. Mas penso que é irrelevante. Além do mito ser conhecido, este género de literatura não vive das surpresas do enredo mas da emoção dada pelas palavras e dos estímulos para pesquisar, aprofundar, aprender, desfrutar... eu, muitas vezes, porque já sei o que vai acontecer, enervo-me e emociono-me mais do que quando leio algo de que desconheço a história.

Medeia é uma das personagens mais fascinantes da mitologia. Inspira repulsa por ter cometido o crime mais nefando (filicídio); mas também admiração pela sua coragem e determinação. E uma compaixão imensa pelo seu sofrimento.
Medeia - por amor a Jasão - trai o pai, deixa a família, o seu país e comete assassínios. Quando ele a abandona, fica destroçada. O ciúme e o despeito desumanizam-na tornando-se tão implacável como os deuses.

Segundo uma profecia, Pélias - rei de Iolcos - seria morto pelo sobrinho, Jasão. Por medo, o rei envia-o - como condição para lhe restituir o trono - na missão impossível de reconquistar o velo de ouro. Jasão constrói a nau Argus e ruma à Cólquida onde, com a ajuda dos feitiços de Medeia, a filha do rei, concretiza a missão. Depois, fogem juntos e, para atrasar os perseguidores, Medeia mata o irmão. De regresso a Iolcos, Medeia convence as filhas de Pélias a matar o próprio pai, cumprindo-se, assim, a profecia. Tiveram de fugir para Corinto, onde Jasão abandona a mulher e os filhos para casar com a filha do rei Creonte.

A peça de Eurípides inicia-se após o noivado de Jasão. Medeia, enlouquecida de dor pela traição, recebe ordens do rei para, com os filhos, sair de Corinto. Então, decide matar a noiva e os próprios filhos. A noiva, claramente, é assassinada por vingança. Em relação aos filhos os motivos serão vários:
- orgulho e justiça: "É que não se pode tolerar que os inimigos escarneçam de nós, ó amigas."
- paixão: "Compreendo bem o crime que vou perpetrar, mas, mais potente do que as minhas deliberações, é a paixão, que é a causa dos maiores males para os mortais."
- Proteção: "Matar os filhos o mais depressa que puder e evadir-me desta terra, não vá acontecer que, ficando eu ociosa, abandone as crianças, para serem mortas com mão mais hostil."
- vingança: "Nada morderá mais rijo no coração de meu marido."
O último motivo terá sido vão. Jasão, além de hipócrita (sacrificou-se casando com a filha de Creonte para poder dar uma vida melhor aos filhos e a Medeia: "fui sensato, fui esperto, fui um grande amigo, para ti e para os meus filhos." Mas, "vós, mulheres, se surge algum contratempo no matrimónio, das melhores e mais belas relações fazeis as mais hostis.") é o arquétipo do egoísta. Quando Jasão sabe da morte dos filhos queixa-se, na mesma frase, da noite de núpcias que perdeu e de não ter podido despedir-se dos filhos. "cabe-me em sorte lamentar-me, a mim, que nem gozarei do novo leito nupcial, nem me é dado dizer adeus ainda em vida aos filhos que gerei e criei."
As últimas falas da peça deixam claro quem mais ama as crianças: aquela que as matou infligindo a si mesma "duas vezes o mesmo mal."
"JASÃO — Ó filhos tão queridos!...
MEDEIA — À mãe, não a ti."

Existem várias versões da tragédia de Medeia. A de Euripídes é a única em que ela mata os filhos.
Em relação ao argonauta talvez outro leitor faça uma interpretação mais generosa do que eu. Mas não creio...

"Desgraçada, eras de pedra
ou de ferro, tu que os filhos,
esses frutos que geraras,
com a própria mão mataste!"

"ela é terrível, e quem a desafia como inimiga não alcançará facilmente vitória."


(Eugène Delacroix - Medea about to Kill her Children)

Part of BBC’s “100 Stories that shaped the World” list, I thought it would be fun to keep track of all the works I have read that are listed.
I have been feeling kind of down and blue since finishing my term paper (go figure) and thought a Greek tragedy would afford me some perspective. It didn’t fail. It has been a while since I last read a play, let alone a Greek play, but I am still surprised how much I enjoyed it; I even smiled a few times.
Euripides’ writing and the dialogue he creates for Medea with respect to women and their struggle in society is very forward and even modern. Obviously, as a tragedy, the main character’s actions and words are somewhat heightened (for some reason I don’t want to label them exaggerated) and provide so much richness to this short play.
Some of the phrases were quite humorous and seemed rather modern, which was interesting to observe.
Overall, a quite entertaining and short play that will have the reader forget their problems for a while. I highly recommend it.

ElliotScribbles

Medea, with her suffering, her hatred, her cruelty, has been present this week in my life. Her myth living in various guises of representation. And all engaged me in various degrees and manner.




It all started on Monday when, touring the Thyssen Musem in the search of paintings which had to do with the idea of ‘Travel”, I stopped to admire this painting, The Argonauts Leaving Colchis, by Ercole de Roberti (ca 1480). This depicts the earlier part of the Myth – the adventure in Colchis, The Voyage of Argo: The Argonautica. As the lovely Medea, in read, is already in the Argos, this represents the return trip with Golden Fleece on board. There is no hint of their dark future.





On Tuesday I watched Pasolini’s classic, from 1969,with the magnificent Maria Callas impersonating Medea. Pasolini’s account gives us the full myth, from the youth of Jason under the care of the Centaur, until the final gruesome deed perpetrated by Medea. What enraptured me of this film was Pasolini’s ability to portray an ominous barbaric kingdom. Sinister in all its splendour. For splendorous the filming certainly is. Just to admire his choice of locations is it worth watching this film. These are: Göreme in Capadocia, with those haunting caves and extended yellow land; the imposing and Aleppo fortress, which we may very well lose as Syria is now under the control of other dark forces; and parts of the delicate Camposanto in Pisa. Beautiful.





The only time Callas agreed to act without singing was for this Medea. She and her director succeed in giving us a cold hearted Medea, possessed by her hatred and full of feelings of revenge, but who is in control of hers and other’s destiny.

Disheartening.





Then I finally landed in and read a text, the major literary source, Euripides play. The tragedy begins at the end. This is Medea’s revenge. There were two aspects that drew my attention most in Euripides. One was his pride in the Greek civilization, for he justifies Medea’s barbarity as precisely that, the act of a barbarian. Impossibly expected from a Greek.

And second his lines on the plight of women. Medea’s lmost out of a feminist pamphlet, but this is Euripides’ stylus.

n  Of all things with life and understanding,
We women are the most unfortunate,
First, we need a husband, someone we get
For an excessive price. He then becomes
The ruler of our bodies. This misfortune
Adds still more troubles to the grief we have,
Then comes the crucial struggle: this husband
We’ve selected, is he good or bad?
For a divorce loses women all respect,
Yet we can’t refuse to take a husband,
Then, when she goes into her husband’s home,
With its new rules and different customs,
She needs a prophet’s skill to sort out the man
Whose bed she shares...n

My latest Medea was last night, when I attended a performance of Seneca’s version Medea. This play focuses more on Medea’s abilities as a magician and zeroes in sharply into her hatred and rage than does Euripides. The quality of the performance wavered between some less convincing passages and some truly brilliant ones. I withheld my interest when hysteria took over the tragic, but there was an unforgettable representation of magical rites. If the play had begun with an astonishing enactment of the beginning of the Universe--the ancient Greek Big Bang--, when out of the amorphous chaos a series of deities emerged, the stage later offered Medea in her rage engaged in a metamorphosis through which she conjured up her powers. A frenzy of mud and voices, of dislocated movements and terrorizing tremors build up to a climatic trance, and Medea, becoming one with the goddess Earth, adjured the destruction of the Kingdom of Corinth.



To my astonishment I found myself gradually slouching in my chair, pulled down by my daze and holding my breath—clearly I could not resist being dragged by the intoxicating trance.

Unforgettable.

---------

There is at least one more Medea waiting for my attention...Christa Wolfs Medea

..... for when I have recovered.

A Fierce Modern Medea (with a Scots inflection)
Review of the Nick Hern Books paperback (December 19, 2023) adapted from the Ancient Greek original by Euripides (431 BCE).

n  Medea: flesh of my flesh revenge
Jason: I must have been mad was mad for you
I did not know you
I know you now!
Medea: tigress? fury? harpy? witch? she-wolf?
monster? yes I am
for I have torn out your heart and devoured it
Jason: your pain is just as bad as mine
Medea: wrong for I have your pain to comfort men

I'm quoting the above excerpt to give an example of why this is an adaptation rather than a translation of the Euripides original. A sample of the parallel dialogue in a standard translation (Rex Warner in 1944, reprinted in the Dover Thrift Editions series) reads as:

n  Jason: You feel the pain yourself. You share in my sorrow.
Medea: Yes, and my grief is gain when you cannot mock it.n

Liz Lochhead makes other significant changes to the text, even though most of it still has parallels in the Euripides play. The King of Athens is dropped as a character (along with his scene) and instead Glauke, the princess of Corinth, is brought in to have her own confrontation with Medea. The most interesting change is to have some of the characters perform their dialogue in a Scots-inflected English, signifying that they are natives of Corinth. Medea and Jason speaking in regular English are outsiders who have taken refuge in Corinth after having escaped into exile.


Medea confronts Jason while the Chorus looks on. Image sourced from the National Theatre of Scotland. Note: If you read all the background at the NTofS website, you'll learn that one of the members of the chorus is deaf and performs with sign language, another is blind and is guided by another chorus member. You can notice that somewhat in the trailer linked below.

This was a fierce and modern Medea which is still all the more horrifying for the revenge and maternal filicide murder plot at its heart. Lochhead's Medea is not portrayed as a supernatural sorceress though, but rather as a human being with advanced skills in poisoning. There is no deus ex machina chariot in the sky for her at the end.

I read Liz Lochhead's Medea after reading the retelling of the Medea mythology in Laura Alcoba's Through the Forest (2024). The Lochhead struck me as likely to be the most radical contemporary retelling. When I searched Goodreads, it seemed as if there is a Medea zeitgeist in the offing. There are two recent novelizations: Eilish Quin's Medea (February 13, 2024) and Rosie Hewlett's Medea (March 21, 2024). In Toronto, the Canadian Opera Company will perform Cherubini's opera in May 2024. Who am I to ignore the signs

برای دومین بار مده‌آ رو خوندم و اینبار پنج ستاره میدم!
فعلا این بهترین نمایشنامه ایه که از اوریپید خوندم و چقدر شخصیت مده‌آ رو دوست دارم.
دیالوگ های مده‌آ نمود عینی در وضعیت زنان امروز داره.
نمایشنامه ای که چهارصد سال قبل از میلاد نوشته شده.

من با ترجمه غلامرضا شهبازی و از انتشارات بیدگل این نمایشنامه رو خوندم.

En una cultura acostumbrada a achacarle todo a los dioses encontrarse con Medea es un gozo, dado que ella se aleja del misticismo y abraza la culpa, el rencor y el remordimiento, para responsabilizarse por las ofensas que cometió y aquellas que cometieron en su contra.

Es imposible negar que Medea es la representación de un personaje que se deja llevar por sus sentimientos. Ya sea por la pasión hacia Jason o por el odio que despierta el que el deseé abandonarla en pos de un matrimonio más beneficioso, un odio que va más allá de la simple sensación de ser abandonada, sino que a eso se suma su condición de mujer, que no tiene el poder para cambiar su situación y queda condenada a la vergüenza, pero es en este punto donde su frustración se transforma en deseo de venganza, no aquella que se suplica a los dioses, sino la que se puede proveer gracias a sus dones de bruja, y cuando el despecho está de por medio, la venganza es una perra.

La historia es bastante entretenida, las reflexiones y arrebatos de Medea son un gozo y sus decisiones prueban que no necesitas de los dioses para complicarte la vida, por ti mismo puedes lograrlo cuando actúas sin pensar.

Con un final muy bueno, una Medea bien construida, personajes secundarios desdibujados dado que su función se limita a dar réplica a nuestra protagonista o ser parte de sus planes y desgracias, y un ritmo excelente, esta obra es un imprescindible para cuando quieres introducirte en la literatura griega dado que es corta y menos teológica que sus contemporáneas.